به گزارش
خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران،عمارت دارايي در بافت تاريخي شهر زنجان قرار گرفته ، ظاهراً اين بخش از شهر در اواخر دوره قاجار و اوائل حكومت رضا خاني تقريباً مقارن با اواخر جنگ جهاني دوم از سوي دولت وقت بصورت مجموعه اي به اماكن و ساختمان هاي دولتي اختصاص مي يابد كه عبارت بودند از عمارت دارايي در باغي معروف به همين نام ، بناي دخانيات ، اداره غله ، انبار قند و شكر. به هر حال بناي دارايي طبق كتيبه اي كه بر فراز سردرهاي ورودي جبهه شمالي و جنوبي بنا نقش شده تاريخ ساخت آن به سال 1316 هجري شمسي اوائل حكومت رضا خاني باز ميگردد كه از همان ابتدا به امور ماليه اختصاص مي يابد.
عمارت دارائي حاصل فعاليت و نوآوري معماراني چون وارطان هوان سيان ، پل آبكار و گابريل گوركيان است كه در دهه هاي نخست سده قرن بيستم تأثير بسيار مثبت و مهمي را بر روي معماري نوين ايران داشتند ، دوران فعاليت آنها مصادف با تحولات عميق هنري و معماري در اوائل قرن بيستم در اروپا بود در واقع همزمان با اوج فعاليت معماران بزرگ اروپايي كه همگي از پيشگامان مكتب هنر نو و جنبش معماري مدرن بوده اند . بدين ترتيب اين معماران كه از ارامنه كشور بودند متأثر از اين جريان و روند با فعاليت در رشته معماري به اشاعه اصول و مباني مكتب هنر نو و جنبش معماري مدرن پرداختند و نهضت جديدي را در گستره معماري ايران بوجود آوردند و آثار زيبايي راخلق نمودند.
بر اساس اسناد و مدارك موجود عمارت زيباي دارايي يكي ار آثار ارزنده اي است كه در اين رهگذر توسط پل آبكار بوجود آمده و ميرزا محمد علي مستوفي پيشكار خمسه نخستين رئيس ماليه آن بود. اين اثر به شماره 2335 در فهرست آثار ملی به ثبت رسيده است . بنای دارایی در مرکز شهر زنجان و در داخل بافت قدیمی شهر ، موسوم به سرچشمه واقع گردیده که با توجه به بافت فعلی حدوداً در ضلع شمالی شهر که با شیب ملایمی منتهی به ارتفاعات می شود قرار گرفته است . بنای دارایی در ضلع شمالی مجموعه تاریخی سبزه میدان و در قسمت غربی خیابان طالقانی قرار گرفته این بنا در ضلع شمالی به کوچه دارایی و در قسمت غربی به کوچه کریم انصاری و دادگستری منتهی می شود. این بنا با پلانی مستطیل شکل به ابعاد 15 × 22 متر در جهت شرقی به غربی در وسط باغی به مساحت 18 هزار متر مربع واقع گردیده بود.
با عنایت به نوشته یادبود در قسمت بالای پنجره طبقه دوم که بیشتر آن از بین رفته در سال 1316 شمسی بعنوان ساختمان اداری ساخته شده و بانی آن نیز حکومت وقت بوده که به مناسبت دوازدهمین سال جلوس رضا خان تاسیس گردیده ، این بنا با نظارت آقای مستوفی که مسئول حسابرس مالیاتی وقت بوده ساخته شده و سپس تحویل اداره دارایی گردیده است . این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی (رضا خان) از قبیل پنجره های متعدد ، تراس ، قرینه سازی در طبقات ، ساخته شده . با عنایت به نوع معماری و خصوصیات بارز آن به راحتی می توان نفوذ شیوه های معماری اروپا را در معماری این بنا تشخیص داد . از جمله مصالح بکار رفته در بنا می توان سنگ ، آجر ، آهک ، سیمان ، آهن را نام برد.
با توجه به عنوان نام بنا ( موسوم به دارایی ) این بنا در حال حاضر بصورت ساختمان اداری دارایی مورد استفاده می باشد و از خصوصیات بارز بنا می توان به محل قرار گرفتن بنا در وسط باغی مشجر اشاره نمود . که جهت رسیدن به ورودی اصلی می بایست مسیری را در حدود 250 متر طی نمود تا به حوض سنگی مدخل که به شکل مدور است برسیم . از عوامل تزئینی نمای بنامی توان به ازاره های سنگی به ارتفاع 25/1 سانتی متر که دور تا دور بنا رادر برگرفته و سپس با آجر چینی انجام گرفته اشاره نمود نمای پنجره ها از بیرون با اجرای قوس هلالی ، زیبایی خاصی را به بنا بخشیده در جلوی ورودی شمالی و جنوبی بنا دو حوض زیبا قرار گرفته که حوض شمالی به قطر 12 متر ولی حوض جنوبی در حال حاضر موجود نمی باشد این دو حوض بصورت قرینه و از طریق آبراهی که از زیر بنا می گذشته به هم ارتباط داشته اند و آبیاری باغ مربوطه نیز از طریق قناتی که از محل می گذشته انجام می شده . بنای مزبور در حال حاضر در اختیار اداره کل امور اقتصادی دارایی استان زنجان می باشد که مالکیت نیز با اداره مستقر در بنا می باشد.
اين اثر به شماره 2335 در فهرست آثار ملی به ثبت رسيده است .با توجه به اینکه بنای مزبور تحت اختیار اداره کل امور اقتصاد و دارایی استان می باشد اقداماتی نیز در زمینه مرمت اندام بنا در زمینه حفظ ظاهری و نمای بنا انجام داده است . و همین دور تا دور بیرونی بنا ناکش جهت جلوگیری از ورود رطوبت به بنا حفر گردیده است . با عنایت به اینکه بنای دارایی در مرکز شهر زنجان جزیی از مجموعه تاریخی سبزه میدان و بازار تاریخی و همجوار با بنای تاریخی دیگر از جمله خانه ذوالفقاری ها ، مسجد جامع ، مسجد خانم ، خانه وزیری و غیره است و با توجه به سر پا بودن و استحکام اندام بنا خفظ و حراست آن و جلوگیری از تخریب های احتمالی ضروری می نماید .همچنین از انجائی که اداره دارایی در صدد است بزودی بنا مزبور را به منظور ساختمان جدید الاحداث تخلیه نماید ثبت اثر فوق و پیشنهاد در مورد واگذاری آن به مدیریت میراث فرهنگی با در نظر گرفتن تصمیمات سال های 74 به منظور ایجاد ساختمان اداری متبوع قابل توجه بوده و همخوانی دارد.
توسعه و یا تعمیرات و دخل و تصرف انجام شده تا کنون در زمینه توسعه بنا اقدامی تا بحال نپذیرفته اما در رابطه با تعمیرات می توان به دوخت و دوزهای اندام و یا بند کشی های انجام شده و تعمیر حوض شمالی و تخریب حوض جنوبی اشاره ای داشت.همچنین بناهای نه چندان موزون در حیاط آن احداث گردیده است.
انتهای پیام/
منبع:irandeserts.com