این اثر تاریخی در کنار آتشکده‌ای قرار گرفته و ساختمان قبلی مسجد مربوط به آتشکده شامل حیات، ایوان و طاق باشکوهی بوده که در حمله مغول‌ها تخریب شده و فعلا قسمتی از مسجد سالم است.
اولین قسمت بنا پایه مناره ای است که در فاصله اندکی از مسجد به چشم می خورد. این مناره شیوه سلجوقی را دارد و از دو قسمت پایه هشت ضلعی ( هر ضلع 10/2 متر ) و بدنه استوانه ای به قطر پنج متر تشکیل شده است. در بدنه مناره، دو سنگ نبشته باقی مانده که عبارت است از فرمان اوزون حسن آق قویونلو و کتیبه ای که تاریخ 878 هجری را دارد.
این مسجد آخرین بار در دوران ایلخانی مورد مرمت قرار گرفته است و بنای تاریخی مسجد جمعه اردبیل به شمار 248 به ثبت تاریخی رسیده است.
مدیرکل میراث فرهنگی و صنایع و گردشگری استان اردبیل گفت: جمعه مسجد اردبيل به عنوان یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخی این استان و برگرفته از معماری دوران سلجوقی، ایلخانی و صفوی است.
کریم حاجی زاده افزود: اين مسجد که در برخی از نسخه ها و کتابها از آن به عنوان مسجد جامع نيز ياد شده، بازمانده مسجد عظيم و گسترده و کم نظيری است که در دوره های مختلف اسلامی بويژه دوره سلجوقی شکل گرفته و تا اوايل دوره صفوی آباد بوده است.
وی گفت: مسجد در دوره های سلجوقی و ايلخانی بسيار گسترده تر و عظيم تر و وسيع تر از بنای مکعبی فعلی بوده و بنای سرپای موجود صرفا گنبدخانه و ايوان مسجد بزرگ را تشکيل می داده است. مرور زمان باعث شده اجزای بنا تا حدی که امروز ديده می شود ويران شود.
علت اصلي انهدام و خرابي مسجد، زلزله شديدي بوده که موجب تخريب اين بنا شده است.
شکل گيري و نقشه مسجد جمعه اردبيل برخلاف مساجد دوره سلجوقي که اغلب به صورت چهار ايواني بنا مي‌شده، ساخته شده است. اين موضوع يکي از مختصات استثنايي پلان مسجد جمعه اردبيل محسوب مي شود.
مرمت و احیای جمعه مسجد اردبیل با جدیدترین شیوه ها و روشهای علمی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل گفت: :برای مرمت و احیای این اثر تاریخی از جدید ترین شیوه ها و روش های علمی مرمت استفاده می شود.
حاجی زاده افزود: در مرمت واحیای این مجموعه از سازه سبک استفاده می شود تا با محاسبات دقیق این احیا بدون ضعف و نقص خاصی انجام شود.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان اردبیل در خصوص مرمت غیراصولی گنبد اثر تاریخی مسجد جمعه اردبیل گفت: گنبد این مسجد باستانی و تاریخی به صورت مقطعی مرمت شده است.
علیرضا دباغ عبداللهی با بیان اینکه این سازه را می توان در عرض سه ماه جدا کرد، افزود: گنبد کار شده به صورت مقطعی ساخته شده است.
علت اجرای این طرح مقطعی زمان بر بودن مرمت علمی و اصولی گنبد و شبستان مسجد است و سازه کار شده ظرفیت مقاومت بالایی داشته و سبک تر است و به صورت مقطعی می تواند برای حفظ این بنا تاثیرگذار باشد.
جمعه مسجد اردبیل یکی از بناهای تاریخی استان اردبیل است که امیدواریم مسئولان در مرمت و نگهداری این بنای عظیم تاریخی تمام تلاش خود را بکار گیرند.
انتهای پیام/ز