رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: چقدر این فکر بلند و عمیق است و باعث
افتخار در تفکر سیاسی ملت ایران است که کمتر نظیر دارد؛ مخصوصاً از این جهت
که مدرس شهید عامل به این مفاهیم بود.
لاریجانی خطاب به نمایندگان مجلس اظهار داشت: مسئله مهمی که از تأمل در مجموع آرای مدرس به دست می‌آید، این است که امهات مسائلی که او برای ایران و بعضاً عالم اسلام مورد توجه قرار داد و معتقد بود از اهم مشکلات موجود است و باید حل شود، بعد از حدود یکصد سال امروز هم علی‌الاغلب جزو مشکلات کشور باقی است و این از عجایب روزگار است و باید کالبدشکافی شود که آیا ایرانیان نمی‌خواستند این مشکلات حل شود یا استبداد و عقب‌افتادگی عامل آن بود یا اراده خارجی مانع حل آنها می‌شد.
این نماینده مجلس نهم یادآور شد: به‌عنوان مثال به چند نمونه اشاره می‌کنم؛ با مرحوم مدرس مصاحبه‌ای در ابتدای مجلس ششم شده است که در سوال آن آمده است "راجع به تشکیلات حزبی و لزوم آن برای جامعه، عقیده شما چیست؟" پاسخ مدرس چنین بود که "در این 20 سال مشروطیت، متاسفانه حزبی پیدا نکرده و هر چه بوده است اسم بلارسم بوده است. لذا زود از بین رفته است و این یک بدبختی است که دامنگیر جامعه شده است. بر هر ذی‌حسی لازم است که بذل جهد کرده و حزبی از روی عقیده و اساس به نام "حزب وطنی" تشکیل و در تشریح مبانی آن کوشش نماید و من هم حاضرم رسماً عضویت چنین حزبی را قبول و به طور اجتماع و هماهنگی به مردم و وطن خدمت کنم."
وی یادآور شد: دوم آنکه چون مرام و سیاست اقتضای روز و وقت است و فعلا رفع احتیاجات مملکت و کشور ضروری می‌باشد ماده دوم پروگرام کمک به اقتصادیات مملکت است و چیزهایی که فعلا در نظر گرفته شده است عبارتند از این امور است و نمونه همه مسایلی است که امروز با آن مواجه هستیم الف) کمک موثر به زراعت، مملکت و تاسیس بانک فلاحتی. ب) فروش خالص‌جات به اتباع داخلی به هر ترتیب و به هر قیمتی که باشد. ج) تاسیس بانک رهنی از اکثر محل و وجود تفاوت مستخدمین در بانک جمع شده است. د) منتظر خدمت کردن مستخدمین دولتی که دارای صنعت یا مکنتی هستند و در عوض به کار گماشتن منتظرین و خدمتی که نه صنعت و نه مکنت و نه ملک دارند به غیر از متخصصین فنی که در هر صورت به کار خود باقی خواهد ماند.
لاریجانی ادامه داد: ح) دادن امتیازات استخراج معادن و... از هرگونه به اتباع داخله با شرایط سهله و کمک دولت. و) وارد و به کار انداختن کارخانه ذوب‌آهن و تاسیس راه‌آهن از دو طرف به نحوی که پول‌های تخصیص داده شده برای این کار بیشتر در داخل ایران صرف شود. ز) خریداری حقوق ارباب حقوق از محل فروش خالص‌جات مملکتی و اختصاص محل آن که قریب یک میلیون می‌شود؛ در بودجه برای مواقعی که قرضی لازم باشد به این معنا که فعلا برای کشیدن راه‌آهن 10 کرور وجه حاصل شده و برای سال‌های آتی هم 10 کرور حاضر خواهد شد. این 20 کرور به مصرف خرید کارخانه ذوب‌آهن و کشیدن خط آهن خواهد رسید و اگر لازم باشد وجه بیشتری در آن سال به این مصرف برسد، این یک میلیون اعتبار خواهد بود که ممکن است با آن 20 کرور قرض کرده و ضمینه 20 کرور، 40 کرور خرج کرده تا راه‌آهن زودتر به نتیجه منتهی شود.رئیس نهاد قانونگذاری تاکید کرد: هـ) القای مالیات‌هایی که بر صنایع یدی در کلیه نقاط مملکت موجود است. سوم خاتمه دادن به وضعیاتی که در این سه سال اخیر پیدا شده به دست کابینه ثابتی با هیات پارلمانی یعنی از کابینه برای مدت 2 سال نگهداری نموده تا بتواند اصلاحات مربوطه را مجرا گردد.
وی با بیان اینکه در همه مواردی که مرحوم مدرس به‌عنوان مشکلات آن زمان یاد کرده‌اند، امروز هم در سطح وسیع‌تری مشکل باقی است، افزود: معادن در مسیر استخراج قرار ندارد، احتکار معادن توسط دولت شده است. وضع راه‌آهن نیز ملاحظه می‌کنید که چقدر عقب افتاده است. آن زمان مرحوم مدرس به درستی بر کمک موثر در امر زراعت تاکید داشتند و هنوز هم کشاورزی سامان درستی ندارد.
لاریجانی با تاکید بر اینکه وضع استخدام‌ها بدتر از گذشته است، یادآور شد: مرحوم مدرس آن زمان می‌گفت باید عده‌ای را منتظر خدمت کرد، فروش خالص‌جات به هر ترتیب و هر قیمت بسیار حائز اهمیت است؛ مرحوم مدرس در دو مصاحبه بر این تعبیر تاکید کرده است. به هر ترتیب و هر کس به هر قیمت و به هر مدت به اتباع داخله؛ برای اینکه بار دولت را ضعیف کند.
رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: مدرس در جای دیگر می‌گوید مطابق تجربیاتی که در مملکت دیدیم حالا شاید در ممالک دیگر هم این‌طور باشد این است که دولت نه ملاکی می‌تواند کند نه تجارت می‌تواند کند نه چارواداری می‌تواند کند نه اتومبیل‌رانی و تاکنون هر چه کرده است دیدیم ضرر کرده است.
**بعد از یکصد سال هنوز سنخ مشکلات اقتصادی
ما همان است
وی با بیان اینکه ملاحظه می‌کنید بعد از یکصد سال هنوز سنخ مشکلات اقتصادی ما همان است، گفت: این یعنی تسلط بیش از حد دولت در امور کشور و امور اقتصادی؛ نمونه دیگر از امتداد زمانی مشکلات کشور در طول یکصد سال این است، مدرس معتقد است دولت اسلامی حق دارد که از مردم مالیات بگیرد اگر مملکت یا پارلمان ما مشروع باشد مخالف شرع نباشد یعنی پارلمان اسلامی باشد این منافع مشروعی است که صرف مملکت می‌شود.
لاریجانی یادآور شد: ما یک خرجی و یک برجی داریم. به عقیده من مالیات باید بر برج تحمیل شود نه بر خرج؛ مالیات باید بر عوایدی باشد نه بر مخارج. بر برخی چیزها باید مالیات بسته شود و بر برخی از آنها مالیات مضر است. تا آنجایی که ممکن است نباید از ارزاق عمومی مالیات گرفت و باید از غیرعمومی مالیات دریافت کرد. مخارج تهران را نباید به اهالی آذربایجان تحمیل کرد، چرا که اصل مالیات یعنی اینکه اخذ وجهی از امور جهت مصارف امور؛ مخارج هر شهر یقیناً باید از اهل آن شهر گرفته شود، نمی‌توان تحمیلی بر اهالی آذربایجان کرد اگر بخواهند خندق تهران را تامین کنند. مخارج خندق شهر تهران باید از شهر تهران گرفت.رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مملکت چند نوع خرج دارد، گفت: یک خرج راجع به مملکت برای حفظ انتظام و سد ثغور مملکت است البته این خرج را باید مملکت بدهد. یک خرج نیز متعلق به شهر است که آن را باید اهالی شهر دهد. تحمیل مالیات سنگین و غیرقانونی به مراکز تولید، کارگاه‌ها و اماکن کسب و کار مردم غلط است. عقیده‌ام این است که ما باید ترغیب کنیم تا هر کس پول دارد، کارخانه بسازد تا هم خودش منفعت ببرد و هم اهل ایران از برکت‌ها منفعت برد.
وی یادآور شد: اگر کسی پول دارد بیاورد کارخانه بسازد و از او هم مالیات گرفته نشود و مساعدتی هم بشود. مثلا اگر کارخانه‌ای که می‌خواهد بخرد 12 هزار تومان قیمت دارد و 2 هزار تومان کسر دارد دولت باید 2 هزار تومان دیگرش را اگر شده قرض کند و به وی بدهد تا هم آن شخص فایده برد و هم عمله‌جات کار کنند و مزد بگیرند و همچنین به مکان‌های دوردست نرود.
لاریجانی در ادامه با اشاره به بیانات شهید آیت‌الله مدرس تاکید کرد: وی اظهار داشت حاضر نیست یک شاهی حتی در مصیبت حضرت سید الشهدا بیجا خرج شود. مدرس می‌گفت نباید مال بیت‌المال مفت به کسی داده شود و نباید مال عمومی را به کسی داد که برای عموم کار نمی‌کند. اگر دولت تشریف بیاورد در اینجا و بگوید برای دو کرور قشون بودجه می‌خواهد امروز برای بنده عید است.
وی ادامه داد: مدرس تاکید می‌کرد باید بدانند که این پول به مصرف خودش خرج می‌شود. وی اعتقاد داشت همانطور که در تمام بودجه نباید صد دینار خرج ییلاق شود، می‌گفت قبول ندارد در شرایطی که خلق خدا از گرما و بی‌یخی می‌مردند نزدیک به یک کرور مال ملت خرج ییلاق شود. مدرس مخالف جنگ بود و می‌گفت وزارت جنگ نمی‌خواهیم، بلکه پولی که قرار بود به وزارت جنگ داده شود، باید خرج نظام می‌شد.
رئیس مجلس ادامه داد: مدرس می‌گفت فرانسه یک مارشال دارد اما ما هزار مارشال. مارشال به درد ما نمی‌خورد، ما سرباز می‌خواهیم و پول گرفته شده باید خرج سرباز شود زیرا مارشال در این مملکت جنگ نمی‌کند.
رئیس مجلس با اشاره به بیانات دیگر مدرس به وضعیت اقتصادی کشور در صدسال گذشته اشاره کرد و گفت: مدرس عنوان می‌کرد چرا باید بین صادرات و واردات 100 کرور اختلاف باشد. اگر کسی واقعاً بتواند در این رابطه قدم بردارد خدمت بزرگی کرده است. مدرس بر این باور بود که مملکت ما محتاج است، محتاج صادرات است و باید صادرات آن اضافه شود نه اینکه برای صادرات گمرک بسته شود.
لاریجانی خطاب به نمایندگان مجلس گفت: این مشکلاتی است که با گذشت 100 سال امروز هم شاهد آن هستیم.
وی با بیان اینکه مدرس به امنیت مالکیت هم اشاره داشت اظهار کرد: وی تاکید داشت مالکیت هیچ ملکی را نمی‌توان بدون اجازه مالک در آن تعرض کرد، آیا وکلای ملت و هیات دولت در این مقام هستند که مملکت خراب را رو به آبادی ببرند؟ اگر کسی قصد آبادی دارد باید زحمت بکشد و اطمینان داشته باشد که نتیجه آن را می‌برد و دیگران رغبت کنند این خرابی را آباد کنند.
**خرج‌تراشی‌های بیجا و عدم حمایت از تولید مشکلات امروزی کشور است
رئیس مجلس شورای اسلامی نمایندگان مجلس را مورد خطاب قرار داد و گفت: اکثر این مشکلات از جمله فاصله صادرات و واردات، مشکل امنیت مالکیت، خرج‌تراشی‌های بیجا و عدم حمایت از تولید از مشکلات امروزی کشور است. خیلی عجیب است که مرحوم مدرس آن زمان می‌گفت اگر کسی برای تاسیس کارخانه نیاز به حمایت دولت داشت، دولت باید قرض کند و در حمایت از تولید کارخانه اقدام کند تا تولید در کشور و در پی آن مشکل اقتصادی حل شود. اما همچنان برای تولید کشور با مشکل سرمایه در گردش و کمک بانک‌ها مواجهیم. پس این مشکلات ربطی به تحریم ندارد ون ریشه یکصدساله دارد.
لاریجانی به نمونه دیگری از مسائل مطرح شده از سوی مدرس اشاره کرد و گفت: مدرس عنوان می‌کرد هیچ یک از علمای دین به این فکر نیفتاد که اقتصاد اسلامی را سروسامان دهد و برای اقتصاد کشور قوانینی حتی به صورت اجتهادی وضع کند. در صورتی که هزاران جلد کتاب در علم کلام داریم که به دقت پیشینه راوی آن آورده شده است ولی از یک آیه قرآن که به مسئله مالی و اقتصادی اختصاص داده شده است، تفسیر مطمئن و صحیح نداریم.
وی با بیان اینکه هر کس وضع امروز جهان را ببیند، متوجه می‌شود این وضع اظهر من الشمس است، ادامه داد: علم اقتصاد ما نیاز به متخصصین و متبحرین دارد تا از سردرگمی و هیچ نداشتن درآید. شهید مطهری زمانی که ترور شد در حال مطالعه علم اقتصاد اسلامی و برنامه اقتصادی دولت بود. این مسئله همچنان ادامه دارد و امروز بحث تحول علوم انسانی می‌شود و معنای این امر این است که مشکل نظری در یکصد سال گذشته همچنان باقی است.
وی تاکید کرد: البته در این زمینه کارهای مختصری انجام پذیرفته اما فقر نظام اقتصاد اسلامی همچنان باقی است.
لاریجانی با بیان اینکه مدرس در صحنه جهانی و منطقه‌ای ترور را نهی کرد، ادامه داد: روزی عده‌ای را جمع کردند و برنامه‌ای ترتیب داده شد که کار رضاخان را تمام کنند. جریان را به مدرس اطلاع دادند. وی گفت این کار را نکنید، اما آن عده اصرار داشتند که رضاخان دشمن وی است و اینجا میدان جنگ. با این حال مدرس تاکید کرد هرگز اجازه نمی‌دهد، زیرا اسلام با ترور مخالف است. اهمیتی ندارد که ترور شود در نهایت ما برنده و او بازنده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: اگر ترکان عثمانی مسیحیان را به نام اسلامی به اسارت نمی‌بردند و در بازارها به‌عنوان برده نمی‌فروختند رونق اسلام فراگیرتر می‌شد. جالب است که مسئله تروریست همچنان در جهان باقی است و گسترش یافته است.
وی در ادامه به نظر مدرس درخصوص وهابیت اشاره کرد و گفت: مدرس در مصاحبه‌ای در مجلس ششم نسبت به وضعیت وهابیت گفت: به عقیده من باید قدمی در این‌خصوص برداشت و ایران باید کنگره‌ای با حضور دول مختلف برگزار کند و نظر آنها را برای رفع سلطه این فرقه جلب کند. ملاحظه می‌شود که همچنان این مشکل در جهان اسلام وجود دارد و رو به افزایش است.
لاریجانی ادامه داد: دلیل ادامه داشتن این مشکلات به مسائل داخلی و خارجی، برخی ویژگی‌های تربیتی و بعضی مشکلات دیگر که ممکن است از دیکتاتوری ناشی شده باشد، در منطقه وجود دارد. این مشکلات اساسی حالت ایستا و تشدید شونده دارند. شخصیت مدرس‌گونه امروز کسانی هستند که کشور از چنین مشکلاتی عبور دهند. شجاعت، کیاست و تدبیر مدرس‌گونه امروز ملاحظه‌کاری در رابطه با این مشکلات نیست. باید با قدم راسخ این مشکلات صدساله را حل کرد. ظاهراً برای ملاحظه‌کاری 100 سال زمان کافی بود.
رئیس مجلس خطاب به نمایندگان گفت: اگر محور اقتصادی کشور تولید با وجوهی که برای‌مان مقدور است، باشد، صادرات و تولید افزایش می‌یابد. باید به ملزومات مسائل اقتصادی پایبند باشیم، یعنی اقتصاد مردمی با حمایت دولت رونق یابد تا عمده مشکلات 100 سال اقتصادی کشور از این طریق حل می‌شود، نه با فربه کردن بودجه جاری.
**سازمان ملل عامل تسلط قدرت‌ها برای مشکل‌سازی‌های جدید شده استوی ادامه داد: نمونه این بدگمانی‌ها نسبت به سازمان ملل در رفتار در موضوع فلسطین، عراق، افغانستان، ایران و سوریه قابل مشاهده است.
رئیس قوه مقننه در پایان خاطرنشان کرد: مدرس نسبت به کارآمدی دولت‌ها نظر جالبی داشت. او می‌گفت در مملکت رسم است به هر کسی شغلی تکلیف شود نمی‌پذیرد و می‌گوید بلد نیست به غیر از شغل وزارت. مدرس می‌گفت تا به حال نشده است به کسی شغل وزارت را تکلیف کنند و بگوید بلد نیست. وزارتخانه‌ها علم می‌خواهد و به همین‌رو وزرا به قانون آشنایی نداشتند و در نتیجه کارایی پیدا نکردند.