به منظور جلوگیری از هژمونی جهانی واشنگتن، برخی کشورها به تازگی به تجدید نظر در مواضع خود نسبت به این دو عنصر مهم ، از طریق توسعه "اتحاد نظامی" و "شکستن وابستگی اقتصادی به دلار آمریکا" ، وارد صحنه رقابت شده‌اند .
تا اواسط قرن بیستم ، "استاندارد طلا" ، نظام پولی غالب در جهان بود . در آن دوره زمانی ، ایالات متحده 70 درصد از ذخایر طلای جهان را در اختیار داشت (به استثنای اتحاد جماهیر شوروی) ، در نتیجه این مزیت اقتصادی ، رقیب ضعیف واشنگتن ، یعنی انگلیس را تحت فشار قرار داد ، که متعاقبا سیستم مالی "برتون وودز" در سال 1944 معرفی گردید . پس از آن ، دلار آمریکا به ارز غالب برای پرداخت‌های بین‌المللی تبدیل شد.
اما با گذشت نزدیک به 25 سال از ایجاد این سیستم مالی، این سیستم به دلیل ناتوانی خود در تعامل با رشد اقتصادی آلمان و ژاپن ، همراه با بی‌میلی ایالات متحده برای تنظیم سیاست‌های اقتصادی خود برای حفظ تعادل دلار - طلا ، ناکارآمدی این سیستم مالی به اثبات رسید .
در آن دوره زمانی ، دلار کاهش چشمگیری را تجربه کرد ، اما با حمایت کشورهای صادرکننده نفتی به خصوص عربستان سعودی و شروع تبادل طلای سیاه با سلاح‌های ایالات متحده و حمایت از مذاکرات "ریچارد نیکسون"، دلار آمریکا نجات یافت. در نتیجه، نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا در سال 1971 به طور یک جانبه دستور لغو قابلیت تبدیل مستقیم دلار ایالات متحده به طلا را صادر کرد، و در عوض سیستم ارزی جامائیکا را که در آن نفت پایه و اساس سیستم دلار آمریکا بود، جایگزین کرد.
بنابراین، این سناریو تصادفی نیست که چرا امریکا از آن لحظه ، کنترل تجارت نفت را ، اولویت شماره یک سیاست خارجی خود قرار داده است . پس از شوک اقتصادی نیکسون درگیری‌های نظامی در منطقه و دیگر مناطق تولیدکننده نفت افزایش چشمگیری یافت. هنگامی که این سیستم توسط اعضای اوپک عمدتا اعراب متحد آمریکا ، حمایت شد ، تقاضای جهانی برای دلارهای نفتی آمریکا به شدت افزایش یافت . دلارهای نفتی اساس سلطه امریکا بر سیستم مالی جهانی شد، سیستمی که کشورها را به خرید دلار به منظور انجام معاملات نفتی در بازارهای بین المللی مجبور ساخت .
تحلیلگران معتقدند که سهم آمریکا در تولید ناخالص داخلی جهان امروز از 22٪ تجاوز نمی‌کند . با این حال ، 80 درصد از پرداخت‌های بین‌المللی با دلار آمریکا انجام می‌گردد . در نتیجه ، ارزش دلار آمریکا در مقایسه با ارزهای دیگر افزایش یافته است ، به همین دلیل است که مصرف کنندگان ایالات متحده کالاهای وارداتی را با قیمت بسیار کمتر می‌خرند. این مزیت اقتصادی برای ایالات متحده سود مالی قابل توجهی در پی داشته است، بدین ترتیب تقاضای بالا برای دلار آمریکا در جهان، این اجازه را به دولت آمریکا برای مدیریت آسان‌تر بدهی‌های خود با نرخ بهره بسیار کم ، فراهم کرده است.
تحت این شرایط ، کشورهایی که در فکر جایگزینی دلار در تعاملات اقتصادی خود هستند ، یک تهدید مستقیم برای حیات اقتصادی آمریکا و هژمونی اقتصادی و زندگی شهروندان آمریکایی تلقی می‌گردد ، و جای تعجب ندارد که واشنگتن با تمام امکانات خود برای مقاومت در برابر این فرایند وارد عمل شود .
این مقاومت علیه دلار ، حوادثی را در سال‌های اخیر رقم زده است از جمله به سرنگونی و قتل معمر قذافی می‌توان اشاره کرد . وی تصمیم جایگزینی دلار با یورو را برای پرداخت‌های نفتی ، قبل از کشته شدن ، اعلام کرده بود . با این حال ، در سال‌های اخیر ، با وجود تمایل واشنگتن به استفاده از هر روشی برای حفظ موقعیت خود در عرصه بین‌المللی ، سیاست‌های ایالات متحده به طور فزاینده‌ای با مخالفت مواجه شده است . در نتیجه ، تعداد فزاینده‌ای از کشورهای رقیب ، برای رهایی از ارز دلار آمریکا و عدم وابستگی به ایالات متحده ، وارد عمل شده‌اند .
سه کشوری که در این برنامه فعال هستند عبارتند از : چین، روسیه و ایران .
این کشورها برای رسیدن به هدف حذف دلار با کمک برخی از بانک‌های اروپایی و شرکت‌های انرژی که در درون مرزهای این سه کشور فعال هستند ، گام‌هایی برداشته‌اند . دولت روسیه یک جلسه با موضوع حذف دلار در بهار سال 2014 برگزار کرد ، که در این جلسه وزارت اقتصادی روسیه برنامه‌ای را برای افزایش سهم قراردادهای-روبل و در نتیجه کاهش سهم ارز دلار آمریکا ، معرفی کرد.
ماه می گذشته در اجلاس شانگهای ، هیئت روسی "قرارداد قرن" را امضا کردند که به موجب این قرارداد در یک دوره زمانی 30 ساله چین 400 میلیارد دلار گاز طبیعی از روسیه با ارز روبل و یوان خریداری خواهد کرد .
علاوه بر این ، در ماه اوت 2014 یک شرکت تابعه از گازپروم اعلام کرد که 80،000 تن نفت از ذخایر قطب شمال را با ارز روبل به اروپا منتقل خواهد کرد . این شرکت زیرمجموعه ، عرضه نفت از طریق خط لوله "سیبری شرقی - اقیانوس آرام " را با ارز یوآن مبادله خواهد کرد . در ماه اوت گذشته در بازدید از کریمه ، ولادیمیر پوتین ، رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که "سیستم دلار نفتی به تاریخ خواهد پیوست " و "روسیه در مورد استفاده از ارزهای ملی در معاملات متقابل با تعدادی از کشورها " ، در حال رایزنی است . این اقدامات روسیه ، از دلایل واقعی پشت پرده سیاست تحریم غرب علیه مسکو است .
در ماه‌های اخیر ، چین نیز عضو فعال این مبارزه "ضد دلار"ی بوده است ؛ توافق با کانادا و قطر براساس ارزهای ملی کشورهای معامله کننده! (با این حساب کانادا اولین مشتری یوان در شمال امریکا محسوب می‌گردد) . حجم مبادله امضاء‌شده بین چین و کانادا در مجموع 200 میلیارد یوآن براورد می‌شود . توافق چین با قطر در تبادل مستقیم ارزها بین دو کشور ، معادل 5.7 میلیارد دلار است که در نوبه خود یک ضربه سنگینی به دلار نفتی در بازارهای نفتی منطقه محسوب می‌شود . واقعیت امر این است که ، کشورهای تولید کننده نفت در منطقه غرب آسیا اعتماد کمی به دلار ایالات متحده با توجه به تورم صادرات تورم دارند . بنابراین باید انتظار این را داشت که دیگر کشورهای عضو اوپک به امضای موافقتنامه با چین روی آورند .
در منطقه آسیای جنوب شرقی ، ایجاد مراکز پایاپای در کوالالامپور ، که به استفاده بیشتر از یوان کمک خواهد کرد ، یکی دیگر از گام‌های بزرگ چین در منطقه محسوب می‌شود (مبارزه با دلار) .
جمهوری اسلامی ایران نیز بی‌میلی خود به استفاده از دلار آمریکا در تجارت خارجی را اعلام کرده است . علاوه بر این، "نورسلطان نظربایف" رئیس جمهور قزاقستان به تازگی بانک ملی را موظف کرده ، اقتصاد ملی این کشور را با ارز غیر دلاری مدیریت کند .
این تصمیمات ضد دلاری در همه‌جا دیده می‌شود ، اما در میان تبلیغات ضد روسی ، خبرسازان غربی ترجیح می‌دهند در مورد این حقایق سکوت کنند ، به ویژه ، هنگامی که تورم در ایالات متحده روند صعودی داشته است . در ماه‌های اخیر ، نسبت اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده در ذخایر ارز خارجی روسیه به سرعت در حال کاهش است .
خبر بدتر اینکه ، بسیاری از کشورها به دنبال خروج ذخایر طلای خود از ایالات متحده ، که در خزانه داری فدرال این کشور ذخیره شده است ، اهتمام دارند . پس از رسوایی سال 2013 ، زمانی که خزانه‌داری فدرال آمریکا ، حاضر به بازگرداندن ذخایر طلا آلمانی به صاحب اصلیاش نشد ، هلند نیز به لیست کشورهایی که در حال تلاش برای بازیابی طلای خود از ایالات متحده هستند ، پیوست . موفقیت این امر به اقتصاد آمریکا ضربه سنگینی وارد خواهد کرد.
این اقدامات بدین معنی می‌باشند که جهان تمایلی به اعتماد به دلار آمریکایی ندارد . در این شرایط ، واشنگتن بر سیاست تعمیق بی‌ثباتی منطقه‌ای روی اورده است ، که با توجه به استراتژی کاخ سفید ، به تضعیف رقبای بالقوه ایالات متحده منجر خواهد شد .
این اقدامات در کل ، طرح‌های جهانی نظامی آمریکا در مناطق مختلف جهان را ، توجیه می‌کند .
منبع: نیو ایسترن اوت لوک