به گزارش
خبرنگار ادبیات باشگاه خبرنگاران؛ روزهای "هفته کتاب" به سرعت در حال سپری شدن و رسیدن به پایان است. اگرچه در این روزها دائما درباره جایگاه و منزلت کتاب سخن به میان می آید، اما شاید کمتر به درد دل یاران قدیمی کتاب توجه شده باشد. همانانی که نفسشان با کتاب گره خورده و سطر سطر هر کتابی حاصل حرکت قلم آنها بر روی سطوح پاک و بی آلایش بوده است. نویسندگان از جمله مهمترین افرادی هستند که هر ساله با نزدیک شدن به هفته کتاب گویی امیدی تازه در رفع مشکلات شان پیدا می کنند، اما با فرا رسیدن آن و پایانش بار دیگر امیدهای شان به نا امیدی مبدل می شود.
آنها از برخی متولیان برگزاری این هفته و مسئولان مربوطه می گویند که چه طور با کمی توجه و دلسوزی بیشتر می توانند این هفته را به یاد ماندنی تر کرده و با فشردن دست یاری به سوی نویسندگان این یاران دیرینه کتاب بر جایگاه کتاب و نقش و منزلت آن بیافزایند. حال که در ایام "هفته کتاب" قرار داریم، به سراغ "فیروز زنوزی جلالی"، نویسنده کشورمان رفتیم تا از روند برگزاری این هفته و مشکلات شان مطلع شویم.
- نظرتان درباره برگزاری "هفته کتاب" چیست؟ هدف از برگزاری این مراسم در جهت توجه بیشتر مخاطبان به کتاب، خیلی خوب است. این هفته زمان مناسبی است برای اینکه مخاطبان با نویسندگان محبوب خود آشنا شوند. با آنها به گفتگو بنشینند و اگر از تجارب نویسنده می خواهند استفاده کنند، از این زمان بهره گیرند. البته نویسندگان هم می توانند از این زمان در جهت رفع موانع و کاهش مشکلات شان در زمینه کتاب، انتشار، رابطه آنها با ناشران و مشکلات عرضه کتاب صحبت کنند. اما همه اینها زمانی محقق می شود که کمی جدی تر به این مساله بپردازیم.
هدف از برگزاری این هفته همان طور که گفتم خیلی خوب است اما نحوه برنامه ریزی برای رسیدن به هدف مهمتر است. یعنی اگر ما از قبل برنامه ریزی بهتری داشته باشیم؛ می‌توانیم از این حالت یکنواختی که هر سال "هفته کتاب" را با آن برگزار می‌کنند، خارج شویم. به این صورت مسئولان هم خواسته های اهالی قلم را می شنوند و هم می توانند، برای کاستی ها چاره ای پیدا کنند. اما برگزاری این مراسم با این روال که هر سال می گذرد، معضلات سال های گذشته نه تنها رفع نمی شود، بلکه بر آن ها افزوده می شود، بنابراین ادامه این روند چه سودی خواهد داشت؟
- عمده مشکلات نویسندگان را معمولا چه مواردی تشکیل می دهد؟ به نظر من با توجه به جنبه های مادی و معنوی این حرفه، نویسندگان مظلوم ترین اقشار را در جامعه تشکیل می دهند. اول از همه نویسنده جزو معدود هنرمندانی است که در ایران چهره نیست. برای مثال شما کجا دیده اید که مردم در خیابان یک نویسنده را به چهره بشناسند؟ از لحاظ بار مالی هم که با توجه به حق تالیف های ناچیز چند درصدی، زیر بار فشار است، اما باز هم نویسنده دست روی قلب خودش می گذارد و به نوشتن ادامه می دهد. درست است نویسندگان به این مسائل اعتنا ندارند اما مسئولان چه؟ آنها باید به راحتی از کنار مشکلات این گروه بگذرند؟ اگر برای یک نویسنده که اهل قلم است، مشکل مالی پیش آید، او به کجا می تواند مراجعه کند، تا مشکل اش را رفع کند؟ هیچ محلی نیست که نویسنده را از لحاظ مالی حمایت کند.
غیر از مسائل مالی ما نویسندگانی را داشته ایم که کتاب شان را به ناشری داده اند و به مدت یک سال کتاب به چاپ سوم رسیده است. بعد از آن ناشر بدون اطلاع نویسنده به دفعات، کتاب را با عنوان چاپ سوم منتشر کرده است، تا حق تالیف نویسنده را ندهد. نویسنده این موضوع را به کجا می تواند بگوید؟ حتی چطور می تواند ثابت کند؟ اما برای مثال برای رسیدگی به مشکلات حوزه ورزش، ما رادیو ورزش، روزنامه های ورزشی بسیار و حتی برنامه تلویزیونی 90 را داریم. کدام یک از این امکانات را رسانه ها به حوزه کتاب که از اهمیت ویژه ای برخوردار است، اختصاص داده اند؟ به نظر من در هفته کتاب وقت مناسبی است تا نشست های جدی بگذارند تا مشکلات این حوزه آسیب شناسی شود.
- چه پیشنهادی برای برگزاری کاربردی "هفته کتاب" دارید، تا باری از مشکلات نویسندگان کم کند و مردم هم به کتاب علاقه مند شوند؟ برخی از مسئولان که در راس قرار دارند، مشکلات نویسندگان را نمی شناسند؛ یا از مسئولان حرفه ای در این زمینه استفاده شود و یا از پیشکسوتان این حوزه برای رفع موانع و مشکلات مشاوره بگیرند. وقتی مسئولان با همین روند ارتباط مستقیمی با اهل قلم ندارند؛ نمی توانند مشکلات را بشناسند و برای آنها چاره ای یابند.
همین که مشکلات شناخته و در جهت رفع آن گامی برداشته شود، برای بهبود وضعیت نویسندگان خیلی مهم و کاربردی است. اما برای علاقه مند شدن مردم، این رسانه ها هستند که باید بیش از گذشته فعال شوند.
ما برای "هفته کتاب" احتیاج به اطلاع رسانی و تبلیغات بسیار زیادی داریم، متاسفانه خیلی از مردم حتی نمی دانند چنین هفته ای با این مضمون وجود دارد. همچنین رسانه با دنبال کردن اتفاقات این هفته می توانند مسئولان را متقاعد کنند تا به وعده های شان جامه عمل بپوشانند. اگر چنین اتفاقاتی رخ ندهد و با همین روالی که هر سال بوده برگزار شود، ما باز هم مشکلات را با متولیان در میان می گذاریم و از آنها قول هایی می گیریم که چند هفته بعد به فراموشی سپرده می شود.
- برگزاری این هفته چه تاثیری بر تعامل اهالی کتاب دارد؟ با این روالی که در چند سال اخیر برگزار شده هیچ تاثیری نداشته است. باید چند نشست جدی بگذارند تا ناشران و نویسندگان با یکدیگر درباره موانع و مشکلات صحبت کنند. به این ترتیب می توان مشکلات و معضلات اهل قلم را شناسایی و در همین نشست ها چاره ای برای رفع آنها پیدا کرد. جدا از رفع مشکلات اهالی کتاب می توان چرایی پایین بودن سطح مطالعه مردم را هم بررسی کرد.
- به نظر شما چرا سطح مطالعه در کشور ما پایین است؟ این مساله ریشه ی بنیادین در فرهنگ ما دارد. جدا از این به علت معضل اقتصادی ای که داریم، برخی از مردم نمی توانند در این شرایط به فکر کتاب باشند. مساله دیگر هم این است که معمولا مخاطبان ما کتاب را برای سرگرمی می خوانند و اگر کمی پیچیده و یا فلسفی شود، آن را کنار می گذارند. در کل همان طور که گفتم این مساله در فرهنگ ما ریشه دارد، یعنی فرهنگ ما بیشتر شنیداری و دیداری است. شما می‌توانید یک مجموعه تلویزیون را با یک کتاب مقایسه کنید، می بینید که مجموعه تلویزیونی از طرفداران بیشتری برخوردار است. برای مثال کتابی که چند وقت پیش جایزه پروین را گرفت و برنده کتاب فصل شد، فقط 300 عدد از آن در چاپ دوم منتشر شده بود. این رقم در مقایسه با جمعیت 75 میلیون نفری ما یعنی فاجعه که البته این اتفاق برای رسانه های شنیداری و دیداری رخ نمی دهد.
- گذشته از این صحبت ها خودتان در حال حاضر کتابی آماده چاپ دارید؟ الان حدود یک ماه و نیم است که رمان "برج110" را که در 600 صفحه نوشته بودم را تمام و به ناشر داده ام. منتظر این هستم که ناشر پاسخی برای چاپ اثر بدهد. البته تا این لحظه پاسخی دریافت نکرده ام. من در طول این مدت بیکار هستم، چون وقتی اثری را می نویسم، منتظرم که نوشته هایم به سرانجام برسند و در این زمان دست و دلم به قلم نمی رود.
گفتگو از: میترا شهبازی
انتهای پیام/ اس