سایه شوم شبکه های ماهواره ای بر جامعه و خانواده ایرانی

سیدپویان حسین پور جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با  خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران، در خصوص آسیب ها و معضلات استفاده از ماهواره گفت: یکی از دلایلی که آسیب شناسی را تاثیرگذار می کند، این است که به جای اینکه شبکه های تلویزیونی ماهواره ای را آسیب شناسی کنیم، بیشتر به سراغ جریان شناسی می رویم.
 
این جامعه شناس در همین خصوص گفت: وقتی یکی از شبکه های ماهواره ای را مورد بررسی قرار می دهیم، بیشتر تاکید بر این است که مالکیت فلان شبکه ماهواره ای برعهده کیست، این موارد مهم است ولی وقتی که حرف از خطرناک بودن و آسیب زا بودن فلان شبکه می گوییم، این آسیب به واسطه مالکیت آن شبکه نیست، بلکه آسیب به واسطه تکنیک هایی است که آن شبکه استفاده می کند.
 
وی در ادامه با بیان اینکه باید آسیب شناسی را با تحلیل تکمیل کنیم، افزود: اگر فلان شبکه ماهواره ای تاثیرگذار بوده، باید دید که این تاثیرگذاری بر چه موار و اصولی اتفاق افتاده است. از چه تکنیک و مولفه های موثر بر تاثیرگذاری بر افکار عمومی و مخاطبان استفاده کرده است.
 
حسین پور در ادامه افزود: باید مدلهای تاثیرگذاری را پیدا کنیم، این مدل ها و تکنیک ها را ارزیابی کنیم و باید دید که چه خلائهایی در جامعه وجود دارد و برای این مدل ها و خلاءها چاره ای بیندیشیم.
 
این جامعه شناس با اشاره به آمارهای موجود در خصوص تعداد شبکه های ماهواره ای تلویزیونی بیان کرد که بیش از 8000 شبکه تلویزیونی ماهواره ای در ایران قابل دریافت است که از این تعداد بیش از 400 کانال موزیک وجود دارد که عمدتا موزیک هایی ساختار شکن و ناهنجار و مغایر فرهنگ ایرانی_ اسلامی می باشد و یا اینکه حدود 210 کانال در حوزه کودک و نوجوان قابل دریافت می باشد که با مضمون مولفه های فرهنگ غربی که در زمینه روابط آزاد دختر و پسر بیشتر توجه داده می شود.
 
وی با بیان این مطلب که بیش از 80 کانال در حوزه سبک زندگی و مصرف گرایی وجود دارد، افزود: یکی از مهمترین دغدغه های امروز ما، تعلیق سبک زندگی غربی است که در دنیای امروز مهمترین بحث می باشد.
 
حسین پور در ادامه با اشاره به تحلیل یکی از استراتژیست های آمریکایی در خصوص روش مواجهه آمریکا با کشورهای مقابل و مخالفش گفت: به گفته این استراتژیست با ترویج سبک زندگی آمریکایی با مخالفان خود می جنگیم و هرکجا سبک زندگی آمریکایی حاکم شد، در واقع ما بر آن جامعه تسلط پیدا کردیم که لزوما دیگر نیاز به حمله نظامی نیست.
 
این جامعه شناس افزود: یکی از مهمترین ابزار برای ترویج سبک زندگی غربی، شبکه های تلویزیونی ماهواره ای می باشد که مولفه های برهنگی فرهنگی فرهنگ غرب را ترویج می دهد. بحث سبک زندگی مهمترین بحث اصل فرهنگ ماست.
 
وی ادامه داد: وقتی ما در بحث سبک زندگی ضعیف کار کرده باشیم، دیگران برای جامعه ما سبک زندگی الا ظاهر شیک را ترویج می دهند و این نوع سبک زندگی غربی جایگزین سبک زندگی ایرانی_ اسلامی و سنتی جامعه را ما می شود و متاسفانه همین امر در حال حاضر در شبکه های تلویزیونی ماهواره ای در حال رخ دادن است.
 
حسین پور در ادامه افزود: این مدل سبک زندگی غربی در جامعه ما موثر هم خواهد شد، چرا که غربی ها بر جامعه شناسی مخاطب کار می کنند و خوب درک کرده اند که جمعه ایرانی دارای چه مولفه هایی است و جامعه ایرانی را یک جامعه سنتی و مذهبی که در واقع رو به مدرن شدن است، توصیف می کنند.
 
این جامعه شناس اظهار داشت: غرب از طریق شبکه های تلویزیونی ماهواره ای آن زندگی سنتی و زیبای ایرانی را مورد حمله قرار می دهد. در خانواده های ایرانی که پدر از دست داده اند و یا به نوعی پدر حذف شده باشد، مادر نقش اول را دارد و محوریت خانواده بر مادر است.
 
امکان حفظ خانواده هست، ولی در خانواده هایی که مادر از دست می دهند، خیلی به ندرت استوار و سرپا می ماند و دچار آسیب های جدی می شود و خیلی اوقات خانواده از هم گسیخته می شود.
 
وی اضافه می کند: پس جایگاه مادر در خانه و خانواده یک مسئله سنتی می باشد و به همین خاطر شبکه های تلویزیونی ماهواره ای معاند جمهوری اسلامی، بر این جایگاه تاثیر می گذارند و سعی بر این دارند که مادر را به نقشی غیر از مادری و همسری بکشانند و فرهنگی را به او تحمیل کنند که به غیر از فرهنگ سنتی ایرانی_ اسلامی ماست.
 
حسین پور اظهار داشت: در سالهای اخیر برنامه ها و فیلم هایی که از طریق شبکه های تلویزیونی ماهواره ای پخش می شوند، بعضا یک خانواده مذهبی را نمایش می دهد که کلماتی نظیر ان شاء الله و ماشاءالله از زبانشان نمی افتد، اما رفتارشان رفتار اسلامی نیست، نماز می خوانند، روزه می گیرند اما رابطه نامحرم و ربا هم در بین این خانواده ها مانند سریال های ترکیه ای دیده می شود.
 
این جامعه شناس با اشاره به مورد هجمه قرار گرفتن دو بال سنت و مذهب افزود: این هجمه که صورت گرفت، آرام آرام بر خانواده تاثیر می گذارد. مثلا وقتی سریالی پخش می شود در ابتدای سریال مادر یا خانم خانه خطایی را مرتکب نمی شود، بلکه مسیر طولانی طی می شود تا مادر یا خانم خانه دچار خطا شود و متاسفانه مادر یا خانم ایرانی هم که دچار مشکلات و آسیب هایی در نزدگی خود است، با دیدن چنین سریال هایی در ابتدا آن خانم بازیگر برای او تبدیل به قهرمان می شود، بعد آرام آرام رفتار او تبدیل به رفتار الگو می شود و الگوسازی هم صورت می گیرد.
 
وی افزود: طبق آمار، ظرف 5 سال گذشته بیش از 40 درصد افزایش شمار طلاق در کشور را داشتیم که از این 40 درصد بعضا گفته می شود که بیش از 60 درصد این طلاق ها در دادگاه های خانواده به طلاق های ماهواره ای مشهورند، یعنی همان سریال هایی که در شبکه های تلویزیونی ماهواره ای که باعث نابود شدن خانواده ها می شد، نمایش داده می شود.
 
حسین پور در ادامه اظهار داشت: ماهانه بیش از 12 هزار طلاق توافقی در کشور داریم، وقتی با بعضی از این خانواده های طلاق مصاحبه می کنیم و این مورد را مورد بررسی و بحث قرار می دهیم، از تاثیر شبکه های ماهواره ای تلویزیونی اطلاع پیدا می کنیم.
 
این جامعه شناس با بیان اینکه طلاق منفورترین حلال در نزد خداوند است، عنوان کرد:متاسفانه در جامعه ما جشن طلاق برگزار می شود که این امر برگرفته از فرهنگ غربی است و این اتفاق رو به رشد هم می باشد.
 
این از آثار و پیامدهای استفاده از شبکه های تلویزیونی ماهواره ای در زندگی و جامعه اکنون ماست، که البته بخاطر خلاء داخلی می باشد.
 
حسین پور با اشاره به اینکه در جامعه ضعف کار فرهنگی و ترویجی داریم، بیان کرد: که در 6 سا گذشته تمرکز اصی شبکه های ماهواره ای در حوزه جوانان، خانواده و حوزه های مختلف می باشد که با توجه به شناخت از جامعه ایرانی برنامه می سازند که عمل می کند و پوشش می دهند که تاثیرگذار هم می باشد، یعنی برای از هم پاشیدن خانواده ایرانی چنین آثاری را تولید می کنند.
 
وی گفت: همه جامعه شناسان معتقدند که خانواده نماد و رکن اصلی تشکیل دهنده اجتماع است و وقتی که خانواده از هم گسیخته م شود، به راحتی جامعه از هم می پاشد (هم متلاشی می شود).
 
این جامعه شناس افزود: در حوزه جوانان سریال های مربوط به شرق آسیا در حال پخش می باشد که جوانان عمدتا نقش های اصلی را بازی می کنند، جوانانی که با فرهنگ زندگی غربی ایفای نقش می کنند.
 
وی ادامه داد: ما یک پیش زمینه مثبت از زندگی شرق آسیا داریم و بعضا شبکه های تلویزیونی ماهواره ای فرهنگ آسیای شرقی را به عنوان فرهنگ معیار جامعه ایده آل و دارای اقتصاد قوی نشان می دهند و از طرفی جامعه ایرانی_ اسلامی را ترغیب می کنند که از آن جامعه مورد نظر خودشان مثلا در امر اقتصادی الگوبرداری کنند، در صورتی که چنین نیست و قصد تحمیل فرهنگ آنان را دارند.
 
حسین پور ادامه داد: جوان ایرانی دنبال الگو می گردد، ما اگر در داخل کشور الگوسازی نکنیم، الگوی فرهنگ غربی جایگزین الگوی ایرانی_ اسلامی خواهد شد.
 
این جامعه شناس اظهار داشت: متاسفانه جذابیت و آیتم گمشده بسیاری از آثار سینمایی و تلویزیونی می باشد که این برنامه ها مخاطبین را جذب نمی کنند.
 
وی با اشاره به راهکارهای موجود افزود: 2 راه حل وجود دارد: سواد رسانه ای: مردم را به سلاح سواد رسانه ای مجهز کنیم که هر محتوایی مناسب تان نیست و بدانید محتوایی که در اختیارتان قرار می گیرد آسیب هایی را می تواند به همراه داشته باشد؛ باید آسیب ها را به مردم بگوییم که متاسفانه سواد رسانه ای در کشور ما ناشناخته است.
 
حسین پور در ادامه افزود: در دنیا سواد رسانه ای به عنوان یکی از اولویت های اول شناخته می شود؛ در اتحادیه اروپا این امر به عنوان اولویت قرن حاضر تعریف شده است، یعنی بیشترین بودجه ها و برنامه ها برای این موضوع در نظر گرفته می شود، متاسفانه در کشور ما هیچ برنامه ای برای سواد رسانه ای وجود ندارد.
 
این جامعه شناس با اشاره به راه حل دوم اضافه کرد: باید در تولیدات رسانه ای داخل کشور ایجاد تنوع و جذابیت کنیم، این اتفاق نو از لحاظ کمیت در حال انجام است، ما در تلویزیون خودمان به شدت سریال تولید و پخش می کنیم ولی این آثار کیفیت جذاب و متنوع ندارند. اگر آنان سعی بر این دارند که دیندارها را در سریال هایشان مسخره کنند، ما چرا در آثارمان دیندارها را افرادی که از نظر اقتصادی عاجزند معرفی می کنیم.
 
وی افزود: ما باید به کیفیت و ایجاد تنوع خیلی دقت کنیم. نگاه مردم را از شبکه های تلویزیون های ماهواره ای به تلویزیون خودمان برگردانیم، خیلی از خانواده ها به تلویزیون خودمان اعتماد ندارند، باید دوباره اعتماد ایجاد کنیم.
 
حسین پور اضافه کرد: باید توجهمان را نسبت به محصولات رسانه ای غرب، خصوصا شبکه های تلویزیونی ماهواره ای از آن حالت بسته و گنگ که وجود دارد خارج کنیم، اینکه صرفا فقط به جریان شناسی، خط مشی ها نپردازیم که این موارد هم از واجبات است، ولی باید قاعده تاثیرگذاری را بیان کرد، مصادیق موثر را معرفی کنیم که تاثیر این کار به مراتب بیشتر هم خواهد بود/
 
وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر که ما در حوزه آسیب شناسی فعالیت می کنیم، این را باید آسیب شناسی ای جامع کنیم و ناظر بر خلاءهای داخلی خودمان هم باشیم؛ ما موفق نمی شویم جلوی شبکه های تلویزیونی ماهواره ای را بگیریم الا اینکه تلاش کنیم بنیان های فرهنگی داخلی خودمان را تقویت کنیم.
 
انتهای پیام/