به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،امروز پایان ضرب الاجل توافق جامع است و مذاکرات نفس گیر ترین ساعات خود را پشت سر می گذارد ، بدیهی است که صفحه اول اکثریت قریب به اتفاق روزنامه های کشور به موضوع مذاکرات، نحوه ادامه یا تمدید آن و همچنین احتمال توافق اختصاص داشته باشد.
«گمانه‌زنی‌ها درباره آینده مناسبات ایران و ۱+ ۵»
رسالت درباره سرنوشت مذاکرات نوشت :با فرا رسیدن تاریخ انقضای توافقنامه ژنو، معادلات هسته‌ای ایران و
اعضای ۱+ ۵ وارد مرحله تازه‌ای شده است. این در حالی‌است که دیروز اعضای
۱+ ۵ در صدد اعلام تفاهمی کلی بر سر چهارچوب‌ها بر آمده‌اند. با این حال در
مسیر رسیدن به تفاهم بر سر چهارچوب‌ها نیز پروسه‌ای طولانی در وین طی شده
است. در این میان کماکان زیاده خواهی مقامات آمریکایی و اروپایی بر سر دو
موضوع مهم یعنی نحوه برداشته شدن تحریم‌ها و میزان غنی سازی اورانیوم به
قوت خود باقی‌است.
به عبارت بهتر، تفاهم کلی صورت گرفته بیش از آنکه
به لحاظ ماهوی حکم یک توافق حقوقی داشته باشد، حکم چهارچوب و قالبی برای
ادامه مذاکرات را دارد. امروز در آخرین روز ضرب الاجل زمانی تعیین شده پس
از توافقنامه ژنو، ابعاد دقیق این تفاهم کلی مشخص خواهد شد. از سوی دیگر،
به دلیل سوء‌سابقه مقامات آمریکایی و فرانسوی در خراب کردن توافقات صورت
گرفته در لحظات پایانی، نباید امکان عدم دستیابی به همان توافق حداقلی بر
سر چهارچوب‌ها را نیز نادیده انگاشت. نارضایتی تیم مذاکره کننده هسته‌ای
از سرعت پیشرفت مذاکرات و همچنین انفعال اعضای ۱+ ۵ در خصوص ارائه
پیشنهادهای تازه دو شاخصه اصلی مذاکرات اخیر وین محسوب می‌شود. این
نارضایتی حتی در همین لحظات پایانی مذاکرات نیز به قوت خود باقی مانده است.
این انفعال مربوط به مذاکرات اخیر وین نیز نبوده و در سلسله
مذاکرات هسته‌ای قبلی نیز مسبوق به سابقه بوده است. زیاده خواهی طرف‌های
غربی در مذاکرات هسته‌ای از یک سو و انفعال چین و روسیه از سوی دیگر منجر
به عدم امضای توافق نهایی و قطعی شده است. در این میان هرگونه توافق
احتمالی که صورت گیرد، بر سر کلیات و چهارچوب‌ها خواهد بود. اسکات پترسون
روزنامه نگار و تحلیلگر آمریکایی در گفت‌وگو با خبرنگار رسالت در وین اعلام
کرد که در این دور از مذاکرات اساسا از ابتدا نیز تصور امضای توافقی قطعی
نمی‌رفت. در حال حاضر نیز مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد تا در آینده به
نتیجه‌ای قطعی برسد.
پترسون در ادامه به شکاف‌ها و اختلافات موجود
میان ایران و آمریکا اشاره کرده و این شکاف‌ها را دارای ریشه‌ای سیاسی و
تاریخی دانست. همچنین یک منبع آگاه از تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان
نیز در گفت‌وگو با خبرنگار رسالت به مسیر سخت مذاکرات و رایزنی‌های فشرده
در راستای حل و فصل نقاط اختلافی باقیمانده خبر داده است. دیلی تلگراف نیز
دیروز در توصیف مذاکرات وین نوشت: «توافق بر سر کلیات» به محتمل‌ترین موضوع
ممکن در جریان مذاکرات اخیر وین تبدیل شد. دیروز رسانه‌های غربی گزارش
کردند که نشانه‌هایی از عدم موفقیت ایران و آمریکا برای بر طرف کردن
اختلافاتشان بر سر دو موضوع اساسی، میزان ظرفیت غنی سازی ایران و در صورت
حصول توافق، اختلاف بر سر سرعت برطرف کردن تحریم‌ها علیه ایران وجوددارد.
با این حال اکثر رسانه‌ها تاکید کرده‌اند که این کاهش سطح اختلافات در
نهایت می‌تواند مصدر و خاستگاه توافقی کلی میان طرفین باشد.
در
جریان مذاکرات مسقط نیز سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان نیز
از احتمال توافق بر سر کلیات تا سوم آذرماه خبر داده بود. به نظر می‌رسد
این گزینه هم اکنون بیش از پیش در حال تحقق است. از سوی دیگر، حضور غیر
منتظره سعود الفیصل وزیر امور خارجه عربستان سعودی در وین و دیدار وی با
وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا نشان از تلاش وقیحانه ریاض برای
تاثیرگذاری منفی بر جو مذاکرات هسته‌ای با ایران بوده است. به عبارت بهتر،
ریاض در صدد است تاثیرگذاری معکوس خود بر جو مذاکرات را علنی‌تر کند. رادیو
بین‌المللی فرانسه از جمله رسانه‌هایی بود که با اشاره به لزوم تمدید
مذاکرات، از احتمال دستیابی به چهارچوب کلی برای توافق سخن گفت و گزارش
داد، اختلافات میان طرفین مذاکرات هسته‌ای ایران همچنان باقی است اما در
نهایت هدف یافتن چهارچوبی کلی برای توافق است؛ چهارچوبی که طرفین بتوانند
به واسطه آن طی هفته‌های پس از ضرب‌الاجل درباره جزئیات توافق جامع مذاکره
کنند.
خبرگزاری کیودوی ژاپن نیز به نقل از منابع حاضر در مذاکرات
وین گزارش داد تمرکز مذاکره کنندگان بر روی حصول یک چهارچوب توافق تا ۲۴
نوامبر است. به گفته این منابع، مذاکره کنندگان ایران و ۱+۵ در طول یک تا
دو هفته بعد از رسیدن به چهارچوب توافق، در جهت برطرف کردن جزئیات اختلاف و
برای رسیدن به توافق نهایی مذاکره خواهند کرد. هر دو طرف احتمالا تا حدود
یک ماه آینده اجرایی کردن توافق نهایی را آغاز می‌کنند. در هر حال از امروز
دیگر توافقنامه ژنو از سوی طرفین لازم الاجرا نبوده و اعتبار اجرایی و
اعتبار حقوقی آن از بین می‌رود. در چنین شرایطی باید در انتظار ترسیم دقیق
مختصات دقیق نقطه فعلی از سوی طرفین مذاکره کننده ماند. نقطه‌ای که هنوز
ایران و اعضای ۱+۵ بر سر تعیین مختصات دقیق آن به توافق نرسیده‌اند. با این
حال باید هر چه سریع‌تر مشخص شود که «تفاهم سیاسی کلی» که جایگزین «توافق
قطعی» شده است، چه تاثیری در ادامه مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت؟
«۵ مانع مؤثر در مقابل توافق جامع هسته‌ای»
خراسان نیز به موانع توافق هسته ای پرداخت و نوشت :
مذاکرات هسته‌ای به نقطه‌ای مهم و سرنوشت ساز رسیده است. سرنوشت ساز از
این بابت که بامداد فردا سه شنبه، یا طرفین باید پای یک توافق جامع را امضا
کنند، یا اعلام کنند که مذاکرات هسته‌ای پس از ۱۵ ماه شکست خورده و یا
نوعی توافق دیگر مانند آنچه سال گذشته در ژنو تنظیم شد بین طرفین توافق
شود. اینکه بالاخره در وین چه اتفاقی خواهد افتاد موضوعی است که هیچکدام از
صاحبنظران این حوزه نمی‌توانند پاسخ قطعی به آن بدهند و بعید است که حتی
تیم مذاکره کننده نیز پاسخ دقیق برایش داشته باشد. اما آنچه کار را برای
پیش بینی دقیق سخت کرده چیست؟ آیا ایران مشکل مذاکرات است؟ یا طرف‌های
غربی؟ در میان طرف‌های غربی کدام کشور بیشترین بار بروز موانع را دارد؟
اروپایی‌ها، روسیه و چین یا آمریکایی‌ها؟ آیا عوامل تأثیر گذار دیگری هم بر
تخریب این روند موثر است؟ در نگاه کلی دو نوع مانع برای توافق جامع داریم؛
فنی و سیاسی. درحقیقت در ۱۵ ماه گذشته همه بحث‌ها حول و حوش همین ۲ موضوع
بوده است. براین اساس موضوعاتی چون تعداد سانتریفیوژ‌ها، راکتور اراک و
بازرسی از تاسیسات هسته‌ای ایران را می‌توان در حوزه فنی دسته بندی کرد.
جایی که علی القاعده باید همه چیز با اعداد و ارقام و محاسبات ریاضی،
فیزیکی و شیمیایی مطرح شود و به رغم پیچیدگی‌هایی که دارد، به نظر می‌رسد
با کمی جابه جایی اعداد، توافق قابل دسترسی است. اما آنچه در شرایط کنونی
مانع انجام یک توافق متوازن است و بر فرض اگر توافق شکل گیرد پاشنه آشیل آن
توافق خواهد بود درحقیقت بعد سیاسی موانع است. جایی که باید ۵ عامل مهم را
با تامل بیشتری در نظر گرفت:
۱ـ سابقه دولت آمریکا در عمل نکردن به توافق‌های قبلی
۲ـ نقش کنگره آمریکا
۳ـ نقش آژانس در ممانعت از یک توافق و تأثیر آن در طول اجرای توافق احتمالی
۴ـ لابی صهیونیستی
۵ـ لابی برخی کشورهای عربی
«مأموریت سعودالفیصل چیست؟»
روزنامه دنیای اقتصاد که تیتر یک خود را به میهمان ناخوانده وین اختصاص داده است درباره ورود وزیر خارجه عربستان به وین نوشت :
امشب ساعت ۱۰ به وقت تهران، دومین مهلت تعیین شده میان ایران و
گروه ۱+۵ برای رسیدن به توافق جامع هسته‌ای به پایان می‌رسد و این در
شرایطی است که همچنان خبرهای ارسالی از وین مشخص نمیکند که در این واپسین
ساعات باقی مانده آیا توافق حاصل خواهد شد یا خیر.
اما در این
میان خبر سفر سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان به وین و دیدارش با جان
کری، همتای آمریکایی‌اش موجب جهت‌گیری افکار عمومی نسبت به روند مذاکرات
شد و این سوال را مطرح کرد که ماموریت این مقام بلندپایه سعودی از سفر به
وین و دیدار با جان کری چیست. در شرایط فعلی دو سناریو را برای این سفر
می‌توان در نظر گرفت؛ نخست اینکه به دلیل احتمال بالای حصول توافق میان
طرفین، وزیر خارجه ریاض راهی محل مذاکرات شده است تا به متحدان غربی خود در
مورد وضعیت کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس بعد از توافق هشدار دهد و
سناریوی دوم نیز این است که عربستان آخرین تلاش‌هایش را برای برهم زدن
توافق هسته‌ای احتمالی با اعزام وزیر خارجه‌اش به اتریش به کار گرفته است.
ظاهرا دیداری که سعود الفیصل و جان کری پیش از مذاکرات وین، در پاریس
داشتند، نتیجه بخش نبوده است و به همین خاطر اکنون وزیر خارجه سعودی عازم
وین شده است تا در آخرین ساعات باقیمانده با همتای آمریکایی‌اش
رایزنیهایی داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری‌ها جان کری بعد از
پایان پنجمین نشست سه جانبه‌اش با ظریف و اشتون راهی فرودگاه شد و با فیصل
در داخل هواپیمای حامل او دیدار و وی را در جریان روند مذاکرات قرار داد.
همچنین پیش‌تر فیصل به مسکو رفته بود و در دیدارش با سرگئی لاوروف، وزیر
خارجه روسیه نیز درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگوهایی داشت. پس از این
دیدار بود که لاوروف اعلام کرد: «در مذاکرات هسته‌ای با ایران تنها کیفیت
توافق برایمان اهمیت دارد نه بازه زمانی آن».
درحال تکمیل ...