به گزارش
مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، براساس آمارهای سازمان پزشکی قانونی کشور هر ساله تعدادی زیاد از افراد در اثر مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن در کشور جان خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل زمستان که از راه می‌رسد، تعداد اخباری که حکایت از مرگ خاموش به عبارتی فوت در اثر انتشار بیش از حد گاز co در خانه‌ها یا سایر فضاهای بسته دارد نیز سیر صعودی به خود می‌گیرد.بر این اساس با کاهش دمای هوا در نیمه دوم سال، همواره توصیه برای پیشگیری از بروز چنین حوادثی در صدر اخبار و برنامه‌های آموزشی رسانه‌های مختلف از جمله رسانه‌های مکتوب و غیر مکتوب قرار می‌گیرد.
تغییر و بر هم خوردن تناسب میان عناصر موجود در هوا آن هم عنصرهایی که ادامه حیات موجودات مختلف از جمله انسان به آنها وابسته است، با کاهش دمای هوا و رسیدن به نیمه دوم سال خود به ماجرایی تکراری اما خطرساز تبدیل می‌شود. اما اینکه کدام یک از اعضای بدن انسان نسبت به منتشر شدن گاز CO در هوا بیش از میزان طبیعی حساس بوده و عملکرد آن مختل می‌شود؟ مسئله‌ای است که دکتر عبدالکریم پژومند، متخصص پاتولوژی درباره آن برای ما توضیح می‌دهد.
قلب، نخستین عضو حادثه دیده در میانسالانهمه ما می‌دانیم که قلب یک اندام ماهیچه‌ای است که وظیفه تلمبه زدن خون و هدایت آن را به شریان‌ها و رگ‌های بدن بر عهده دارد، برای انجام این ماموریت روزانه به طور میانگین نزدیک به یکصدهزار بار می تپد تا اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز را به بافت‌های مختلف بدن برساند، بنابراین ادامه فعالیت آن ارتباط تنگاتنگی به وجود اکسیژن البته به میزان کافی در هوا دارد، نکته مهم در اینجا این است که اگر میزان گازCO در فضا بیش از حد طبیعی باشد، همان وقوع حالت گاز گرفتگی، عملکرد گوی سرخ رنگ در افرادی که سن بالایی دارند، میانسالان و سالمندان با مشکل مواجه می‌شود.
ساده‌تر بگویم؛ زمانی که اشخاص در این گروه سنی در معرض این گاز قرار می‌گیرند، به دلیل اینکه قلب آنان حساس‌تر از سایر ارگان‌های بدنشان است، زود‌تر از دیگر اندام‌های حیاتی بدن، قلب آنان دچار بی‌نظمی در فعالیت خود می‌شود و رفته رفته ضربان تلمبه بدن آهسته و آهسته‌تر می‌شود. به این ترتیب اکسیژن مورد نیاز به سایر اندام‌های بدن فرد حادثه دیده نمی‌رسد؛ حالتی که مرگ ارگان‌ها و بافت‌های بدن را با خود به دنبال دارد.
مغز جوانان نخستین واکنش را نشان میدهداگر چه همه اعضای بدن انسان نسبت به کاهش اکسیژن موجود در محیط حساس هستند اما در مواقعی که این اتفاق برای فرد به وقوع بپیوندد، قلب و مغز مهم‌ترین عضوهایی خواهند بود که با مشکل مواجه می‌شوند. با وجود این، در جوانان برخلاف میانسالان مغز زود‌تر از سایر اعضا نسبت به کاهش اکسیژن و افزایش CO از خود عکس العمل نشان می‌دهد و از آنجا که مغز مسئولیت فرمان دادن به همه اعضای بدن را بر عهده دارد، در صورتی که اکسیژن مورد نیازش تامین نشود، دیگر نمی‌تواند به سایر اعضا مانند قلب، اندام‌های گوارشی و تنفسی دستور بدهد، زیرا رهبری همه اندام‌های بدن با این عضو است، بنابراین زمانی که نتواند به کار خود ادامه دهد به طور طبیعی قادر به ایفای نقش خود نخواهد بود و سایر بخش‌ها نیز کارکرد و ادامه حیاتشان با مشکل مواجه می‌شود.
Co در کمین قلب زنان باردار فراموش نکنید که درصورت کاهش اکسیژن در محیط و افزایش میزان مونواکسید کربن اندام بدن به تدریج کارکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند، شرایطی که درصورت نرسیدن کمک منجر به فوت شخص یا اشخاصی که در معرض این گاز قرار دارند، خواهد شد. اگر امتداد نگاه‌تان را چند خطی به عقب برگردانید، به خاطر خواهید آورد که گفتیم نخستین عضوی که در افراد میانسال و مسن با افزایش میزان گاز مونواکسید کربن در فضا آسیب می‌بیند قلب آنان خواهد بود. این در حالی است که قلب زنان باردار نیز نسبت به کاهش اکسیژن بسیار حساس بوده، به ویژه جنین آنان در صورت بروز چنین شرایطی سلامتی‌اش به شدت در معرض تهدید قرار می‌گیرد.
مونواکسید کربن و قلب کودکانبه خاطر داشته باشید، قلب کودکان نیز در مقایسه با مغز آنان مانند افراد سالمند به کاهش اکسیژن حساس‌تر است به عبارتی گوی سرخ تپنده در بدن آنان زود‌تر از سایر اندام‌ها در صورت کمبود اکسیژن در محیط دچار مشکل می‌شود.
توقف گوی سرخ رنگ بدن در یک تا دو دقیقهاما چقدر طول خواهد کشید که قلب فردی که دچار گاز گرفتگی شده‌است توان تپیدن و خون‌رسانی خود را از دست بدهد؟ به گفته متخصصان، در صورتی که میزان گاز مونواکسید کربن یا کربن مونواکساید در فضا بسیار زیاد باشد، این اتفاق سریع و در کوتاه‌ترین زمان به وقوع خواهد پیوست، حتی در طول یک تا دو دقیقه قلب از کار خواهند افتاد و به طبع آن فرد جان خود را از دست خواهد داد. اما نهایت فاصله زمانی که می‌تواند موجب مرگ فرد شود بستگی به غلظت این CO در فضا دارد، زیرا این گاز در هوای معمولی شهر نیز وجود دارد اما میزان آن در حد مجاز یعنی ۳۵ یا ۳۶ ppm است، اگر این میزان به ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ ppm برسد ممکن است فرد طی هفت تا هشت ساعت از پا در بیاید و درصورتی که به ۶۰ تا ۷۰ هزار ppm برسد طی یک تا دو دقیقه باعث مرگ خواهد شد.
مغز چقدر زمان دارد؟فراموش نکنید همانطور که گفته شد فعالیت و ادامه حیات سایر دستگاه‌ها و اندام‌های بدن نیز تابع مغز و قلب است، بنابراین زمانی که این دودستگاه دچار بحران در اثر کاهش اکسیژن شوند، آنها نیز به مشکل برخواهند خورد، برای نمونه مغز بیشتر از چهار تا پنج دقیقه قادر به فعالیت در هوایی که در آن اکسیژن کافی وجود ندارد، نیست و نمی‌تواند در بیشتر از این زمان مقاومت کند. این را هم بگویم که به گفته محققان، در این عضو ۱۵۰ تریلیون سیناپس و حدود ۱۰۰ میلیارد سلول عصبی فعالیت می‌کنند که هرکدام یک وظیفه را به دنبال دارند و به طبع آن با بر هم خوردن توازن گازهای منتشر شده در فضا قادر به فعالیت نخواهند بود.