1-در این ماه، به دادن صدقه اهتمام بیشتری شود
پیامبر اکرم (ص) در باب صدقه دادن می فرمایند : "
لبخند تو بر روی برادرت صدقه است ، امر به معروف و نهی از منکر کردنت صدقه
است ، رهنمایی کسی که راه را گم کرده صدقه است و دور کردن سنگ و خا ر و
استخوان از راه صدقه است . "
2- به هر حال، از برای رفع نحوست، هیچ چیز بهتر از تصدقات و ادعیه و
استعاذات وارده نیست. و اگر کسی خواهد محفوظ بماند از بلاهای نازله در این
ماه، در هر روز ده مرتبه بخواند این دعایی را که «محدث فیض» روح الله روحه،
در «خلاصة الاذکار» ذکر فرمود، برای ایمنی از بلاها، دعای زیر هر روز ده مرتبه خوانده شود:
یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ
یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی
شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا
اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمینَ
فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی
الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ
الطَّاهِرینَ! (مفاتیح الجنان)
ای سخت نیرو، و ای سختگیر! ای عزیز، ای عزیز، ای عزیز! خوارند از بزرگیات
همه خلقت. پس کفایت کن از من شرّ خلق خودت را، ای احسان بخش! ای نیکوکار!
ای نعمت بخش! ای عطا دِه! ای که معبودی جز تو نیست! منزّهی تو! به راستی من
از ظالمانم. اجابت کردیم برایش و نجاتش دادیم از غمّ و همچنین نجات دهیم
مؤمنان را، و رحمت کند خدا بر محمّد و آل پاک و پاکیزهاش!
3-ـ «سیّد بن طاووس» نقل کرده است: در روز سوم ماه صفر، دو رکعت نماز
بخوان که در رکعت اوّل سوره «حمد» و سوره «انّا فتحنا» (فتح) و در رکعت دوم
سوره «حمد» و سوره «توحید» قرائت شود و پس از سلام نماز، صد بار صلوات
بفرست و صد بار آل ابى سفیان را لعنت کن و صد مرتبه استغفار نما و آنگاه
حاجت خویش را از خداوند بخواه. (ان شاء اللّه به هدف اجابت مى رسد).(
اقبال، صفحه 587)
4ـ در روز اربعین (بیستم ماه صفر) زیارت امام حسین(علیه السلام) مستحبّ
است و مورد تأکید قرار گرفته. در روایتى که «شیخ طوسى» از امام حسن
عسکرى(علیه السلام) نقل کرده، چنین آمده است: نشانه هاى مؤمن پنج چیز است:
به جاى آوردن پنجاه و یک رکعت نماز (17 رکعت نماز واجب و 34 رکعت نافله) و
زیارت اربعین (امام حسین(علیه السلام)) و انگشتر را بر دستِ راست نهادن، و
پیشانى را به هنگام سجده بر خاک گذاردن و بسم الله الرّحمن الرّحیم را در
نماز بلند گفتن.
در این جا، متن گفتار محدث بزرگ حضرت آیت الله شیخ عباس قمی پیرامون اعمال ماه صفر را از وقایع الایّام بیان می‌کنیم:
بدان که این ماه (صفر) معروف به نحوست است و شاید سبب آن، واقع شدن وفات
رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله است در آن، هم چنان که نحوست دوشنبه به این
سبب است. و یا به جهت آن است که این ماه، بعد از سه ماه حرام (ذی قعده، ذی
حجّه و محرم الحرام) واقع شده که در آن سه ماه، حرب و قتال نبوده و در این
ماه، شروع به قتال می‌نمودند و خانه و منازل از اهلش خالی می‌شد. و این هم
یک سبب است در وجه تسمیه آن، به صفر.
ماه صفر در نزد شیعیان
شیعیان إثنی عشری و محبان اهل بیت علیهم السّلام،
ماه صفر را از ایام سوگواری سال می‌دانند. زیرا در ابتدای این ماه خانواده
امام حسین علیه السّلام و بازماندگان واقعه کربلا را به صورت اسیری وارد
شام نمودند و آنان را در فشار روحی و روانی و مورد تحقیر و توهین قرار
دادند، به طوری که یکی از فرزندان خردسال امام حسین علیه السّلام، به نام
رقیه (س)، بر اثر این سختی‌های طاقت فرسا، در دمشق به لقاءاللّه پیوست. هم
چنین، بیستم این ماه، اربعین شهادت امام حسین علیه السّلام و یارانش در
کربلا است.
بنا به روایت علمای شیعه و برخی از علمای اهل سنت، در 28 صفر، رحلت
جانگداز رسول گرامی اسلام حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله و شهادت سبط
پیامبر، حضرت امام حسن مجتبی علیه السّلام و در آخر این ماه، شهادت ثامن
الحجج حضرت علی بن موسی الرضا علیه السّلام واقع شده است. بدین جهت، شیعیان
این ماه را همانند ماه محرم، به سوگواری می‌پردازند. در بسیاری از
مراسم‌ها و محافل مذهبی، دو ماه محرم و صفر را پشت سر هم گرامی می‌دارند و
در آن‌ها به عزاداری مشغول می‌باشند.
ولیکن، اکثر مورخان اهل سنت، رحلت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله را در ماه
ربیع الاول می‌دانند. بدین جهت برای این ماه برنامه ویژه ای ندارند.
در روایتی از معصوم (علیه السلام) آمده است چون اول ماه قمری با روز
دوشنبه مصادف گردید ختم سوره واقعه را به روشی که بیان شد ،انجام دهید .
در اين ماه، به دادن صدقه اهتمام بيشتري شود و براي ايمني از بلاها، دعاي زير هر روز ده مرتبه خوانده شود:
يا
شَديدَ الْقُوي وَيا شَديدَ الْمِحالِ يا عَزيزُ يا عَزيزُ يا عَزيزُ
ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَميعُ خَلْقِکَ فَاکْفِني شَرَّ خَلْقِکَ يا
مُحْسِنُ يا مُجْمِلُ يا مُنْعِمُ يا مُفْضِلُ يا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ
سُبْحانَکَ اِنّي کُنْتُ مِنَ الظَّالِمينَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ
وَنَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِي الْمُؤْمِنينَ وَصَلَّي
اللَّهُ عَلي مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّيِّبينَ الطَّاهِرينَ!
اي
سخت نيرو، و اي سختگير! اي عزيز، اي عزيز، اي عزيز! خوارند از بزرگيات
همه خلقت. پس کفايت کن از من شرّ خلق خودت را، اي احسان بخش! اي نيکوکار!
اي نعمت بخش! اي عطا دِه! اي که معبودي جز تو نيست! منزّهي تو! به راستي من
از ظالمانم. اجابت کرديم برايش و نجاتش داديم از غمّ و همچنين نجات دهيم
مؤمنان را، و رحمت کند خدا بر محمّد و آل پاک و پاکيزهاش!
خواندن این سوره دارای فضایل وبرکات زیادیست ازجمله :
1. از حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) نقل شده که هرکه سوره واقعه بخواند در هر شب به او پریشانی نمی‌رسد .
2. از امام جعفر صادق(علیه السلام) نقل شده است که هرکه سوره واقعه بخواند
در هر شب پیش از آنکه بخوابدملاقات کند خداوند را در حالتی که روی آن چون
ماه باشد .
3. از امام جعفر صادق(علیه السلام) نقل شده که هرکه مشتاق بهشت است سوره واقعه بخواند .
4. خواندن این سوره موجب ازدیاد رزق می‌گردد .