جمله «یَتِرَکم» از «وتر» به معنای نقصان
و کاهش است
◄◄سؤال: قرآن در یک جا می‌فرماید: «و ان جنحوا للسلم فاجنح لها»(انفال، 61) اگر دشمن آغوش خود را برای صلح باز کرد، شما نیز بال خود را بگشایید و پیشنهاد صلح را بپذیرید، امّا این آیه از صلح انتقاد کرده و می‌فرماید: «فلاتَهنوا و تَدعوا الی السّلم» پس تکلیف چیست و باید به کدام آیه عمل کرد؟
◄◄پاسخ: هر آیه نظر به یک جنبه‌ای دارد، سازش بر اساس ترس و سستی و رعب زدگی ناپسند است، زیرا آرزو و علاقه دشمنان همین است، «ودّوا لو تدهن فیُدهنون»(قلم، 9) امّا مدارا که از موضع قدرت و ترحم بر ضعیف است، پسندیده می‌باشد. چنانکه آهسته رفتن گاهی بر اساس ضعف جسمی است وگاهی برای همراهی با کودکان و سالمندان که توان تند رفتن ندارند. اسلام می‌فرماید: شما از نظر روحیه، قدرت و امکانات باید در مرحله عالی باشید و در آن حال اگر دشمن تقاضای صلح کرد بپذیرید.
◄ مراد از معیّت و همراهی خداوند با مؤمنان «و اللّه معکم»، معیّت عمومی خداوند، که فرموده است: «هو معکم این ما کنتم»(حدید، 4) نیست، بلکه معیّت خاص است که در اینجا به معنای عزّت و نصرت و هدایت ویژه الهی نسبت به مجاهدان راه اوست. (تفسیر فرقان) چنانکه در آیات دیگر نیز به این همراهی خاص اشاره شده است: «انّ اللّه لمع المحسنین»(عنکبوت، 69)
هنگامی که خداوند متعال خطاب به مؤمنان فرمود: «و انتم الاعلون» امکان داشت که برخی مؤمنان با دیدن کمی نفرات خودی و کثرت نفرات و تجهیزات و قدرت دشمن دچار تردید و دودلی شوند، لذا خداوند بلافاصله فرمود: «واللّه معکم». (تفسیر کبیرفخررازی)
◄ مؤمن، نباید به خود سستی راه دهد. «یا أیّها الّذین آمنوا... فلاتهنوا»
◄ صلابت و استحکام جبهه داخلی، شرط اساسی پیروزی است. «فلاتهنوا...»
◄ پیشنهاد صلح و سازش، از جانب جبهه ایمان مطرح نمی‌گردد. «فلاتهنوا و تدعوا الی السلم» (ولی اگر دشمنان پیشنهاد دادند و به مصلحت بود پذیرفته می‌شود. «و ان جنحوا للسلم فاجنح لها»)
◄ به مسلمانان روحیه بدهید و ارزش آنان را به خودشان تذکر دهید. «و أنتم الاعلون واللّه معکم»
◄ امدادهای الهی همواره با مؤمنان مجاهد است. «واللّه معکم»
◄ خداوند، پاداش مجاهدان را تضمین نموده است. «و لن یترکم أعمالکم»