این موضوع عرصه‌های مختلف زندگی در جامعه را تحت تاثیر منفی قرار داده، یأس و سرخوردگی مردم افغانستان از اعلام نشدن کابینه جدید و تاثیر آن بر احکام اجرایی حکومت و رونق نیافتن کار و بازار به اوج خود رسیده است.
بر اساس گزارش‌ها؛ مشکلات انتخابات و عدم معرفی کابینه حکومت وحدت ملی، شش میلیارد دلار به تاجران و سرمایه‌گذاران در این کشور زیان وارد کرده است.
«خان جان الکوزی» معاون اتاق تجارت و صنایع افغانستان می‌گوید: بیش از 50 درصد تاجرانی که در افغانستان سرمایه گذاری کرده بودند، در سال‌جاری دچار زیان شده‌اند.
وی خاطر نشان کرد: 30 درصد از مشاغل کوچک، 15 درصد تاجران متوسط و 5 درصد تاجران بزرگ طی یک سال گذشته در کشور متضرر شده‌اند.
به گفته مسئولین وزارت تجارت و صنایع افغانستان، کسب‌وکارهای کوچک نیز به دلیل اوضاع نابسامان سیاسی این کشور
با چالش‌های فراوانی برای بقای خود دچار شده‌اند.
او هشدار داد: اگر رهبران حکومت وحدت ملی تصمیم نهایی خود را در اعلام کابینه دولت هر چه زودتر نگیرند، سرمایه‌ها از افغانستان فرار خواهند کرد و ضعف اقتصادی این کشور بیشتر می‌شود.
از سوی دیگر، گروه موسوم به «تحقیق و دفاع از حقوق بشر» نیز اعلام کرد که میزان بیکاری از سال 2007 تا 2013، از 27 درصد به 34 درصد افزایش یافته است.
سازمان بین‌المللی کار نیز در گزارشی اظهار داشت: با وجود صرف میلیاردها دلار کمک جامعه جهانی در افغانستان، هنوز هم بیکاری یک چالش جدی در این کشور به شمار می رود.
حدود 12 میلیون نفر در افغانستان کارگر ساده جود دارد، سازمان بین‌المللی کار در تازه‌ترین گزارش خود مشکلات بیکاری و فقر را چالش جدی برای حکومت افغانستان اعلام کرده و گفته که از هر 10 کارگر 8 نفر کارگر روزمزد هستند.
همچنین تحقیقات کمیسیون مستقل حقوق بشر نیز نشان می‌دهد که 57 درصد از مجموع کل مصاحبه شوندگان در یک نظر سنجی گفته‌اند که کارگر ساده هستند و از تعداد حدود 36 درصد آنها گفته‌اند که روزانه کمتر از 50 افغانی ( یک دلار) درآمد دارند.
بیش از سه دهه جنگ در افغانستان سبب شده که زیرساخت فعالیت‌‌ها و مشاغل تخصصی در این کشور تقریبا از بین برود
و بیشتر مردم برای امرار معاش به عنوان کار ساده مشغول به کار شوند.
بی ثباتی و تنش سیاسی نیز در سال جاری بر افزایش نرخ بیکاری در افغانستان تأثیر بسزایی داشته است.
برخی خانواده‌ها نیز به دلیل از دست دادن یا معلول شدن سرپرست خانواده در طی سه دهه جنگ در افغانستان
بالاجبار کودکان خود را نیز در فعالیت‌های سخت به کار می‌گیرند.
تحقیقات این کمیسیون نشان داده است، میزان فقر هنوز در افغانستان کاهش نیافته و دقیقا به دلیل تداوم خشونتهای مسلحانه، مردم این کشور با گذشت زمان فرصتهای توسعه را نیز از دست داده‌اند و قادر به از بین بردن فقر و گرسنگی نیز نیستند.
به همین ترتیب با توجه به تداوم فقر و گرسنگی میزان خشونت اعم از خشونتهای مسلحانه و خشونتهای خانوادگی در افغانستان با گذشت زمان رو به افزایش است.
درحال حاضر اکثر افغان‌ها با معضل بیکاری مواجه‌اند و در مناطق روستایی افغانستان نیز کارها فصلی غیرقانونی است و حتی برخی از بزرگترین کارفرمایان، تولید کننده تریاک هستند و کشاورزان را برای کشت خشخاش ترغیب می‌کنند و از این راه ده‌ها هزار نفر به صورت کوتاه مدت مشغول به کار می‌شوند.
پیش از این سازمان بین‌المللی کار هشدار داده بود: اگر حکومت افغانستان اشتغال‌زایی را جزء کلیدی‌ترین برنامه‌هایش قرار ندهد، تأمین ثبات دائمی در این کشور ممکن نخواهد بود.
در همین حال «گریم اسمیت» تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران در افغانستان هم بیکاری را یک مشکل جدی برای ثبات دائمی در این کشور می‌داند.
قبل از سال 2014 کارگران ساده به شدت در پروژه های ساخت و ساز، حمل و نقل و دیگر بخش‌هایی که از سوی نیروهای خارجی انجام می‌شد حضور داشتند، اما با خروج این نیروها از افغانستان این کارگران عادی نیز اکثرا بیکار شده‌اند.
گفته می‌شود که سالانه حدود 400هزار نفر وارد بازار کار می‌شوند و حکومت افغانستان ظرفیت و توان ایجاد فرصت های شغلی را برای این تعداد از افراد ندارد.
این در حالی است که افرادی با شغل‌های موقت مانند کارگران ساختمانی و دست فروش‌ها که در آمد کوتاه مدت یا منقطع دارند از سوی دولت افغانستان جزء افراد بیکار به شمار نیامده‌اند.
خادم حسین 50 ساله یکی از این افراد است. او یک هفته است که هر روز برای پیدا کردن کار از خانه بیرون می‌رود اما شب هنگام بی‌نتیجه باز می‌گردد.
وی 5 فرزند دارد و می‌گوید که دیگر نمی‌داند چگونه شکم فرزندانش را سیر کند و آنها را در برابر سرمای زمستان محافظت نماید.
«خادم حسین» شهروند افغانی است که هر روز صبح به امید به دست آوردن لقمه‌ای نان از خانه بیرون می‌رود، اما . . .
مشکل این روزهای کابل تنها به خادم حسین و دیگر کارگران ختم نمی‌شود، «غمی خوستی» بنگاه معاملات املاک دارد و در مغازه سردش هر روز منتظر مشتری می‌ماند، اما دریغ از یک مشتری.
او می گوید قبلا بازار اگر خوب نبود به بدی این روزها هم نبود.
به گفته این بنگاه‌دار افغان، مردم پس انداز و سرمایه‌ای را که دارند به هر قیمیتی حفظ می‌کنند و حاضر به ریسک کردن نیستند، زیرا به عقیده او مشخص نیست در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد،
خوستی می‌گوید خدا می‌داند که چه وقت کابینه دولت کابل اعلام می‌شود و اوضاع به حالت طبیعی برمی‌گردد تا مردم دلگرم کار شوند.
«غمی خوستی» یکی از بنگاه‌داران سطح شهر کابل بر این باور است که عدم معرفی کابینه دولت وحدت ملی باعث رکورد اقتصادی شده است.
«همایون» کارواش خود را با هزینه‌ای بالغ بر 80هزار دلار تأسیس کرده است و
می‌گوید: غیر از صاحبان اتومبیل‌های مدل بالا، اکثر مردم در این اوضاع و
احوال ترجیح می‌دهند خودشان وسیله نقلیه خود را بشویند.
«همایون» صاحب یک کارواش در کابل از سایه بیکاری که بر مردم افغانستان سایه افکنده گلایه‌مند است
او با گلایه از شرایط فعلی افغانستان می‌گوید: اگر شرایط به همین منوال ادامه یابد به ناچار کارواش خود را تعطیل می‌کند که در این صورت علاوه بر خودش 12 نفر دیگر بیکار خواهند شد.
همایون از تعطیلی کارواش خود و بیکار شدن همکارانش به دلیل فشارهای اقتصادی نگران است
اتحادیه ملی کارگران افغانستان، افزایش بیکاری را یکی از انگیزه‌های
افزایش ناامنی در این کشور می‌داند و از نهادها و کشورهای کمک کننده
می‌خواهد تا زمینه کار را برای افغان‌ها در داخل و خارج از این کشور فراهم
کنند.
اخیرا یک مطالعه تحقیقاتی نشان می‌دهد که در حال حاضر یکی از دلایل عمده مهاجرت‌های فرامرزی از افغانستان به ایران و پاکستان فشارهای اقتصادی و پیدا کردن کار است.
تحقیقات برخی از منابع غربی نیز نشان داده است: برخی از افراد گروه‌های مخالف مسلح دولت را کسانی تشکیل می‌دهند که به دلیل فقر به صفوف آنها پیوسته‌اند.
همچنان گزارش تحلیلی هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان نشان می‌دهد که فقر در افغانستان نسبت به جنگ، قربانی بیشتری می‌گیرد.
بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی «یونسکو»، یک سوم مردم افغانستان زیرخط فقر قرار دارند و این کشور رتبه دوم بیشترین مرگ و میر مادران در جهان را دارد که سالانه 25 هزار مادر در هنگام زایمان جان خود را از دست می‌دهند.
تنها 23 درصد افغان‌ها به آب آشامیدنی دسترسی دارند و 24 درصد شهروندان افغانستان خواندن و نوشتن می‌دانند.
همچنین آخرین آمار وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان نشان می‌دهد که بیش از یک میلیون نفر در این کشور به مواد مخدر اعتیاد دارند و فقر و بیکاری از عمده‌ترین دلایل این مسئله عنوان شده است.
یکی از عوامل عمده گرایش به اعتیاد در افغانستان معضل بیکاری می‌باشد.
نهادهای مدنی و سایر مردم افغانستان به طرق مختلف از دولت‌مردان این کشور
می‌خواهند که هرچه زودتر وزرای جدید کابینه حکومت وحدت ملی را براساس اصل
شایسته سالاری انتخاب کرده و به پارلمان این کشور معرفی کنند.
دوشنبه هفته جاری در پی تأخیر سه ماه عدم اعلام به موقع کابینه جدید دولت کابل از سوی رئیس‌جمهور و رئیس‌اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان، ده‌ها تن از فعالان مدنی و شهروندان افغانستان در یک گردهمایی برای نشان دادن اعتراض خود به این مسئله، در یک حرکت نمادین کابینه دولت این کشور را معرفی کردند.