به گزارش
مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، هرچند بر اساس آمار سازمان حملونقل جاده‌ای کشور به‌طور میانگین در ماه چیزی در حدود یک میلیون و 500 نفر با استفاده از اتوبوس‌های بین‌شهری از جایی به جای دیگر سفر می‌کنند اما گاهی اخبار نگران‌کننده‌ای درباره ایمنی اتوبوس‌ها منتشر می‌شود.
در سال‌های گذشته روزی نبوده که خبری درمورد حادثه‌ای که برای یک اتوبوس و مسافران آن رخ داده باشد، منتشر نشده‌باشد. حتی درمواردی شاهد آن بوده‌ایم که حادثه‌ای به فاجعه‌ای تبدیل شده و در مواردی جان تعداد زیادی از هموطنانمان را گرفته است.
بر اساس آخرین آمار مرکز فرماندهی پلیس راه کشور، تنها در 120 روز اتوبوس‌های مسافربری بین‌شهری 217 مورد تصادف خونین را در جاده‌های کشور رقم زده و 109 نفر را به کام مرگ کشانده‌اند.
حوادث خونین تصادف اتوبوس‌های بینشهریسال گذشته برخورد یک اتوبوس با یک کامیون در جاده اهواز- اصفهان باعث کشته شدن40 سرنشین این اتوبوس شد و بر اساس گزارش‌ها تمام سرنشینان این اتوبوس در آتش سوختند. چند ماه بعد از این حادثه دو دستگاه اتوبوس در اتوبان تهران- قم بر اثر تصادف با یکدیگر دچار سانحه و آتش‌سوزي شدند. اين سانحه نیز 44 نفركشته و 44 مجروح بر جاي گذاشت. این اتفاقات و موارد مشابه آن باعث شد که ایمنی اتوبوس‌ها بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
دلایل تصادف اتوبوس‌ها چیست؟ایمن نبودن جاده‌ها، رانندگان تازه‌کار و غیر‌حرفه‌ای و اتوبوس‌های مسافربری و خودروهای غیراستاندارد، کابوس این روزهای مسافرانی شده‌اند که در جاده‌های کشور به امید مسافرتی ایمن، دل به رانندگی 168هزار راننده اتوبوسی بسته‌اند که عملکرد برخی از آنها از سوی پلیس هم کمتر کنترل می‌شود. رانندگانی که در اجرای نخستین تست سلامت و صلاحیت رانندگی 13 هزار و 700 نفر آنها رد صلاحیت شده‌اند. علاوه بر این، اتوبوس اسکانیا که بر اساس آمار 9 درصد از سهم ناوگان حملونقل مسافربری کشور را دارد تاکنون 35 درصد تلفات جاده‌ای را به خود اختصاص داده‌است. از این‌رو، چندی پیش معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد گفته بود: بیشترین دلیل وقوع تصادفات اتوبوس‌های بین‌شهری در کشور، دستکاری‌های انجام شده از سوی رانندگان بوده است.
وحید مرندی‌مقدم افزوده بود: نصب باک اضافه، دستکاری در سیم‌کشی برق خودرو، چراغانی کردن خودرو و... که باعث می‌شود اتوبوس از استاندارد تعریف‌شده کارخانه خارج شود منجر به بروز حادثه می‌شود. به گفته وی تنها راهکار برای جلوگیری از این نوع دستکاری‌ها در اتوبوس کنترل خودرو پیش از حرکت در پایانه اتوبوسرانی و تعاونی‌هاست. در همین راستا، بشیری، معاون کالا و خدمات انجمن ملی حمایت از مصرف‌کننده نیز با انتقاد از اپیدمی شدن جاسازی باک اضافه در میان اتوبوس‌های بین‌شهری، گفته بود: متاسفانه برای جاساز کردن باک اضافه تغییرات زیادی در اتوبوس اعمال می‌شود که خودرو را به‌طور کامل از استانداردهای کارخانه خارج می‌کند و به یک تانک سوخت که هر لحظه آماده انفجار است بدل می‌کند.
از سوی دیگر، رئیس سابق پلیس راهور تهران نیز با انتقاد از اینکه سیستم معاینه فنی خودروها و به‌ویژه اتوبوس‌ها در کشور هوشمند، یکپارچه و قابل کنترل نیست گفته بود: این موضوع موجب کاهش ایمنی اتوبوس و به خطر افتادن جان مردم می‌شود. هاشمی همچنین گفته بود: چطور ممکن است یک خودرو پرتردد مثل اتوبوس که با جان مردم سروکار دارد پنج سال معاینه فنی نگیرد؟ صرفنظر از مسائل یادشده یکی از دلایل عمده تصادفات جاده‌ای مربوط به وضعیت رانندگان است. به‌گونه‌ای که به‌تازگی، کارشناس پژوهش در پیشگیری و درمان مرکز تحقیقات سوءمصرف و وابستگی مواد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی اعلام کرد: 10 درصد رانندگان اعم از رانندگان درون‌شهری و اتوبوس‌های مسافربری اعتیاد دارند. مهر نوشت؛ هومان نارنجی‌ها گفت: براساس آمار مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی 10 درصد رانندگان اعم از رانندگان درون‌شهری و اتوبوس‌های مسافربری اعتیاد دارند که انتظار می‌رود این آمار بیش از این باشد چرا که بسیاری از رانندگان معتاد پنهان هستند و هیچ غربالی در این زمینه صورت نمی‌گیرد.
لزوم به‌کارگیری مدیرفنی در پایانه‌های اتوبوسرانی روز گذشته، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهرتهران پیشنهاد حضور یک مدیرفنی درشرکت‌های اتوبوسرانی بین‌شهری را داد و گفت: این مدیرفنی مسئولیت ایمنی اتوبوس‌های بین شهری را بپذیرد و اگر به‌دلیل مشکلات فنی اتوبوسی دچار حادثه شد در این‌باره پاسخگو باشد. رحمت‌ا... حافظی با بیان اینکه مسئول نظارت بر اتوبوس‌های بین‌شهری وزارت راه است، گفت: نهادهایی مانند پایانه‌ها و پلیس راه باید بر عملکرد این اتوبوس‌ها نظارت کنند تا اتوبوس‌هایی که در جاده‌ها در حال تردد هستند از ایمنی لازم برخوردار باشند.
حافظی با بیان اینکه مسئولان فنی باید افراد دارای صلاحیتی باشند، گفت: در تمامی بیمارستان‌ها یک مسئول فنی وجود دارد که پاسخگوی بیماران است. در حوزه اتوبوس‌های بین‌شهری نیز ما با جان مردم سر و کار داریم و چنین نیازی دراین بخش احساس می‌شود .مهر نوشت؛ این عضو شورای شهر تهران با اشاره به اینکه نکته مهم درمورد تمامی اتوبوس‌های درون و برون‌شهری معاینه فنی آنهاست، ادامه داد: متاسفانه به‌دلیل نبود نظارت بر عملکرد این مراکز مشکلاتی پیش می‌آید که قابل پذیرش نیست.
متوسط سن ناوگان حملونقل عمومی کشور بالاستیک عضو كميسيون عمران مجلس بالابودن متوسط سن ناوگان حملونقل عمومی کشور را از دلایل عمده بروز تصادفات دانسته و می‌گوید: بر اساس قانون متوسط سن ناوگان حملونقل عمومی باید زیر 10 سال باشد این در حالی‌است که، متوسط سن آن در کشور ما بالای 15 سال است.
این بدان معناست که در این میان اتوبوسی هم که 20سال در جاده‌ها تردد کرده وجود دارد. مهرداد لاهوتی می‌افزاید: نکته دیگر این است که اتوبوس‌هایی که در داخل کشور تولید می‌شوند استاندارد لازم را ندارند. بحث نظارت هم به سازمان استاندارد برمی‌گردد. از این‌رو این سازمان باید توجه ویژه‌ای بر تخلفات داشته‌باشد چراکه وضعیت حملونقل عمومی در بخش اتوبوس و مینی‌بوس‌ها نامطلوب است. بنابراین، باید بحث معاینه فنی این وسایل بیش از پیش جدی گرفته‌شود که نیروی انتظامی می‌تواند در این حوزه نقش موثری ایفا کند.
مصرف شیشه عامل اصلی تصادفاتیک کارشناس اعتیاد نیز در این‌باره به آرمان می‌گوید: بحث اعتیاد در راننده‌ها یکی از مشکلات اساسی است. به این معنا که برخی رانندگان ماشین‌های سنگین که در مسیرهای طولانی رانندگی می‌کنند بعضا به بهانه بیدارماندن در شب و مقابله با خستگی جاده اقدام به مصرف موادمخدر می‌کنند. سعید صفاتیان می‌افزاید: رسیدگی به این مهم برعهده راهنمایی و رانندگی و وزارت بهداشت است که باید تست‌های دوره‌ای موادمخدر را پیگیری کنند. وی ادامه می‌دهد: البته کار اصلی برعهده نیروی انتظامی است چراکه در بسیاری از موارد علت تصادفات این موضوع است به‌گونه‌ای که گاهی رانندگانی که شیشه مصرف می‌کنند اصلا قدرت تشخیص فاصله ندارند و در تصادفات هم اصلا خط ترمزی برجا نمانده است. این نشان‌دهنده این موضوع است که این افراد به‌دلیل توهم ناشی از مصرف شیشه اصلا متوجه کم بودن فاصله با خودروی جلویی و بروز تصادف نبوده‌اند.