به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران؛ صنایع دستی استان ایلام، به عنوان میراث کهن این خطه از جمله پتانسیل های مهمی است که می‌تواند سهم مهمی در اشتغالزایی و توسعه استان داشته باشد.
این خطه از کشورمان از دیرباز تاکنون مهد صنایع دستی خصوصا دست‌بافته‌های سنتی بوده است. زندگی عشیره ای و سنتی و پرورش دام برای تامین معیشت زندگی مردم این منطقه ایلام از دیرباز تاكنون موجب استفاده از پشم و رشد و رونق صنایع دستی مرتبط با آن خصوصاً قالی و گلیم ساده را در این منطقه فراهم آورده است.
در حال حاضر در استان ایلام 33 رشته فعال در زمینه صنایع دستی وجود دارد که هنرمندان ایلامی در 70 کارگاه مشغول خلق آثار زیبای هنرهای دستی هستند.
بگفته احمدی معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام از تعداد 70 کارگاه فعال در استان 70 درصد آنها در زمینه بافت گلیم نقش برجسته فعال هستند.
احمدی می گوید: در حال حاضر در استان ایلام 5000 نفر مشغول به فعالیت در رشته های صنایع دستی هستند که 95 درصد آنها را بانوان تشکیل می دهد.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام با بیان اینکه صنایع گلیم نقش برجسته، جاجیم و نمد از جمله صنایع دستی های استان هستند که به کشورهای خارجی صادر می شود گفت: اکنون دست بافته ها و آثار هنرمندان استان ایلام به چهار کشور آلمان،اسرتالیا، انگلیس و عراق صادر می شود که بیشترین میزان این صادرات به کشور عراق است.
وی با بیان اینکه سال گذشته به میزان دو میلیارد تومان هنرمندان استان تولیدات صنایع دستی داشته اند گفت: این تولیدات به کشورهای خارجی نظیر آلمان، دوبی، کشورهای عربی منطقه ، استرالیه صادر شده که عمده صادرات ما در زمینه گلیم نقش برجسته، جاجیم و نمد بوده است.
وی با اشاره به دیگر رشته های پررونق در استان ایلام به جاجیم بافی، گلیم بافی، چیت بافی، چادر بافی، خراطی و سفالگری اشاره کرد و گفت: چیت بافی و گیوه بافی از جمله رشته های رو به منسوخ شدن در استان بود كه خوشبختانه برای احیاء مجدد آنها آموزش هایی لازم به علاقمندان این رشته ها انجام گرفت.
از رشته های صنایع دستی فعال در استان ایلام میتوان گلیم ساده، گلیم نقش برجسته، قالی بافی، جاجیم بافی، احرامی بافی، چیت‌بافی، گیوه بافی، نمد مالی، حصیربافی، رنگرزی سنتی، طراحی سنتی، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، حجاری سنتی، سفالگری، نقاشی روی سفال، کاشی معرق، خراطی، معرق چوب، منبت چوب، معرق، ساخت سازسنتی، پیکرتراشی ، قلم‌زنی روی مس، چاقوسازی، تذهیب، نگارگری، سوزن‌دوزی، سرمه‌دوزی، تراش شیشه و گیوه‌بافی را نام برد.
گلیم ساده: نخستین زیر انداز انسان اولیه پوست حیوانات بود، ولی پس از گذشت هزاران سال، وقتی توانست کم کم مواد اولیه را به میل خود شکل دهد به فکر بالاپوش برای محل سکونتش افتاد، اولین کف پوش‌های ساخته انسان، حصیر و بوریاست و به تدریج بافت زیراندازهای پشمی را نیز آموخت.
دستگاه گلیم‌بافی در زندگی عشایری بیشتر به صورت افقی است که قابلیت جمع شدن دارد و در مواقع کوچ‌روی به راحتی قابل حمل است، ولی در زندگی روستایی و در کارگاه‌های خانگی و تولیدی در شهرها بیشتر به صورت عمودی است که جا و فضای کمتری اشغال می‌کند.
آنچه که در بافت گلیم ساده مد نظر است، ذهنی بافت بودن طرح و نقش‌های این نوع گلیم است که بافنده بر اساس نقش‌هایی که در ذهن خود به ارث برده و از گذشته تاکنون سینه به سینه به وی رسیده، پیاده می‌کند.
گلیم نقش برجسته: گلیم نقش برجسته به عنوان اصلی ترین صنعت هنر در استان ایلام از رونق و جایگاه خاصی برخوردار است. این گلیم ترکیبی از گلیم‌ساده و گره‌قالی بر متن آن است. در این نوع خاص گلیم، زمینه بافت گلیم(صوفی بافی) و نقوش آن برجسته‌تر از زمینه است، ویژگی‌هایی از قبیل سبک وزن بودن، هماهنگی در طرح و رنگ و متراکم بودن، کیفیت و ثبات رنگ و سره نداشتن به این معنا که عرض گلیم از ابتدا تا انتها به یک اندازه است این صنعت دستی را از بقیه صنایع متمایز کرده است.
مبتكر گلیم نقش برجسته : عشایر استان ایلام به دلیل كوچ نشین بودن و حركتهای مداوم ، معمولاً از دارهای افقی كه براحتی جمع شده و در مناطق اسكان ایل قابل استقرار بوده ، استفاده میكردند. از نظر مصرف نیز قسمت عمده ای از قالی و گلیم های ساده تولید شده توسط زنان، جنبه خود مصرفی داشته و در زندگی روز مره آنان مورد استفاده قرار گرفته است.
در حین بافت گلیم ساده ،خانم بافنده ای بنام ً سحر چلانگرً ساكن روستا ی زنجیره ( از توابع شهرستان چرداول استان ایلام ) در قسمتی از گلیم بافت خود ، موفق به اجرای نقشی برجسته با استفاده از گره قالی می شود كه پس از ارسال این گلیم به سازمان صنایع دستی ایران مورد استقبال قرار گرفته و از آنجایی كه این نوع گلیم مشابه قالیهای نقش برجسته ای بوده كه در كشور چین بافته می شـود مورد استقبال قرار گرفت. گلیم نقش برجسته ، از نظر اصالت و تولید مهمترین و شاخص ترین صنعت دستی و بومی استان ایلام است كه با توجه به ناچیز بودن سابقه بروز خلاقیت بافندگان چیره دست ایلامی در امر بافت گلیم نقش برجسته ، پیشرفت چشمگیری در زمینه های مختلف تولید آن حاصل شده است.
قالي‌بافی: یکی دیگر از صنایع دستی مورد استقبال در استان ایلام قالی بافی است. مواد اولیه بکار رفته شده در این گونه زیرانداز عمدتا ابریشم بوده که در بیشتر موارد به صورت تمام ابریشم و در پاره‌های از مواقع کرک و ابریشم يا پشم استفاده می‌شود، امروزه بخش عمده‌ای از زیراندازهای سنتی را فرش‌های گل ابریشم با رج شماره بالای 40 و در اندازه‌های ذرع و نیم و قالیچه شامل می‌شود که در شهرهای دره‌شهر و ایوان بافت می‌شوند.
جاجیم بافی: جاجیم بافته‌ای از پشم تابیده رنگی است که اغلب بافتی خشن و زیر دارد، در استان ایلام معمولا از الیاف پشمی در بافت جاجیم استفاده می‌شود و دارای انواع مختلف است.
بافت سیاه‌چادر :سیاه‌چادر که در اصطلاح محلی به آن (دوار) گفته می‌شود معمولا توسط زنان عشایر استان و با استفاده از موی بز بافته می‌شود، از جمله ویژگی‌های سیاه چادر میتوان به خواص فیزیولوژی موی بز اشاره کرد که بر خلاف بقیه مواد در گرما منقبض و در سرما منبسط می‌شود و این به کاربرد ممتاز آن در سیاه چادر کمک کرده تا در تابستان منافذ سیاه چادر باز شده و هوای داخل سیاه چادر خنک شود و در زمستان منافذ سیاه چادر بسته شده تا از ورود سرما و باران جلوگیری شود.
گلیم ساده، گلیم نقش برجسته،قالی بافی و سیاه چادر و جاجیم بافی از صنایع دستی هستند که بیشتر در استان ایلام مورد استفاده عشایر منطقه قرار می گیرند.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام با اشاره به به راه اندازی بارچه دائمی صنایع دستی استان ایلام گفت: این بازارچه کارهای اجرایی و عمرانی آن در حال انجام و است و هم اکنون 70 درصد پیشرفت فیزکی دارد و امیدواریم در دهه فجر امسال شاهد بهره برداری از آن باشیم.
وی با بیان اینکه اکنون یک بازارچه صنایع دستی در شهرستان ایوان فعال است و دو بازارچه دیگر نیز در سرابله و ایلام در دست احداث داریم گفت: حضور در نمایشگاههای خارجی، پرداخت تسهیلات و حمایت های مالی از صنعتگران استان ، بیمه صنعتگران و ایجاد بازارچه را از جمله عوامل مهم برای رونق این صنعت هنر ها در استان ایلام است.
در پایان باید گفت هر کدام از صنایع دستی مذکور نشان از سالیان سال قدمت این دیار است و می توان به عنواد یادگار و سوغات از آن برای شناساندن بیشتر آنها به جهانیان استفاده کرد.
انتهای پیام/ش