به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،از آنجا که آمارها و نماگرهای مربوط به وضعیت مردان و زنان برای ارزیابی
اثرات سیاست‌ها و برنامه‌های مورد استفاده در جهت کاهش شکاف بین مردان و
زنان ضروری بوده است و به عنوان یک ابزار مهم برای تحلیل‌های جنسیتی به
شمار می‌رود، پژوهشکده آمار با توجه به رسالت خود در زمینه اجرای طرح‌های
پژوهشی مورد نیاز نظام آماری کشور طرح مذکور را منتشر کرده است.
این
طرح مطالعاتی آمارهای جنسیتی در ایران را در زمینه‌های جمعیت، وضع
زناشویی، تحصیلات، نیروی کار، سرپرست خانوار با محوریت نتایج سرشماری عمومی
نفوس و مسکن ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ مورد بررسی مقایسه‌ای قرار داده است. عمده نتایج
حاصل شده از این مطالعه به شرح زیر است:
جمعیت کشور طی ۵۵ سال اخیر
همواره در حال افزایش بوده به گونه‌ای که از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۹۰ جمعیت
کشور ۳.۹۶ برابر شده است. در سال ۱۳۹۰ بیش از نیمی از جمعیت کشور (۵۰.۴۴
درصد) را مردان و کمتر از نیمی از جمعیت (۴۹.۵۶ درصد) را زنان تشکیل
داده‌اند.
در سال ۱۳۳۵ بیش از ۴۰ درصد جمعیت زنان و همچنین جمعیت
مردان را افراد ۱۴-۰ سال تشکیل می‌دادند، اما این رقم در سال ۱۳۹۰ به حدود
۲۳ درصد رسیده است. در فاصله همین سال‌ها نسبت جمعیت ۶۴-۱۵ ساله از حدود ۴۰
درصد به ۷۰ درصد و جمعیت سالمند (۶۵ ساله و بیشتر) از حدود ۴ درصد به بیش
از ۵.۸ درصد هم در بین زنان و هم در بین مردان رسیده است.
میانگین
سن در اولین ازدواج برای مردان از ۲۴.۱ سال در سال ۱۳۵۵ به ۲۶.۷ سال در سال
۱۳۹۰ و برای زنان از ۱۹.۷ سال به ۲۳.۴ سال طی این دوره رسیده است. در همین
دوره در میان جمعیت زنان، درصد جمعیت بی‌همسر بر اثر طلاق از ۰.۶۳ درصد در
سال ۱۳۵۵ به ۱.۴ درصد در سال ۱۳۹۰ رسیده است. در بین جمعیت زنان در سال
۱۳۹۰، ۷.۳۸ درصد از زنان بی‌همسر بر اثر فوت همسر بوده‌اند، در حالی که این
نرخ در مردان حدود ۱.۱ درصد بوده است.
مقایسه نرخ مشارکت اقتصادی
زنان در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ نشان می‌دهد که این نرخ طی سال‌های مورد بررسی
یک درصد کاهش یافته و در همین سال‌ها نرخ مشارکت اقتصادی مردان ۱.۱ درصد
افزایش یافته است. این نرخ در جمعیت مردان از ۰.۳۱ درصد در سال ۱۳۵۵ به
۰.۶۷ در سال ۱۳۹۰ رسیده است.
در بین جمعیت زنان در سال ۱۳۹۰، ۷.۳۸
درصد از زنان بی‌همسر بر اثر فوت همسر بوده‌اند در حالی که این نرخ در
مردان حدود ۱.۱ درصد بوده است. وضعیت اشتغال زنان در سال ۱۳۹۰ نشان می‌دهد،
بیشترین سهم اشتغال زنان با ۶۰.۷ درصد متعلق به خدمات و سپس با ۱۹.۷۵ و
۱۶.۱۲ درصد به ترتیب متعلق به کشاورزی و صنعت است. وضعیت اشتغال مردان در
سال ۱۳۹۰ نشان می‌دهد بیشترین سهم اشتغال مردان با ۴۳.۶۷ درصد مربوط به بخش
خدمات و سپس با ۳۱.۲۲ درصد به بخش صنعت تعلق دارد.
در سال ۱۳۹۰ از
کل جمعیت باسواد، ۵۳.۳ درصد را مردان و ۴۶.۷ درصد را زنان تشکیل می‌دهند.
در این سال ۲۷.۹ درصد از زنان دانش‌آموخته دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی
در رشته علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق تحصیل نموده‌اند در حالی که مردان
در رشته مهندسی، تولید و ساخت با ۳۳.۶۷ درصد بیشترین فراوانی را در
گروه‌های عمده رشته تحصیلی داشته‌اند. در سال ۱۳۹۰ از کل دانشجویان آموزش
عالی ۵۰.۰۱ درصد زن و ۴۹.۹۹ درصد مرد بوده‌اند.
همچنین از کل
دانشجویان آموزش عالی در مقطع دکتری، بیشترین درصد مربوط به دانشجویان مرد
با ۶۸ درصد و در مقطع لیسانس بیشترین درصد مربوط به زنان با ۵۴ درصد بوده
است. در سال ۱۳۹۰ بیشترین سهم خانوارهای زن سرپرست به خانوارهای تک‌سرپرست
(۴۰.۷ درصد) و بیشترین سهم خانوارهای مردسرپرست به خانوارهای ۴ نفره (۲۸.۷
درصد) مربوط می‌شود. نسبت خانوارهای تک سرپرست زن در سال ۱۳۹۰ در مقایسه با
سال ۱۳۸۵، ۴.۷ درصد افزایش داشته است.
فایل این طرح پژوهشی در بخش فروشگاه وب‌گاه پژوهشکده آمار ایرانی به نشانی www.srtc.ac.ir قابل دسترسی است