معاون صنایع دستی استان با اشاره به تاریخچه ملیله کاری در ایران گفت: بر اساس کشفیات باستانشناسی، قدیمی
ترین اشیایی که می توان ریشه ملیله ایران را در آن جستجو کرد، متعلق به دوره هخامنشیان
می باشد.
در دوران ساسانی نیز صنعتگران فلزکار و مخصوصاً نقره کاران ظروف گران قیمت و سرشار از ذوق و سلیقه هنری خود را برای مصرف طبقات مرفه جامعه ساخته می شد.
علی محمدی افزود: در دوران سلجوقی اکثر سازندگان آثار نفیس فلزی هنرمندان خراسانی ساکن در شرق و شمال شرقی ایران بودند که عده ای از آنان به علت جنگ های خونین و زد و خورد های محلی ، ترک وطن کرده ، در سایر شهرها از جمله زنجان ، بروجرد ، همدان ، تبریز و به ویژه شهر موصل اقامت گزیدند .
وی با اشاره به تاریخچه ساخت ملیله در زنجان ادامه داد : احتمال می رود هنرمندان خراسانی هنر
فلز کاری از جمله ملیله کاری را در سال پنجم هـ . ق در زنجان رواج دادند.
از دوران قاجاریه نیز تعدادی سر قلیان ، گیره استکان، سینی در اندازه های مختلف ، گوشواره ، سینه ریز و...، باقی مانده که بخشی از آنها در موزه های داخلی و خارجی و بخشی نیز به صورت مجموعه های خصوصی و یا نزد خانواده ها نگهداری می شود .
معاون صنایع دستی استان با اشاره به اینکه این هنر در شهر زنجان از رونق چشمگیری برخوردار است.
ادامه داد :ملیله به صورت محدود در تبریز و اصفهان نیز رواج دارد ، ولی ملیله زنجان به خاطر اصالت نقوش وهمچنین ظرافت منحصر به فرد در مجموع از کیفیت بالایی نسبت به ملیله اصفهان برخوردار بوده و به نوبه خود جایگاه ویژه ای نیز در بین رشته های برجسته صنایع دستی ایران دارد.
تاريخچه مليله کاری زنجان:
علی محمدی درباره تاريخچه مليله زنجان می گوید در كتب تاريخي كه درباره زنجان است از ميان صنايع شهر زنجان بيش از هر چيز از صنعت فلز كاري آن سخن كفته اند از آنجا كه مليله كاري نيز يكي از شاخه های فلزكاري است مي توان مسير حركت آن را در بطن فلزكاري منطقه جستجو كرد.
این مسئول می گوید سابقه ملیله کاری در زنجان از قرن دهم هجری، به بعد مشخص شده است فردریک ریچارد مستشرق اروپایی، در سفر نامه خود می نویسد: شهر زنجان که شهر کوچکی است نقره، و ملیله کاری این شهر پر زرق و برق است.
وی همچنین ادامه داد :ملیله کاری تا قبل از دوره پهلوی ، به عنوان هنر دستی بومی زنجان فقط در این شهر معمول بوده، منتهي در زمان حکومت رضاخان با مهاجرت تعدادی از هنرمندان این شهر به تهران و اصفهان در سایر نقاط کشور نیز رواج یافت.
وضعيت فعلي هنر مليله كاري در زنجان:
معاون صنایع دستی زنجان با اشاره به فعالیت هنرمندان متبحر در این عرصه در زنجان ادامه داد: از جمله هنرمندان ملیله کار زنجان می توان مرحوم كربلايي حسينعلي، مرحوم مشهدي رحمان ، مرحوم موسی کاظمیان مقدم ،مرحوم حاج صمد همامي، و هنرمنداني چون رحيم برجخاني ، حاج ابوالفضل ثبوتي و حاج قربانعلي پرداختي و... . را نام برد.
علی محمدی با بیان اینکه آثار قدیمی ملیله در زنجان به کلی از بین رفته و یا جهت استفاده مجدد از نقره ذوب شده است ادامه داد:متاسفانه به دلیل عدم وجود موزه در زنجان آثار نقره ای – ملیله کاری مورد حفظ و نگهداری قرار نگرفته است.
ملیله زنجان بی نظیر در کشور
کارشناس صنایع دستی استان نیز با اشاره به اینکه ملیله زنجان از نظر کیفیت بهترین ملیله تولید شده در کشور است گفت: مليله زنجان با توجه به طرحها و نقشهاي اصيل و خصوصا ظرافت زياد آن و عيار نقره مصرفي در مجموع از كيفيت بالايي برخوردار است و در کشور بی نظیر است .
حامدی با اشاره به اینکه ريز نقوش متداول در مليله زنجان همانند ساير نقشهاي صنايع دستي اكثرا ذهني و الهام يافته از طبيعت و طرحهاي سنتي است ، افزود: مهمترين و رايج ترين نقشهای ملیله زنجان عبارتند از: اشك، جغه، پيچك، ترمه و غنچه، برگ، واو ملیله، دو چشم، برگ فرنگ، سه چهار چشم، کورملیله و تابيده ،که هر يك داراي ويژگي خاص خود مي باشد .
وی با بیان اینکه صادرات ملیله از استان تاکنون به صورت چمدانی بوده ادامه داد : با پیگیریهای صورت گرفته در نظر داریم صادرات ملیله به صورت رسمی و مستقیم از گمرک استان به کشورهای دیگر ازجمله کشورهایی اروپایی و چین......صورت گیرد.
کارشناس صنایع دستی استان عنوان کرد: در حال حاضر حدود 70 نفر در این رشته در استان فعالیت دارند.
وی با اشاره به اینکه به منظور حفظ و بقاي اين هنر سازمان صنايع دستي زنجان اقدام به آموزش علاقمندان این رشته هنری کرده است گفت: استقبال از آموزش این هنر در استان بسیار زیاد است بطوریکه حداقل در سال 20 الی 30 نفر در این رشته آموزش دیده و وارد فعالیت در این رشته می شوند.
صادق شیروانی از هنرمندان قدیمی این هنر است این استادکار بازار فعلي مليله را مطلوب ارزيابي مي كند و می گوید: با افزايش قيمت طلا گرايش به استفاده از نقره افزايش داشته است گرچه خريد مليله هنوز براي بسياري از مردم دشوار است و اغلب مسافران و افراد غير بومي خريدار آن هستند.
این استاد کار زنجانی مليله زنجان را بي نظير در ظرافت و كيفيت مي داند و می گوید: ظرافت مليله زنجان موجب شهرت آن شده است به گونه ای كه علاقه مندان و هنرشناسان جز مليله زنجان مليله ديگري را نمی پسندند.
انتهای پیام/ش