قلیان مورد توجه سازمان بهداشت جهانی
سازمان بهداشت جهانی بعد از اعلام و همه‌گیری در حال رشد مصرف سیگار که در دهه گذشته بارها و بارها تکرار کرده بود، در چند سال گذشته اذعان کرده است که با همه‌گیری نوع دیگری از دخانیات به نام قلیان روبه‌رو هستیم.
بر طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی دود قلیان حداقل حاوی همان مقدار ماده سمی است که دود سیگار دارد و مصرف آن برای سلامتی فرد و دیگران مضر است.
در طی مطالعه‌ای که در مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات در سال‌های ۸۵ و ۸۶ انجام گرفت، مشخص شد که ۵۰درصد آقایان و ۳۷ درصد خانم‌ها تجربه مصرف قلیان را دارند.
سیگاری و غیرسیگاری هر دو معتاد به قلیان
در مطالعاتی که انجام گرفته، ۲۳درصد سیگاری‌ها حداقل یک بار در هفته قلیان مصرف می‌کنندو این رقم در بین غیرسیگاری‌ها ۲۵درصد است، این بدین معناست که غیرسیگاری‌ها حتی بیش از سیگاری‌ها در حال مصرف قلیان هستند و به سمت اعتیاد به آن پیش می‌روند.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان در رابطه با مضرات و آسیب‌های قلیان، با اشاره به اینکه قلیان سبب انتقال بیماری‌هایی از قبیل هپاتیت، تبخال و سل می‌شود، اظهار کرد: تمامی باکتری‌های داخل دهان در زمان استفاده از قلیان، وارد آب قلیان شده و آب یا شیلنگ قلیان را آلوده می‌کنند.
استفاده از قلیان سبب انتقال بیماری‌های سل، هپاتیت و تبخال می‌شود
وی افزود: متاسفانه بسیاری از مردم تصور می‌کنند اگر قسمت دهنی قلیان را عوض کنند از نظر میکروبی مشکلی ندارد اما بر اساس تحقیقات، آب یا شلنگ قلیان نیز سبب منتقل شدن بیماری‌هایی چون سل و هپاتیت B و C می‌شود.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان با اشاره به اینکه دود قلیان چند برابر سیگار روی ریه انسان تأثیر می‌گذارد، افزود: با یک وعده استفاده از قلیان۹۰ هزار سی‌سی دود وارد ریه فرد مصرف‌کننده می‌شود، در حالی که استفاده از سیگار ۵۰۰ سی‌سی دود وارد ریه می‌کند.
هر وعده قلیان معادل مصرف ۴۰تا ۸۰ نخ سیگار، می‌تواند آسیب‌زا باشد
نخعی با اشاره به اینکه قلیان یکی از آسیب‌هایی است که در حال حاضر جان جوانان را در ایران به خطر انداخته است، گفت: اوج مصرف قلیان در دوران قاجار بود و تا قبل از انقلاب تنها افراد مسن از قلیان استفاده می‌کردند، اما متأسفانه در حال حاضر الگوی مصرف قلیان تغییر کرده است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر جوانان، نوجوانان و نیز بانوان از قلیان به عنوان یک وسیله تفریحی استفاده می‌کنند، بیان کرد: استفاده از قلیان شکاف بین زن و مرد را کم‌کرده است و استفاده از قلیان در بین زنان بسیار رایج شده است.
استفاده از قلیان در شهرها بیش از روستاها شده است
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان با اشاره به اینکه در گذشته استفاده از قلیان در روستا بیشتر از شهرها بود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر استفاده از قلیان در شهرها بیش از روستاها شده است.
نخعی با بیان اینکه تمامی باکتری‌های داخل دهان در زمان استفاده از قلیان، وارد آب قلیان شده و آب یا شلنگ قلیان را آلوده می‌کنند، تصریح کرد: تنباکو جزو مواد مخدر تلقی می‌شود و موادمخدر، موادی هستند که در انسان وابستگی ایجاد می‌کنند، اما مزاج‌ها متفاوت بوده و ممکن است یک فرد زودتر یا یک فرد دیرتر به قلیان اعتیاد و وابستگی پیدا کند.
استفاده از قلیان معطر دیگر قبحی در جامعه ندارد
وی با اشاره به اینکه استفاده از قلیان معطر دیگر قبحی در جامعه ندارد، بیان کرد: وقتی در جامعه استفاده از قلیان به یک فرهنگ رایج تبدیل شده است، قباحت آن از بین رفته و به همین سبب باید جلوی دسترسی آن گرفته شود.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان افزود: در ۱۰ سال اخیر روند مصرف قلیان به ویژه در سطح شهر روند تندی داشته است.
نخعی با بیان اینکه استفاده از قلیان سبب سرطان دهان، معده، ریه، مری، کاهش قدرت باروری و کاهش کارکرد ریه می‌شود، گفت: استفاده از قلیان در بین افراد سبب ریخته شدن ترس از دود، محفلی کردن افراد، فراهم آوردن بستر روابط نامشروع و ازبین بردن قباحت دود می‌شود.
استفاده از دود قلیان در اماکن عمومی خلاف حقوق بشر است
وی با اشاره به اینکه استفاده از دود قلیان در اماکن عمومی خلاف حقوق بشر است، گفت: زمانی که افراد در پارک‌ها از قلیان استفاده می‌کنند، آیا توقع داریم در آینده کودکان به سمت دود نروند.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان تصریح کرد: باور غلط در مردم این است چون دود تنباکو از آب عبور می‌کند، هیچ خطری ندارد، اما با توجه به تحقیقات بین‌المللی که در این زمینه انجام شده، بسیاری از فلزات سنگین مانند آرسنیک و جیوه غلظت‌شان در دودی که از قلیان منتشر می‌شود، بیشتر از سیگار است.
اعتیادآور نبودن قلیان، یکی از باورهای غلط در میان مردم است
وی عباراتی همچون «قلیان اعتیادآور نیست، ضرر دود قلیان به سبب اینکه از آب عبور می‌کند کمتر است، اگر دهنی را عوض کنیم دیگر خطر عفونت ندارد و قلیان در پارک‌ها آزاد است» را باورهای رایج و نادرست افراد مصرف‌کننده قلیان عنوان کرد.
نخعی گفت: هنوز بسیاری از افراد قوانین و مقررات استفاده از تنباکو را نمی‌دانند، زیرا اگر می‌دانستند قلیان کشیدن در پارک‌ها ممنوع است، محال بود از آن استفاده کنند و در این زمینه باید اطلاع‌رسانی دقیقی در بین مردم انجام شود.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان خاطرنشان کرد: مردم باید در جریان آسیب‌ها و مضرات قلیان قرار گیرند، زیرا خود مردم متولی سلامت در جامعه هستند و باید در این زمینه فرهنگ‌سازی شود.
نخعی با اشاره به اینکه ۵۷ رستوران سنتی در شهر کرمان وجود دارد که در بیشتر آنها قلیان وجود دارد، گفت: باید مضرات قلیان در این مراکز در دید عموم مردم قرار گیرد و به رستوران‌های سنتی شهر که از قلیان استفاده می‌کنند اخطار داده شده و در شرایط تخلف تعطیل شوند که این امر در شورای مواد مخدر استان تصویب شده است.
وی با اشاره به اینکه فاز نخست فرهنگ‌سازی مضرات و آسیب‌های استفاده از قلیان در استان کرمان در حال انجام است، تصریح کرد: تاکنون ۸هزار پوستر در این زمینه در سطح دانشگاه علوم پزشکی کرمان تهیه و توزیع شده است.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان خاطرنشان کرد: صاحبان رستوران‌ها، سفره‌خانه و سایر مراکزی که در استان کرمان قلیان ارائه می‌کنند، از اول آبان ماه امسال اعمال قانون می‌شوند.
استاندار کرمان نیز در این رابطه اظهار کرد: تمامی دستگاه‌های متولی این امر باید با اقدامات فرهنگی موثر و مداوم، ریشه یابی و آسیب‌شناسی موضوع توقف عرضه قلیان را در استان انجام دهند.
علیرضا رزم‌حسینی تصریح‌کرد: باید در راستای تفریحات جوانان به سبب عدم استفاده از قلیان برنامه‌ای مدون انجام شود.
کشیدن قلیان در پارک‌ها ممنوع شود
وی بیان‌کرد: معاونت فرهنگی شهرداری کرمان باید براساس مصوبات جلسات گذشته شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر نسبت به نصب تابلوهای (مصرف قلیان ممنوع) در مبادی پارک‌ها اقدام کند.
استاندار کرمان با اشاره به منویات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه کشاندن نسل جوان به ابتذال و فساد اخلاقی از اهداف جنگ نرم است، خاطرنشان‌کرد: فرهنگ‌سازی باید از طریق صدا و سیما، جراید و معاونت فرهنگی شهرداری با مدیریت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام شود.
رزم‌حسینی اظهار کرد: پوسترها و بروشورهای ویژه مضرات قلیان باید تا پایان مهرماه امسال از طریق مراکز بهداشت با همکاری اتاق اصناف شهرستان‌های استان به مراکز عرضه مواد غذایی، اماکن عمومی، مراکز بهداشتی درمانی و ادارات ارسال و این مراکز ملزم به نصب پوسترها شوند.
وی بیان‌کرد: باید در زمینه فرهنگ‌سازی در دانشگاه‌ها و اعمال مقررات در خوابگاه‌های دانشجویی اقدام شود.
استاندار کرمان خواستار توسعه فضا و مراکز ورزشی در استان شد و افزود: باید ورزش همگانی توسط هیئت ورزش‌های همگانی استان به شکل ماهانه انجام شود.
جوانان اوقات فراغت خودشان را با کشیدن قلیان پر می‌کنند
استاد جامعه‌شناسی دانشگاه‌های استان کرمان با اشاره به اینکه جوانان نیاز به تفریح دارند، اظهار کرد: به سبب اینکه فضاها و امکانات تفریح سالم برای جوانان کم وجود دارد، جوانان اوقات فراغت خودشان را با کشیدن قلیان پر می‌کنند.
جوانان قلیان کشیدن را پرستیژ اجتماعی می‌دانند
مجید حکاک‌زاده بیان کرد: متأسفانه استفاده از قلیان در بین جوانان بد تلقی نمی‌شود بلکه جوانان به آن به عنوان یک پرستیژ اجتماعی نگاه می‌کنند زیرا اگر یک جوان در یک محفل حضور یابد و از قلیان استفاده نکند سایر افراد در آن جمع وی را مسخره می‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه اظهار کرد: قلیان کشیدن عملی است که از لحاظ علمی ضرر زیادی برای بدن دارد و ارزش اجتماعی ندارد در ذهن جوانان نوعی پرستیژ اجتماعی تلقی می‌شود.
قباحت استفاده از قلیان در جامعه شکسته شده است
حکاک‌زاده با اشاره به اینکه قباحت استفاده از قلیان در جامعه شکسته شده است، تصریح کرد: قبح از بین رفته و تبدیل به ارزش در جامعه شده است.
وی، گفت: مسئولان در این زمینه بی‌توجهی کرده‌اند و این امر را در جامعه به عنوان یک آُسیب اجتماعی قلمداد نمی‌کنند و حتی نیز برخی از خانواده‌ها به عنوان یک دغدغه کشیدن قلیان را نمی‌بینند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تصریح کرد: کسانی که این مراکز را تأسیس می‌کنند به سبب سودآوری که دارد به دنبال این شغل می‌روند زیرا با کم‌ترین میزان سرمایه بیشترین میزان درآمد را دارند.
حکاک‌زاده با اشاره به اینکه نظارت بر مراکز عرضه قلیان وجود ندارد، بیان کرد: بسیاری از جوانان شرایط امنیتی را در این مراکز به سبب کم بودن نظارت بیشتر می‌دانند.
وی خاطرنشان کرد: حتی برخی از مراکز ارائه قلیان در شهر کرمان تا صبح باز هستند که باید نظارت بر روی این مراکز بیشتر انجام شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تغییر سبک زندگی را یکی از دلایل افزایش روند استفاده از قلیان دانست.