وجه مشترک نمایشگاه چاپ با نمایشگاه‌های بهاره و پائیزه
مجری نمایشگاه چاپ تهران، شرکت صنوف تولیدی و خدمات فنی تهران است؛ شرکتی که تقریباً هیچ ارتباطی با حوزه چاپ که یک رسته تخصصی است، ندارد. در سابقه فعالیت این شرکت هم تنها برگزاری نمایشگاه‌های بهاره و پائیزه که هدفشان تامین مایحتاج عمومی مردم است، به چشم می‌خورد. در حالی که نمایشگاه‌های مربوط به حوزه‌های چاپ و بسته‌بندی و یا کاغذ و مقوا در کشورهای دیگر، سال‌هاست توسط شرکت‌های متخصص در این حوزه‌ها برگزار می‌شوند، اصرار بر برگزاری نمایشگاه چاپ تهران آن هم با بیش از دو دهه سابقه توسط یک شرکت غیرتخصصی، علامت سوال بزرگی ایجاد می‌کند؛ چرا نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی تهران بی‌صاحب است؟
چاپ فرهنگ است یا صنعت یا «شترمرغ»؟!
البته در برگزاری این نمایشگاه، اتحادیه‌های لیتوگرافان، چاپخانه‌داران، صحافان و صادرکنندگان صنعت چاپ و همچنین انجمن مدیران صنایع کارتن و ورق، شرکت مزبور را البته تنها به عنوان «عضو ستاد برگزاری» یاری می‌کنند اما کاوش بیشتر در وضعیت تولی‌گری چاپ، موجب خواهد شد که «زخم کهنه» سر باز کند؛ اینکه چاپ صنعت است یا فرهنگ؟! شاید تعبیر رئیس اتاق اصناف تهران در این باره گویاتر از هر چیزی باشد. علی فاضلی در مراسم افتتاحیه نمایشگاه رو کرد به نمایندگان هر دو وزارتخانه فرهنگ و صنعت گفت: امروز چاپ، صنعت است نه صنف است، نه فرهنگ. چاپ شده است یک «شترمرغ»!
چرا هیچ وزیری حاضر به قیچی کردن روبان افتتاحیه نمایشگاه چاپ نشد؟!
همچنین در حالی که آقای احمد ابوالحسنی یکی از اعضای ستاد برگزاری نمایشگاه بیست و یکم، یک روز قبل از شروع نمایشگاه از حضور ۳ وزیر در این نمایشگاه خبر داده و گفته بود: «بر اساس رایزنی‌های صورت گرفته در نمایشگاه بیست و یکم سه وزیر و ۳۰ نماینده مجلس از غرفه‌های نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی بازدید خواهند کرد که این نشان از برنامه‌ریزی خوب و مفید ستاد اجرایی دارد»، هیچ وزیری برای قیچی کردن روبان افتتاحیه این نمایشگاه، به مراسم افتتاحیه نرفت. البته نعمت‌زاده وزیر صنعت در روز سوم بازدید مختصری از این نمایشگاه به عمل آورد و بدون بیان سخنی، محل برگزاری نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی را ترک کرد!
مسئله دیگر کمیت و کیفیت ماشین‌آلات خارجی است که در نمایشگاه چاپ تهران به معرض نمایش و فروش گذاشته می‌شود. اگرچه این آرزوی واردکنندگان ایرانی این قبیل ماشین‌آلات است که بدون پرداخت هر گونه تعرفه و یا صرف هزینه‌های جانبی، دستگاه‌های پیشرفته چاپ را در چنین نمایشگاهی در کشور تهیه و خریداری کنند، اما این رویا هم معمولاً تعبیر نمی‌شود چون معمولاً آن دسته از شرکت‌های خارجی که حاضر شده‌اند در تعطیلات پایان سال میلادی برای حضور در یک نمایشگاه حوزه چاپ و بسته‌بندی به ایران بیایند، ترجیح می‌دهند فعالیتشان را در این چند روز روی بازاریابی برای محصولاتشان متمرکز کنند.
نمایشگاه «بین‌المللی» یا «چین‌المللی»؟!
با گشتی در نمایشگاه امسال چاپ تهران، چشمتان به جمال تعداد زیادی از چشم‌بادامی‌های این کره خاکی - البته از نوع چینی آن - روشن می‌شد که از کوچکترین فرصت‌ها برای تصاحب بازار بزرگ ایران با هدف فروش محصولات «چینی» خود نهایت استفاده را می‌بردند. گرچه آقای جلیل غفاری رهبر یکی از اعضای ستاد برگزاری نمایشگاه هم در نشست خبری، هم در آئین افتتاحیه و هم در کتاب نمایشگاه از فعالیت شرکت‌هایی از کشورهای آلمان، ایتالیا، اسپانیا، مالزی، ترکیه، چین، سوئد، هند، ژاپن، کره جنوبی، تایوان، هلند، سوئیس، دانمارک و فرانسه در ۱۳۰ غرفه نمایشگاه بیست و یکم خبر داد اما به جرئت باید نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی امسال را «چین‌المللی» نام نهاد!
تنها نمایشگاه بین‌المللی که در کریسمس برگزار می‌شود
از سوی دیگر نمایشگاه چاپ تهران شاید تنها نمایشگاه «بین‌المللی» دنیا نه تنها در حوزه چاپ بلکه در سایر حوزه‌های تخصصی باشد که در تعطیلات کریسمس برگزار می‌شود. در این باره نظرات دو مدیر نمایشگاه‌های اروپایی جالب توجه است:
«لونت متین اوغلو» نایب رئیس شرکت نمایشگاهی «تویاپ» ترکیه، که امسال دومین باری بود که از نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران بازدید می‌کرد، در این باره می‌گوید: «هیچ نمایشگاه بین‌المللی در کریسمس برگزار نمی‌شود. در این زمان هیچ شرکتی حاضر به فعالیت در نمایشگاه نیست، اگر بخواهیم به این موضوع از دید حرفه‌ای نگاه کنیم باید زمان نمایشگاه چاپ تهران تغییر کند». «پیتر اسمیت»، مدیر اجرایی نمایشگاه‌های «دوسلدورف» هم که امسال برای اولین بار از نمایشگاه چاپ تهران بازدید می‌کرد، در این خصوص معتقد است: «تاریخ نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی تهران باید تغییر کند، در غیر این صورت کار شاخصی نمی‌توان انجام داد».
تنها تغییر سایت نمایشگاه در هر دوره
و اما کیفیت اطلاع‌رسانی نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی. یکی دو هفته قبل از شروع این نمایشگاه، نشست خبری آن برگزار شد اما با اتمام این کنفرانس مطبوعاتی، ارتباط ستاد برگزاری و ستاد خبری نمایشگاه و به قول مسئولان «روابط عمومی نمایشگاه» با رسانه‌ها به کلی قطع شد؛ طوری که نه تنها یک دعوتنامه برای رسانه‌ها جهت پوشش آئین افتتاحیه این نمایشگاه ارسال نشد، بلکه اگر خود خبرنگاران یکدیگر را در جریان زمان و مکان برگزاری این برنامه نمی‌گذاشتند، چه بسا همین مراسم نیز پوشش خبری داده نمی‌شد! گرچه مسئولان ستاد برگزاری، مراتب عذرخواهی خود را بابت این اتفاق ابراز کردند اما دریغ که شیوه پیش گفته در تمام ۴ روز برگزاری نمایشگاه درست بر همان منوال نادرست ادامه یافت و ستاد، باز هم اطلاع‌رسانی را تعطیل کرد.
البته «نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی تهران» سایت هم دارد؛ سایتی که به واقع می‌توان گفت تنها تغییری که در هر دوره نسبت به دوره قبل در آن مشاهده می‌شود، تغییر شماره دوره برگزاری نمایشگاه است؛ مثلاً از «بیستمین» به «بیست و یکمین» دوره. متاسفانه در این سایت ۱- هیچگونه سابقه‌ای از ۲۱ دوره برگزاری این نمایشگاه به چشم نمی‌خورد، ۲- هیچگونه خبری در رابطه با این نمایشگاه در آن به چشم نمی‌خورد ۳- هیچگونه آماری مبنی بر تعداد شرکت کنندگان، اسامی آنها، ملیتشان، رسته کاری‌شان و ... در آن به چشم نمی‌خورد ۴- هیچگونه آماری مبنی بر تعداد بازدیدکننده (عمومی یا تخصصی) و کم و کیف فروش محصولات در این نمایشگاه به چشم نمی‌خورد و ...
وقتی «انبار» محل دائمی پس از سال‌ها قابل استفاده می‌شود!
اما چند نکته هم درباره نحوه برگزاری نمایشگاه امسال و حضور شرکت‌ها در آن. مطابق اطلاعات کتاب نمایشگاه بیست و یکم، امسال ۳۸۲ شرکت ایرانی در این نمایشگاه حضور داشتند که درباره کم و کیف حضور آنها و نحوه ارائه غرفه به فعالان داخلی در مقایسه با شرکت‌های خارجی هم ابهامات و بحث‌های زیادی مطرح است. پیش از آغاز نمایشگاه، مسئولان ستاد برگزاری با طرح این موضوع که استقبال از نمایشگاه «بسیار زیاد» بوده، از احتمال جانمایی آن دسته از شرکت‌های داخلی که «بعد از زمان مقرر» اقدام به ثبت نام کرده‌اند، در انبار نمایشگاه خبر دادند.
طرح این موضوع، اعتراض‌هایی را از سوی متقاضیان داخلی شرکت در نمایشگاه چاپ امسال به دنبال داشت؛ آنها می‌گفتند که ما حتی بسیار زودتر از موعد مقرر یعنی ۶ ماه پیش ثبت نام کرده‌ایم و این ادعا که ما دیر اقدام به ثبت نام کرده‌ایم، صحیح نیست. با این حال این احتمال، صورت تحقق به خود گرفت و «انبار» محل دائمی نمایشگاه‌های تهران که سال‌هاست (تقریباً از آخرین دوره برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در این محل) در هیچ نمایشگاهی به عنوان سالن نمایشگاهی مورد استفاده قرار نگرفته، به سرعت آماده‌سازی و در عرض یکی دو ساعت، نظافت شد تا فعالان داخلی عرصه چاپ، از نبود فضای نمایشگاهی ناراضی نباشند.
غرفه قصرمانند یکی از حامیان مالی نمایشگاه
این اتفاق در حالی رخ داد که ۸ شرکت اسپانسر این نمایشگاه شامل «شرکت صنایع خمیر و کاغذ»، «کاغذ پارس»، «چاپ و بسته‌بندی کرمانشاه»، «آسان پک»، «شرکت چاپ تک نگار»، «گروه صفری»، «سل پک» و «تهران پک»، در سالن ۳۸ که پیشتر به نام «سالن آلمان» شناخته می‌شد و در واقع بهترین سالن نمایشگاهی محل دائمی نمایشگاه‌های تهران است، فضاهای وسیعی در اختیار گرفتند و غرفه‌های بعضاً «قصرمانند» خود را بنا کردند.
هزینه ۱۸۰ میلیونی تنها برای ۴ روز حضور در نمایشگاه!
تنها در یک مورد «سامان علی‌اکبری» از «شرکت کانون ایران نوین» که غرفه «آسان پک» را طراحی و ساخته بود، به خبرنگار مهر گفت که برای ساخت این غرفه ۳۳۷ متری، به ازاء هر مترمربع ۴۵۰ هزار تومان از شرکت مزبور (آسان پک) دریافت کرده که رقم مجموع آن ۱۵۱ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان می‌شود. اگر به این عدد، اجاره بهای غرفه (متری ۸۷ هزار و ۵۰۰ تومان) را اضافه کنید، عدد ۱۸۱ میلیون و ۱۳۷ هزار و ۵۰۰ تومان به دست می‌آید و نتیجتاً این سوال مطرح خواهد شد که «چرا یک شرکت برای ۴ روز حضور در یک نمایشگاه این میزان هزینه می‌کند؟!»
با اینکه اعتراض برخی شرکت‌های متوسط و کوچکتر اما فعال حوزه چاپ و بسته‌بندی نسبت به مکان قرارگیری آنها در نمایشگاه امسال هنوز از سوی مسئولان ستاد برگزاری نمایشگاه، پاسخ قانع‌کننده‌ای نیافته است، این مسئولان در آخرین ساعات روز پایانی این نمایشگاه (سه‌شنبه ۹ مهر) از برخی از همان شرکت‌ها که پیشتر اسامی آنها آمد (شامل اترک، کارتن سازی غرب کرمانشاه، آسان پک، صنایع کاغذ پارس، کاغذ صفر تا صد، پویا هنر نوین، نقش الماس و اختر شمال) تقدیر کردند و به این ترتیب پرونده نمایشگاه بیست و یکم چاپ و بسته‌بندی تهران البته با سوالات و ابهاماتی همچنان بی‌پاسخ، بسته شد.