به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو که به تصویب کارگروه حمایت از تولید رسیده است، درواقع تنها قانونی است که دارندگان خودروهای داخلی با استناد به آن می‌توانند به سازمان حمایت از مصرف‌کننده مراجعه و احقاق حق کنند. این در حالی است که درباره خودروسازان خارجی که در ایران نمایندگی دارند، قانون یا آیین‌نامه جداگانه‌ای وجود ندارد. مطالعه خلاصه این آیین‌نامه برای آگاهی مصرف‌کنندگان خودرو ضروری به نظر می‌رسد.
در ماده 5 این آیین‌نامه آمده است: حداقل دوره تضمین برای خودروهای سبک (سواری، وانت، دو دیفرانسیل و ون) از تاریخ تحویل به مصرف‌کننده دو سال یا کارکردی برابر 40 هزار کیلومتر است هر کدام زودتر فرابرسد و برای خودروهای وارداتی پنج‌سال یا 150 هزار کیلومتر است و هر کدام زودتر فرابرسد و برای خودروهای سنگین (مینی‌بوس، میدی‌باس، اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده) از تاریخ تحویل به مصرف‌کننده سه سال یا کارکردی برابر 200 هزار کیلومتر است، هر کدام زودتر فرابرسد و برای موتورسیکلت از تاریخ تحویل به مصرف‌کننده شش ماه است. همچنین ضمانت رنگ برای خودروهای سبک دست‌کم سه سال و برای خودروهای سنگین حداقل 18 ماه است.
بر این اساس، اقلام ضمانت در خودرو شامل مواد و قطعات مصرفی از قبیل روغن، مایع خنک‌کننده و نظایر آن و استهلاک قطعاتی از قبیل لنت ترمز، تیغه برف‌پاک‌کن، صفحه کلاچ و نظایر آن بجز اقلام مصرفی است که از طرف عرضه‌کننده تضمین شده است. این آیین‌نامه تصریح کرد: تعویض قطعات مصرفی و قطعات استهلاکی که ناشی از عیب موجود در هر یک از مجموعه‌های خودرو باشد، بر عهده عرضه‌کننده بوده و مشمول تضمین می‌شود.
با این حال تعمیر خودرو یا تعویض قطعات ناشی از خسارت حاصل از حادثه یا تصادف به وجود آمده که به علت ایرادات فنی خودرو نباشد، مشمول ضمانت نمی‌شود.
ماده 6 این آیین‌نامه نیز تصریح می‌کند: عرضه‌کنندگان موظف به تهیه و راه‌اندازی سامانه‌ای هستند که به کمک آن، مصرف‌کنندگان در صورت تمایل بتوانند قبل از مراجعه به نمایندگی‌های مجاز از طریق ارتباط با آن زمان و محل مراجعه خود را مشخص کنند، در صورتی که مصرف‌کننده تاکید بر پذیرش در نمایندگی خاصی داشته باشد، عرضه‌کننده باید در اولین زمان ممکن اقدام کند.
همچنین در دوران ضمانت، نمایندگی‌های مجاز موظف به پذیرش همه خودروهای تحت مسئولیت هستند و شرح خدمات انجام شده و فهرست قطعات تعویض شده باید به صورت کتبی به مصرف‌کننده تحویل شود.
ماده 8 نیز می‌نویسد: چنانچه رفع عیوب خودرو تحت ضمانت که ناشی از خسارت حاصل از حادثه یا تصادف نباشد، بیش از دو روز کاری طول بکشد، واسطه خدمات پس از فروش موظف به تامین خودروی مشابه جایگزین است. همچنین چنانچه عیوب موجود در هر یک از مجموعه‌های خودرو به تشخیص کارشناس فنی راهنمایی و رانندگی سبب بروز حادثه یا تصادف شده باشد، خدمات مربوط مشمول ضوابط این ماده بوده و بر عهده عرضه‌کننده است.
این گزارش می‌افزاید: مدت زمان خواب خودرو برای پرداخت خسارت بعد از دو روز کاری برای همه روز‌های توقف خودرو در نمایندگی اعم از تعطیل و غیرتعطیل بدون در نظر گرفتن فرآیند‌های داخلی عرضه‌کننده واسطه خدمات پس از فروش و نمایندگی مجاز آغاز می‌شود و در روزی که نمایندگی مجاز پس از انجام تعمیرات لازم آمادگی تحویل خودرو به مصرف‌کننده را اعلام می‌کند، خاتمه می‌یابد.
ضوابط پرداخت خسارت خواب خودرو (به استثنای خسارات ناشی از موارد حادثه و تصادف) در خودروهای سواری به این صورت است: برای توقف همه خودروهای سواری از زمان تحویل خودرو به نمایندگی به ازای هر روز توقف مازاد بر دو روز کاری یا زمان استاندارد تعمیرات که قبلا از سوی بازرس مورد تائید قرار گرفته است، به مقدار 0015/0 (پانزده ده هزارم) قیمت‌های اعلامی فروش محصول توسط تولیدکننده یا عرضه‌کننده پرداخت می‌شود.
ماده 13 آیین‌نامه نیز تصریح می‌کند: حداقل مدت زمان تعهد خدمات شامل تامین همه قطعات یدکی و ارائه خدمات تعمیرات به مدت حداقل ده سال بعد از فروش آخرین دستگاه خودرو از نوع و مدل مربوط توسط عرضه‌کننده است. در دوران تعهد عرضه‌کننده واسطه خدمات پس از فروش یا نمایندگی‌های مجاز موظف به پذیرش همه خودروهای تحت مسئولیت هستند.
بر این اساس، چنانچه به تشخیص مراجع قانونی، به علت استفاده از قطعات غیراستاندارد توسط عرضه‌کننده واسطه خدمات پس از فروش و نمایندگی مجاز؛ کیفیت نداشتن تعمیرات یا در صورت سهل‌انگاری خسارتی متوجه مصرف‌کننده شود، عرضه‌کننده موظف به جایگزین کردن قطعات استاندارد و رفع نقصان خدمات، بدون دریافت وجوه جبران خسارات وارده است.
همچنین عرضه‌کننده خودرو باید ضمن آموزش کارکنان خدمات پس از فروش و تعمیرگاه‌ها؛ مستندات اجرایی لازم برای ارائه خدمات به هر محصول و همه دستورالعمل‌های فنی راهنمای تعمیراتی بخش‌های مختلف خودرو؛ آموزش استفاده از تجهیرات تخصصی را فراهم و از طریق واسطه خدمات پس از فروش به همه نمایندگی‌های مجاز ارائه کند. عرضه‌کننده باید برای خودروهای جدید، ابزارآلات، تجهیزات و قطعات یدکی مورد نیاز واسطه خدمات پس از فروش و نمایندگی مجاز را تامین و آموزش‌های لازم را به کارکنان فنی آنها قبل از آغاز تحویل خودرو به مصرف‌کننده داده باشد.
سرانجام ماده 33 نیز می‌نویسد: عرضه‌کنندگان خودرو موظف هستند رضایت مصرف‌کننده را از خدمات ارائه شده خود در دوران ضمانت و تعهد تامین کنند، چنانچه رضایت مصرف‌کننده تامین نشود، وی می‌تواند شکایت خود را در مورد خودروهای ساخت داخل به وزارت صنعت، معدن و تجارت تسلیم کند. شکایت مصرف‌کننده از سوی مرجع ذی‌ربط تا 30 روز مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و در صورت حل و فصل نشدن موضوع هر یک از طرفین می‌توانند به هیات حل اختلاف مربوط مرکب از نماینده عرضه‌کننده خودرو، کارشناس رسمی دادگستری در رشته مرتبط و کارشناس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی به ریاست کارشناس رسمی دادگستری مراجعه کنند و مرجع حل اختلاف موظف است تا 20 روز از تاریخ دریافت شکایت به موضوع رسیدگی و نسبت به حل اختلاف اقدام کند./ جام جم