سید رامین اسبقی گفت: شب یلدا آخرین شب پاییز و درازترین و تاریکترین شب در طول سال می باشد که در کشورما و به طبع آن در استان آذربایجان شرقی با آداب و رسوم خاصی برگزار می شود.
وی افزود: شب چله یا همان شب یلدا در استان آذربایجان شرقی بیشتر به صورت شب نشینی های فامیلی و دوستانه برگزار می شود.
وی ادامه داد: شب یلدا در آذربایجان شرقی به دو صورت چله کوچک و بزرگ برگزار می شود که چله کوچک همان شب یلداست که در همه مناطق آذربایجان شرقی گستردگی دارد و رایج ترین آداب مربوطه به چله کوچک می باشد که مردم در برخی از مناطق معمولا با برفروختن آتش در پشت بام و تیراندازی و سر و صدا با این هدف که قاری ننه یا همان پیر زن سرما ترسیده و فرار کند آیین‌های سنتی این شب را برگزار می‌کنند.
وی با بیان اینکه از جمله مهم ترین مراسم شب یلدا در آذربایجان شرقی بریدن هندوانه که مظهر شیرینی، خونگرمی، سرسبزی ،شادابی و سرزندگی است،گفت: اکثر مردم استان آذربایجان‌شرقی در شب یلدا چیله قارپیزی (هندوانه چله) می‌خورند و معتقدند باخوردن هندوانه، لرز و سوز سرما به تنشان تاثیر نداشته و اصلا سرمای زمستان را حس نمی‌کنند.
وی با اشاره به اینکه ريش‌سفيد خانواده در حالي كه با چاقو هندوانه را مي‌برد، مي‌گويد قادا بلاميزي بو گئجه كسدوخ (بلاياي خودمان را امروز بريديم)، یاد آور شد: هندوانه برای شب چله در استان آذربایجان شرقی جز رسم‌های ماندگار است و در گذشته‌ها از اواخر تابستان مقدار زیادی هندوانه و خربزه در تور می‌گذاشتند و آن را از سقف آشپرخانه آویزان می‌کردند تا در هوای آزاد خراب نشود و یااینکه در کاه قرار می‌دادند از همین روست که تاکنون بدون تغییر باقی مانده است و می‌توان در میان خوانچه‌های خانواده داماد برای خانواده عروس نیزهنوز آن را مشاهده کرد.
این کارشناس و محقق تبریزی گفت: در سال‌های دور، تنقلات شب چله، به تخمه، پشمک، سنجد، قیسی، برگه زردآلو، بادام و گردو ختم می‌شد، اما اکنون، در سفره شب یلدای مردم آذربایجان برنج، مرغ و آش شیر و بعد از شام تنقلاتی چون قاورقا (گندم برشته با شاهدانه) انواع آجیل، لبو، هویچ، حلوای گردو انواع میوه، و خشکبارهایی چون انگور، بادام و سنجد نیز می‌توان مشاهده کرد.
وی فرستادن خوانچه و یا همان طبق به منزل تازه عروس ها را از دیگر مراسم شب یلدا در مناطق آذربایجان شرقی عنوان کرد و افزود: در بیشتر شهرها و روستاهای آذربایجان شرقی كساني كه نامزد هستند در اين شب براي نامزدهاي خود "خوانچه" طبق مي‌فرستند و اقوام در هر چه بهتر بودن اين خوانچه‌ها كمك مي‌كنند.
در ميان اين خوانچه، علاوه بر هندوانه مي‌توان تحفه‌هاي رنگارنگ نظير پارچه‌هاي حرير و گرانقيمت، ميوه‌ها و شيريني‌هاي متنوع و آجيل را مشاهده كرد، که معمولا زنان فامیل هنگام غروب، طبق‌هاي آماده را بر سر افرادي كه معين شده قرار داده و روانه خانه عروس مي‌كنند و مادر عروس پس از تحويل طبق‌ها، هداياي مانند پول، شيريني، جوراب و دستمال به آنها مي‌دهد.
فرداي اين شب، مادر دختر تمام طبق‌ها را در اتاق ميهمان چيده و از زنان فاميل براي صرف ميوه و شيريني دعوت مي‌كند.
سید رامین اسبقی یکی از مراسم بسیار متفاوت شب یلدا در استان آذربایجان شرقی را با سایر استانها نواختن موسیقی (عاشیق‌ها)دانست و گفت:عاشیق‌ها خنیاگران محلى هستند که اشعار و موسیقى آنان برگرفته از موسیقى مردمى است که عاشیق( همان کسی که این موسیقی را اجرا می کند)در حین اجراى برنامه داستان مى‌خواند، فى البداهه شعر مى‌سراید و ساز مى‌زند.
قصه‌هایى که عاشیق ها در شب یلدا مى گویند ریشه در افسانه‌هاى کهن ایرانى دارد. قصه هایى مثل کوراوغلو( از داستان های معروف منطقه آذربایجان) و قصه هاى مهر و محبت شبیه (قربانى و پرى) از قصه‌هاى مشهور این عاشیق هاهستند.
وی از دیگر سنتهای شب یلدا در منطقه اذربایجان را اجرای بازی های محلی از جمله گل یا پوچ ، پنج سنگ ، پخش کردن آب هندوانه در اتاق به نشانه آوردن شیرینی و شادی در خانواده،پختن برنج سفيد براى سفيد رزوى و نيک‌بختى در زمستان سرد و سياه، برگزاري برخي مسابقات هيجان‌انگيز نظير اسب‌سواري، تيراندازي ،نقل روايات و «تاپماجالار» و «باياتيلار» که شايد بتوان گفت نقل اين تاپماجالار (معماها) و باياتيلار (دوبيتي‌هاي آذري) يكي از مشخصه‌هاي شب چله دراستان آذربایجان شرقی می باشد، عنوان کرد.
این کارشناس و محقق تبریزی با اشاره به اینکه تاریخچه شب یلدا در ایران طبق گفته محققان تاریخی به قبل از اسلام بر می گردد گفت: اگر چه هم‌اكنون جشن شب چله در شهرهاي آذربايجان، تاحدودي رنگ و بوي باستاني و سادگي خود را از دست داده، اما در برخي از روستاها و شهرهاي كوچك آذربايجان، از جمله آذرشهر، اهر و روستاهای اطراف رسم شب چله به همان حلاوت گذشته باقي است. جمع شدن دور كرسي، رفتن به منزل بزرگ خانواده و ايل و طايفه، برگزاري مراسم جشن و عروسي در اين شب، برگزاري برخي مسابقات ،نقل روايات و «تاپماجالار» و «باياتيلار»نیز همچنان همانند گذشته ها انجام می شود.
وی با بیان ینکه طبق تحقیقات انجام گرفته برگزاری مراسم و آیین های شب یلدا عموما ازمناطق سردسیری به دلیل زمستان های سرد و طولانی برخاسته است تصریح کرد: در حال حاضر برگزاری مراسم و آیین های شب یلدا در سراسرکشور تقریبا دارای چارچوب یکسانی است و فقط تفاوت در خرده فرهنگها ، زبان و برگزاری برخی آیین هاست.