راز موفقیت بهترین خودروسازان دنیا چیست؟/ بازار خودرو ایران همچنان در عقبگرد

کشورهای ایران، ترکیه و کره، سه کشوری هستند که تقریبا همزمان با یکدیگر، فعالیت صنعت خودروسازی خود را آغاز کردند. ترک ها از سال 1960 با تولید تراکتور، اتوبوس و کامیون گام در جاده خودروسازی گذاشتند. در سال 1973 که سال شروع اصلی صنعت خودرو ترکیه نامگذاری شده است، شرکت های «رنواویاک» و «توفاژ» که وابسته به شرکت فیات بودند در این کشور مورد بهره برداری قرار گرفت. این روند با افزایش داخلی سازی و به تبع آن تاسیس کارخانه های قطعه سازی وابسته به شرکت های عمدتا اروپایی در ترکیه ادامه یافت.

در کشور چشم بادامی ها، شرکت کیا که تولید کننده لوله های فولادی و قطعات دست ساز دوچرخه در حومه شهر سئول بود، در سال 1975(1335 ش) شروع به شاخت موتورسیکلت کرد تا این که بلاخره نخستین کارخانه مونتاژ خودرو خود، در سال 1973(1351ش) را افتتاح کرد. تقریبا در همین سال ها، ایران نیز خطوط مونتاژ خودرو را در جاده مخصوص کرج ایجاد کرد.

نیم قرن از آغاز داستان مشترک صنعت خودرو ایران، ترکیه و کره می گذرد اما طبق آمارهای منتشر شده، فاصله ای طولانی در صنعت خودرو بین ایران و خودروسازان ترک و کره ای ایجاد شده است.

این در حالی است که در تازه ترین خبرها انجمن خودروسازان ترکیه اعلام کرده است که صادرات خودرو این کشور در سال 2013 به 828 هزار دستگاه رسیده و درآمد 21.5 میلیارد دلاری سهم آنکارایی ها بوده است. همچنین تولید خودرو ترکیه در سال 2013 به یک میلیون و 130 هزار دستگاه رسیده است. اما آمارها نشان می دهند که ایران از همسایه ترک تبار خود از لحاظ آمار تولید و صادرات، تنوع محصولات و فناوری صنعت خودرو بسیار جا مانده است.

کشورهایی که دستی بر آتش صنعت خودرو دارند در دوره های زمانی مختلف به دلیل شرایط روز یا هدفگذاری راهبردی که داشته اند، سیاست های حمایتی را تدوین و اجرا کرده اند. برخی حمایت از خودروسازان را یا به بیان اقتصاددانان «سمت عرضه» را محور خود قرار داده اند. که برای نمونه می توان به پرداخت وام های چندین میلیارد دلاری در زمان بحران اقتصادی اشاره کرد که سعی شده است صنعت خودرسازی را سرپا نگه دارند.

اما در مقابل کشورهای هستند که کمک به افزایش قدرت خرید مصرف کننده یا سمت تقاضا را کانون توجه و حمایت قرار داده اند. اجرای معافیت های مالیاتی برای خریداران خودرو و تزریق منابع به شرکت های لیزینگ از جمله این برنامه هاست.

بسیاری از تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که تجربه موفق کشورهایی مانند فرانسه، چین، روسیه، کانادا، برزیل، اسپانیا، آلمان، ایتالیا و ترکیه نشان می دهد که تنها با یک لبه قیچی نمی توان به جنگ مشکلات این صنعت چهارچرخ رفت. با بررسی های که درخصوص موفقیت کشورهای خودروساز انجام شده است، راز موفقیت برنامه های حمایتی از صنعت خودرو در این کشورها، اتخاذ سیاست های هم زمان برای ایجاد تحرک در دو سمت عرضه و تقاضا است.

برنامه حمایتی دولت ها از صنعت و بازار خودرو