- دکتر سیرک هالگر : بله، از ابتدا قرار نبود روزتا روانه 67P شود. ما در ابتدا دنباله دار دیگری به نام "ویرتانن" (Wirtanen) را مد نظر داشتیم اما به دلیل اتفاقاتی که در سال 2003 روی داد مجبور شدیم هدف دیگری را برگزینیم.
*چه اتفاقاتی؟
- تمام برنامه ریزی ها برای پرتاب روزتا صورت گرفته بود اما بروز نقص فنی در موشک پرتاب کننده آریان موجب شد تا مأموریت به تأخیر بیفتد. در نتیجه دیگر مجالی برای هدف قرار دادن ویرتانن نبود و به سراغ گزینه مناسب دیگر یعنی 67P رفتیم. البته این گزینش دوباره کار چندان ساده ای نبود. ما با استفاده از مشاهده کننده های پیشرفته زمینی چندین دنباله دار قابل دسترس دیگر را زیر نظر قرار دادیم. دنباله دار 67P از این جهت مورد توجه قرار گرفت چون مدار حرکتی مناسبی داشت و گذشته از آن اطلاعات مناسبی درباره آن داشتیم.
*نزدیک به 10 سال منتظر چنین روزی بوده اید. در این مدت چه تصوری از دنباله دار 67P داشتید؟
- نخستین تصاویری که از دنباله دار 67P دیدیم تنها ریز نقطه ای به اندازه یک پیکسل بود، نقطه ای بی شکل که اثری از تقارن در آن نبود. نخستین تصاویر به دست آمده از این دنباله دار شامل 36 تصویر (هر تصویر متعلق به 10 درجه چرخش) بود که در نهایت تصویری کامل از آن در اختیار ما قرار می داد. در نگاه اول شبیه قلبی به نظر می آمد که در حال چرخش است. از دیدن این تصاویر به شدت هیجان زده شده بودیم. پس از گذشت 10 روز، ابعاد دنباله دار به حدود 10 پیکسل رسید و به تدریج جزئیات نیز وضوح بیشتری پیدا کرد. فراموش نکنید که این هیجان ناشی از مشاهده ریز نقطه ای در منظومه شمسی می شد که حدود 500 میلیون کیلومتر با زمین فاصله داشت و البته چیزی درباره آن نمی دانستیم. آنقدر هیجان زده شده بودیم که نمی توانستیم منتظر تصاویر بعدی باشیم.
*هر روز که می گذرد آگاهی بیشتری از این دنباله دار پیدا می کنید. درحال حاضر چه چیزهای مهمی درباره آن می دانید؟
- با یاری گرفتن از اطلاعاتی که طی 6 سال پیش به دست آورده بودیم می دانستیم که دنباله دار در ماه مه فعال می شود و این زمانی بود که ستاره دنباله دار ما به سمت خورشید روانه می شد. در آن روزها دوربین های قدرتمند ما نشان دادند که سطح این دنباله دار خشک و نه پوشیده از یخ است. البته کاملا قابل پیش بینی بود که به دلیل فرآیند تصعید اثری از یخ در سطح دنباله دار وجود نداشته باشد. بنابراین آب باید در دل دنباله دار وجود داشته باشد. ما سرنخ وجود آب در این دنباله دار را در قالب گرد و غبار سطح آن مشاهده کرده ایم. از آن گذشته تجهیزات فوق مدرنی که در روزتا نصب شده آثار برجای مانده از مسیرهای آبی را نشان می دهد که در سراسر دنباله دار پخش شده است.
* فکر می کنید این دنباله دار مملو از چه نکات شگفت انگیزی باشد؟
- بیش از هر نکته ای شکل این دنباله دار برای ما جالب توجه و تا حدی عجیب بوده است. این پرسش برای ما پیش آمده بود که آیا ممکن است این دنباله دار در ابتدا متشکل از دو بخش بوده که طی یک فرآیند تکاملی به این شکل نامتقارن درآمده است؟ گذشته از آن فعالیت های درون دنباله دار و همچنین بلند شدن گرد و غبار از سطح، همگی از شگفت انگیزترین نکاتی بوده که با آنها سر و کار داریم. پرسش مهم دیگر این است که آیا با دنباله داری سر و کار داریم که ترکیب مواد سازنده آن در تمامی بخش ها به یک شکل است؟ و شاید مهمتر از این پرسش طرح این مسأله است که چه موادی 67P را ساخته اند؟ اما قطعا مهمترین پرسشی که تلاش می کنیم پاسخی برای آن پیدا کنیم این است: آیا می توان با بررسی دقیق این دنباله دار پی به رموز پیدایش منظومه شمسی و شکلگیری سیارات آن ببریم؟ و آیا آبی که در این دنباله دارها پیدا می شود همان آبی است که ما روزانه می نوشیم؟
*اتفاقا هیجان انگیزترین بخش این مأموریت کشف آب در دنباله دار است. چه نظری در این خصوص دارید؟
- تاکنون تکه های یخ قابل رؤیتی در سطح این دنباله دار مشاهده نشده است. تمامی یخهای این جرم گریزان فضایی با گرد و غبار پوشیده شده است. ما هنوز نمی دانیم که چه میزان آب در دنباله دار 67P وجود دارد.
*از دیدگاه شما چالش برانگیزترین بخش این مأموریت کدام است؟
-بدون شک نشاندن روبات کاوشگر بر روی دنباله دار را می توان سخت ترین بخش مأموریت روزتا دانست. نکته مهم اینجاست که تاکنون در عرصه اکتشافات فضایی چنین کاری صورت نگرفته و به همین دلیل مأموریتی وجود ندارد که از تجربه آن برای این مأموریت استفاده کنیم. زمانی که روزتا و روبات کاوشگر آن را می ساختیم هنوز چیزی درباره اندازه دنباله دار و جزئیات آن نظیر جاذبه، چگالی و ویژگیهای سطح آن نمی دانستیم. روبات کاوشگر "فایله" را می توان اوج مهندسی به شمار آورد. فایله پس از فرود تاریخی بر روی 67P شروع به حفاری در سطح آن خواهد کرد تا شاید ردپایی از ترکیبات ارگانیکی شبیه آنچه که در زمین وجود دارد در این دنباله دار نیز دیده شود.
*برخی معتقدند همکاری ناسا و اسا در این پروژه تاریخی بوده است؟
قطعا همین طور است. در این مأموریت انتخاب محل فرود بر عهده اسا بوده است. این کار طی فرآیندی خاص صورت گرفت به طوریکه از میان 10 نقطه مد نظر در نهایت محل اصلی انتخاب شد. در این میان ناسا حمایت های لازم را انجام داده است به طوریکه دو دستگاه از مجموع 12 تجهیزات روزتا ساخت ناساست. ما همکاری نزدیکی با همکارانمان در ناسا داشته ایم.