در این استان 2 منطقه حفاظت شده مهم به نامهای انگوران و سهرین شناسایی شده است که در آن 4گروه جانوری زیست میکنند.
پناهگاه حیات وحش انگوران در استان زنجان یکی از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت‌شدهٔ ایران است که ۱۲۵۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و نزدیک به ۳۰ هزار هکتار آن پناهگاه و بقیه به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شده است.
وجود رودخانه قزل اوزن که از سر شاخه های سفید رود محسوب میشود در نزدیکی این منطقه موجب رویش گياهان بوته اي و علفي از خانواده های گندميان ، گون و بالشتكي در آن شده است.
مدیر کل محیط زیست استان زنجان درباره گونه های جانوری این حیات وحش میگوید : قوچ،میش،کل وبز،آهو،خرس، پلنگ، گرگ،کفتار،خرگوش سیاه،گربه وحشی،روباه،شغال،خرگوش،سنجاب،گورکن،گرازو سمورازجمله پستاندارانی هستندکه در این منطقه زندگی میکنند.
به گفته محمد پور هم اکنون انگوران برای پرندگان بومی شامل کبک،تیهو،فاخته،قمری،یا کریم،انواع عقاب،کبوتر،کرکس، لاشخور، دلیجه،مرغابی، لکلک ،کلاغ، سار،زاغی،غراب،حواصیل و بو تیمار زیستگاهی امن محسوب میشود.
حیات وحش انگوران هر از گاهی هم میزبان پرندگان مهاجری چون هوبره، فلامينگو، درنا، پليکان، انواع غاز، انواع مرغابى، چنگر، باقرقره، خروس کولى و آنقورت میباشد که با ترک لانه هایشان در فصل سرما این دشت را برای آشیانه سازی و اسکان موقت به هرجای دیگر ترجیح میدهند .
مدیر کل محیط زیست استان زنجان همچنین در باره دشت سهرین سرخ آباد از توابع طارم در استان زنجان می گوید این منطقه زیبا و پر ارزش تنها مامن و زیستگاه آخرین بازمانده آهوی ایرانی در شمال غرب کشور محسوب می شود.
بنا به اعلام محمد پور طبق آخرین سرشماری که در روزهای 26 و 27 شهریور ماه امسال انجام شد یک هزار و 391 راس آهو در منطقه حفاظت شده سرخ آباد زنجان زندگی می کنند
البته در دشت 40 هزار هکتاری سهرین که در قلب منطقه حفاظت شده سرخ آباد واقع شده است علاوه بر آهو جانوران مهم دیگری ازجمله:پلنگ ،گراز،خرس قهوه ای ،سمورسنگی، سنجاب زمینی،رودک، کبک دری ،هوبره، عقاب،شاهین، دال،غاز خاکستری،خوتکا، لک لک سفید،باکلان،افعی البرزی، افعی شاخدار ایرانی،افعی زنجانی ،و ماهیانی نظیرکپور،سیم و اسبله زیست می کنند.
در دشت سهرین گونه های گیاهی متنوعی نیز یافت میشود که پیچك، تاتوره، گون، خارشتر، ریش‌بز، گز، درمنه‌دشتی، بومادران، بابونه، كاكوتی، كاروانكش، درمنه ، كلاه میرحسن، یولاف ،ختمی، زرشك، ارغوان، داغداغان، شیرین‌بیان، گلپر و بید را میتوان از جمله آنها برشمرد.
گفتنیست در ارتفاعات این دشت منحصر به فرد و زیبا انواع قارجهای خوراكی ، ریواس، كنگر، كاكوتی ، آویشن كه همگی مصارف خوراكی و دارویی دارند می روید . این گیاهان طرفداران زیادی نیز دارد همه ساله طبیعت دوستان در فصل بهار به دامان این بلندیها میروند تاهم از زیباییهای آفرینش لذت ببرند. وهم سفره های خودرا با غذاهایی که از این گیاهان تهیه میشود بیارایند.
با همه آنچه که در باره این مناطق وحشی ، زیبا و حفاظت شده گفته شد باز قهرانسان به این مامن وحوش آسیب میرساند.
گزارشات محیط بانان اداره محیط زیست حاکی از آن است که تهدید کننده های حیات وحش استان زنجان بیشتر انسانیست .
یکی از محیط بانان میگوید شخم و کشت غیر مجاز،شکار غیر مجاز، اجرای طرحهای عمرانی نظیرجاده کشی، عبور خطوط انتقال نیرو، گاز،برق و مخابرات،گسترش راههای ارتباطی ، ساخت و سازهای انسانی ،ورود فاضلاب و پسماندهای روستایی ووجود احشام زیاد مواردیست که حیات وحش انگوران و سهرین را تهدید میکند وکار محیط بانان را به چالش و دشواری مواجه ساخته است.
بسیاری از کارشناسان محیط زیست هم اتفاق نظر دارند اكو سیستم دشت سهرین در گذشته از نظر اكولوژیكی به عنوان یك زیستگاه تابستانی و مهاجرتی برای آهوان محسوب می شد به طوری که این موجودات زیبا از خردادماه تا آذرماه هر سال در این منطقه دیده می شدند اما به علت توسعه راهها، خطوط انتقال برق و گاز و توسعه شهرها و مراكز مسكونی، روند گذر آهوان دچار اختلال شده است. این آسیب آنچنان سهمگین بود که لزوم حفاظت این منطقه را اجتناب ناپذیر ساخت از همین رو با مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست، سازمان حفاظت محیط زیست مدیریت منطقه را بدست گرفت.
بسیاری از اهالی روستاهای حاشیه دشت سهرین که اکنون پا به سن گذاسته اند خاطراتی در باره گله های چند صد راسی آهو میگویند که دشتهای وسیع سهرین تا قزوین را بدون هیچ واهمه ای سیر و خرامان چرا میکردند.
امروز دیگر از آن گله ها خبر ی نیست و تعداد محدودی آهو آنهم با اقدامات تامینی سازمان حفاظت محیط زیست به حیات خود ادامه میدهند.
به طور کلی باید گفت از بین رفتن گونه یوزپلنگ و مشاهده نشدن آن در 20 سال گذشته در دشت قزوین و سطح استان زنجان و به پایین ترین حد رسیدن هزاران راس جمعیت آهو در نقاط مركزى و خاورى استان، نشانه یک روند نامطلوب براى این منابع طبیعى و هشداری براى همه دوست داران طبیعت و حیات وحش است.
اما در عین این کم امیدی دوربینهای هوشمند سازمان حفاظت محیط زیست استان زنجان در منطقه سرخ آباد تصاویری از پلنگ ایرانی ضبط کردند که با توله هایش هنگام تاریکی شب به سیاحت در آمده بودند.
همین اتفاق خوشایند روزنه امیدیست تا بدانیم حیات نیمه جان وحش هنوز نفس میکشد و باید جان دوباره ای به کالبدش دمیده شود.
انتهای پیام/ش