خوردن غذاهای شور و شیرین و چرب، از جمله ذائقه برخی از ایرانیهاست که در مصرف این سه قلم مواد غذایی توصیه پذیر نیستند. این دسته از افراد، بدون توجه به اینکه چه خطراتی متوجه سلامت آنهاست، دوست دارند غذای خود را شیرین، شور و چرب بخورند تا احساس لذت کنند. در حالی که دکتر زهرا عبداللهی مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، با توجه به اینکه الگوی مصرف غذایی و رفتارهای تغذیه ای در کشور تغییر پیدا کرده و به سمت غذاهای شور، چرب و شیرین رفته است، اظهارداشت: این رفتار نامناسب غذایی باعث شده تا نیمی از مردم کشور، دچار اضافه وزن و چاقی، دیابت، چربی خون و فشار خون بالا شوند.
وی معتقد است که اگر این الگوی مصرف مواد غذایی تغییر پیدا نکند، قطعا در آینده مشکلات سلامتی در جامعه نمود بیشتری پیدا خواهد کرد. از این رو باید عادات و رفتارهای غذایی را درست کنیم. در طبخ غذا، نمک کمتری استفاده و نمک زیاد روی غذا نریزیم، حتی از نمکدان نیز استفاده نکنیم.
به گفته عبداللهی، 80 درصد مردم در سفره هایشان از نمکدان استفاده می کنند. باید توجه داشته باشیم که باید کمتر از 5 گرم در روز نمک یعنی کمتر از یک قاشق چایخوری مصرف نماییم. بنابراین نمکدان را باید کنار گذاشت و مصرف نمک را باید کم کرد. همچنین صنایع غذایی می بایست میزان نمک محصولات تولیدی خود را کاهش دهند. مثلا پنیر، دوغ و... که نمک شان زیاد است. از نانوایان درخواست کنیم تا نمک مصرفی نان را کاهش دهند.
وی با بیان اینکه ما عادت داریم غذاهای سرخ شده را بخوریم، باید آن را کاهش دهیم، ادامه داد: شیر و لبنیات پرچرب نخوریم؛ چرا که چرب اشباع شده، باعث بالا رفتن چربی خون می شود. مصرف شیرینی، انواع نوشیدنی قند و نوشابه را نیز کاهش دهیم و مصرف شان نکنیم.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در پایان با بیان اینکه ذائقه کودکان را باید اصلاح کنیم، معتقد است که باید روز 30 دقیقه پیاده روی تند و تحرک داشته باشیم و بچه ها را به تحرک و ورزش عادت دهیم. همچنین به کودکان نمک و شکر ندهیم تا عادت نکنند در بزرگسالی غذاهای شکر چربی و نمک را مصرغ کنند. بنابراین مصرف موادقندی و چربی را از همان دوران کودکی کم کنیم.
دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت نیز با اشاره به اینکه 50 درصد جمعیت کشور افزایش وزن دارند، معتقد است که باید انرژی دریافتی مردم محدود شود و تغییر الگو در مصرف چربی‌ها از اشباع به غیر اشباع و حذف ترانس از روغن‌های خوراکی، شکلات، شیرینی و... از جمله برنامه‌هایی است که در دست اجرا داریم.
هاشمی ادامه داد: محدود کردن قند و نمک در منابع غذایی از برنامه‌های دیگر وزارتخانه است چرا که بیماریهای قلبی به عنوان رتبه اول مرگ و میر و سالهای از دست رفته عمر مردم به مصرف قند و نمک بستگی دارد.
وی افزود: طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، میزان دریافت شکر در روز باید حداکثر 10 درصد کالری دریافتی باشد در حالیکه طی سالهای 87 تا 90 میزان شکر دریافتی 30 درصد افزایش یافته و نشان دهنده افزایش از شاخص 21.1 به 23.9 کیلوگرم بوده‌ایم.
وزیر بهداشت گفت: همچنین 2.5 برابر بیش از میانگین جهانی نمک مصرف می‌کنیم که باعث فشار خون، گرفتگی رگ‌ها و بروز سکته می‌شود به همین دلیل در برنامه وزارت بهداشت کاهش سالانه 10 درصد نمک دریافتی در دستور کار قرار گرفته است.
وی با اشاره به برنامه برچسب‌گذاری مواد غذایی گفت: ظرف یک و نیم سال آینده بر روی تمام مواد غذایی علائم هشداردهنده نصب می‌شود، هموطنان بدانند کدام مواد مجاز و کدام غیر مجاز است البته در نظر داریم سیاستهای تشویقی در مالیات و عوارض برای کالاهای مجاز در نظر بگیریم.
هاشمی با اشاره به اینکه در مصرف روغن شاهد افزایش سالانه حدود 3 کیلوگرم هستیم که در بین سالهای 87 تا 90 مصرف روغن 20 درصد افزایش یافته است، ابراز امیدواری کرده است که این میزان مصرف روغن طی 3 سال آینده به 20 درصد کاهش یابد.
براساس گفته های یک کارشناس غذایی، نمک زیاد ظرفیت تجمع آب در بدن را افزایش داده و باعث افزایش وزن می‌شود. اگر نمک زیادی برای غذا استفاده شود عمل نبض را دچار مشکل می کند.
مصرف بی رویه نمک، باعث بر هم زدن تعادل سدیم، پتاسیم در بدن می شود و عدم تعادل این دو ماده در بدن، انرژی سلولی را دچار اختلال می کند، به علاوه به بیماریهای ازدیاد فشار خون، تشنگی مفرط، خستگی،اختلال حافظه و عدم تعادل سایر املاح منجر می شود.
بیماریهای قبی و عروقی، دیابت، فشارخون، چربی خون، سکته های قلبی و مغزی، سرطانها و... از جمله بیماریهایی هستند که رابطه مستقیم با مصرف نمک، شکر و روغن دارند. بطوریکه افزایش چاقی، اضافه وزن و...، از جمله چالشهای پیش روی نظام سلامت کشور است که با آن دست و پنجه نرم می کند.
دکتر فریدون نوحی مشاور وزیر بهداشت و رئیس انجمن قلب و عروق ایران، با اشاره به نقش تغذیه در ابتلا به بیماریهای قلب و عروق، گفت: روغنهایی که مصرف می‌شود و غذاهای آماده نقش مهمی در گسترش بیماریهای قلب و عروق دارند و باید در نظر داشت که خوشمزگی غذا را سه عامل نمک زیاد، روغن زیاد و شیرینی زیاد ایجاد می‌کند که هر سه آنها برای سلامت قلب مضر هستند.
به گفته وی، مسائلی مانند آلودگی هوا نیز در ابتلا به این بیماریها اثر دارد، همچنین مسائل عصبی همراه با شرایطی که در آن فرد به طور مداوم تحت استرس باشد احتمال ابتلای او را به بیماریهای قلبی افزایش می‌دهد وگرنه در بقیه زمینه‌ها، مسائل عصبی به تنهایی نمی‌توانند موجب گسترش بیماریهای عروق کرونر شوند مگر اینکه فرد بیماری زمینه‌ای و ژنتیکی و قلبی داشته باشد.
رئیس انجمن قلب و عروق ایران ادامه داد: روغن جدای از عوامل دیگر تغذیه‌ای نقش بسیار مهمی در گسترش بیماریهای قلب و عروق دارد که به عنوان اصل اول باید گفت، مصرف روغن مایع سالم‌تر از مصرف روغن جامد است، همچنین روغن پالم (روغن خرما) که روغن مایع است برای سلامتی قلب خطرناک است و در کشورهای دیگر برای مصارف صنعتی استفاده می‌شود.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، افزایش مصرف نمک می تواند به افزایش فشار خون و در پی آن بروز نارسایی های قلبی و سکته های مغزی منجر شود.
سازمان جهانی بهداشت میانگین مصرف نمک را برای هر فرد در جهان، 10 گرم عنوان کرد و این میزان را دو برابر میزان توصیه شده این سازمان دانست . بیشترین روش مصرف نمک در سال های اخیر از طریق غذاهایی چون نان، پنیر و غذاهای آماده است. این در حالی است که میزان مصرف نمک در ایران دو تا سه برابر میانگین جهانی برآورد شده است.