پرچمدار بازی‌های آسیایی گوانگجو یک دوره دیگر از بازی‌ها را تجربه می‌کند. این چندمین حضور تو در بازی‌های آسیایی است؟
سال 2006، سال 2010 که مصدوم بودم بازی نکردم، اما پرچم به دست گرفتم و امسال 2014.
ورزشکاری که می‌داند بازی نمی‌کند اما پرچمدار کاروان ورزش می‌شود، چه احساسی دارد؟
از یکسو ناراحت است که بازی نمی‌کند. دوست دارد بازی کند تا جواب محبت‌هایی که ملت به او دارند بدهد، اما از اعتماد ورزشی‌ها نیز لذت می‌برد.
سال 2006 در دوحه تیم ایران سوم شد. برنز بازی‌های آسیایی را چگونه تعریف می‌کنی؟
ما در آن سال برای اولین بار با تیم ملی روی سکو رفتیم. خیلی لذتبخش بود. برای ما آن برنز حکم طلا داشت.
بازی‌های آسیایی برای بسکتبال ایران خوش‌یمن بود.
بله. از همان سال درخشش بسکتبال ایران شروع شد. در جام ملت‌های 2007 آسیا قهرمان شدیم و تا الان که قهرمانیم.
بازی‌های آسیایی 1951 دهلی هم تیم ایران سوم شد.شما هم در 2006 سوم شدید و آخرین بار در گوانگجو تیم ایران برنز گرفت.این طلسم را با طلای اینچئون می‌شکنید؟
هدف ما این است تا شرایط تیم‌های دیگر به چه ترتیبی باشد. ایران قدرت اول بسکتبال آسیا در 10 سال اخیر رقبای زیادی را باانگیزه می‌کند برابرش خوب بازی کنند و تا پای قهرمانی در آسیا بجنگند.
از بازی‌های دهلی 55 سال فاصله گرفتیم تا برنز دوحه نصیب‌مان شد. برای طلای بازی‌های آسیا چنین انتظاری نباید کشید.
اصلا. هر چند در ورزش نباید قول و قرار گذاشت اما من انگیزه‌های ملی‌پوشان را برای مدال طلای بازی‌های آسیایی مثبت ارزیابی می‌کنم.
می‌توانی چند نفر از تیم 1951 را نام ببری؟
همه را. اما ابوالفضل صلبی و حسین صعودی‌پور در زمان خودشان بازیکنان خوبی بودند. من با عمو صلبی رابطه خوبی دارم و بارها قبل از بازی‌های آسیایی یا جهانی پیش او رفتم و از راهنمایی‌هایش استفاده کرده‌ام. بازیکنان قدیمی تجربیات خوبی دارند که می‌شود از آنها استفاده کرد.
اگر طلا بگیرید افتخارات بسکتبال ایران کامل می‌شود. روی سینه مردان تیم ملی فقط ستاره بازی‌های آسیایی نیست.
سه دوره جام ملت‌های آسیا، کاپ آسیا به دفعات و جام‌هایی که در رده‌های سنی نصیب بسکتبال ایران شد. اکنون در اندیشه فتح بازی‌های اینچئون هستیم و مدال بازی‌های آسیایی که کامل‌کننده برنامه‌های پیشین آسیاست.
آیا بازی‌های آسیایی فراتر از جام ملت‌هاست؟
به نظر من نه. بازی‌های جام ملت‌ها مهم‌تر است چون انتخابی جهان یا المپیک است. تیم‌ها با قدرت بیشتری در آن شرکت می‌کنند.
اما فضای بازی‌های آسیایی را خیلی‌ها می‌گویند متفاوت‌تر است؟
بله در حال و هوای شبیه به المپیک برگزار می‌شود. تلاش ورزشکاران ملت‌ها در دهکده المپیک و زندگی ورزشی طی چند روز که اثرات آن تا سال‌ها باقی می‌ماند مهم‌ترین دستاوردهای این بازی‌هاست.
شاید یک نوع احساس مسئولیت متفاوت هم باشد.
در جام ملت‌ها ما یک تیم هستیم که در ابعاد فنی، برد و باخت ما روی همان دوره بازی‌ها تاثیر دارد اما در بازی‌های آسیایی این طور نیست. ورزشکاران با احساس مسئولیت متفاوتی بازی می‌کنند، چون تمام نتایج در سرنوشت کاروان اعزامی تاثیر دارد. یک پینگ‌پنگ باز می‌برد همه خوشحال می‌شویم. کشتی‌گیر طلا می‌گیرد کل روحیه کاروان زیاد می‌شود. همه در تکاپو هستند تا جواب خوبی برای مردم داشته باشند.
به نوعی تاثیر فرآیند اجتماعی ورزش که می‌تواند مردم را سرزنده و با طراوت کند.
نتایج ورزشکاران در میادین بین‌المللی از سطح ورزش توسعه پیدا کرده است و از منظر فرهنگ، اقتصاد و حتی سیاست بررسی می‌شود. در کشورما ورزش‌های گروهی رشد فزاینده‌ای دارند و در بازی‌های آسیایی به مدال‌آوری رشته‌های انفرادی افزوده شده است. این نکته وظیفه ما را زیادتر کرده است؛ بنابراین برای شادی مردم تلاش خواهیم کرد.
تا چند دوره قبل واقعا همین بود که گفتی و ورزش‌های گروهی زیاد در چشم مردم نبودند اما اکنون مطالبات از تیم‌ها بیشتر شده است.دلیل این کار چیست؟
ورزش‌های گروهی پیشرفت مناسبی داشتند. بسکتبال و والیبال نشان دادند استفاده از ظرفیت‌های موجود چقدر در سرنوشت تیم‌های ورزشی تاثیر دارد. اکنون هر دوی این رشته‌ها در آسیا مطرح هستند و با وجود قهرمانی‌های متعدد طبیعی است فرهنگ قهرمانی در نزد مردم تغییر کند و آنها در نگاه جدید به قهرمانی ورزش‌های گروهی هم فکر کنند. در بازی‌های آسیایی با یک مدال طلا جایگاه تیم‌های شرکت‌کننده تا حد زیادی تغییر می‌کند پس باید برای مدال‌ها ارزش بیشتری قائل شد.
امسال باید مدال طلا را در رقابت با سه تیم چین، فیلیپین و کره جنوبی بگیرید.
درست است و کار آسانی نیست اما پشتوانه قهرمانی‌های ایران در بسکتبال آسیا پشت حریفان را می‌لرزاند.
فیلیپینی‌ها می‌توانند ادعا بکنند پشتوانه بازی‌های خوب در رقابت‌های جهانی دارند.
قبول دارم. آنها بازی‌های خوبی در رقابت‌های جهانی برگزار کردند. با آرژانتین و کرواسی تا حد پیروزی پیش رفتند. بازگشت به خانه فیلیپینی‌ها به نظر من یک آغاز برای بازی‌های آسیایی است.
راستی تو از بلاچ خبر داری؟ می‌گویند شورای المپیک آسیا با تابعیت این بازیکن مخالف کرد؟
این بازیکن آمریکایی در رقابت‌های جهانی برای فیلیپین به میدان رفت. صحبت‌هایی شنیدم که شاید شورای المپیک آسیا اجازه او را برای بازی‌های اینچئون صادر نکند اما با این حال ما برنامه‌ریزی خودمان را انجام می‌دهیم. فیلیپین سال گذشته در فینال رقابت‌های جام ملت‌های آسیا تیمی بود که ما را در دقایقی از بازی اذیت کرد. آنها حتما با بازیکن آمریکایی خود بهتر بازی خواهند کرد.
کره‌ای‌ها به عنوان میزبان خیلی چوب لای چرخ تیم فیلیپین یا چین‌تایپه می‌گذارند.
کره‌ای‌ها میزبان بازی‌ها هستند و می‌خواهند تا حد توان‌شان در بازی‌ها مدال بگیرند. آنها در بسکتبال چین‌تایپه و فیلیپین را رقبای جدی خود می‌بینند و طبیعی است از همه ابزار خود برای کنار زدن این تیم‌ها استفاده کنند. در سال‌های اخیر کره‌ای‌ها از جانب چین‌تایپه و فیلیپین بیشتر احساس خطر می‌کنند.
آیا چینی‌ها حرکت پنهانی تا بازی‌های آسیایی دارند؟
من یک فصل در لیگ چین بازی کردم و می‌دانم بازیکنان خوبی دارند. تیم ملی چین چهار ماه است در اردو به‌‌سر می‌برد اما تیمی که در کاپ آسیا در ووهان به میدان رفت تیم جوانی با میانگین سنی 21 سال بود. نمی‌دانم برنامه چینی‌ها چیست، اما آنها با همه توان در بازی‌های تدارکاتی با برترین‌های بسکتبال جهان بازی کردند و بعید نیست تمام قدرت خود را در اینچئون کره جنوبی به‌کار گیرند. آمادگی تیم‌ها قبل از بازی‌های آسیایی نشان می‌دهد حریفان برابر تیم ایران انگیزه زیادی دارند.
از هشتم شهریور در نخستین بازی‌های جهانی شرکت کردی. این بازی‌ها چگونه بود؟
من دوره قبل به دلیل مصدومیت بازی‌ها را از دست داده بودم. شاید باورتان نشود اما ضربه شدید روحی به من وارد شده بود. با وجود این برای این دوره آماده شده بودم آن هم در شرایطی که دو ماه قبل از رقابت‌های جهانی مصدومیت کهنه من نگران‌کننده شده بود. با تلاش بیشتر و تمرینات ترمیمی این نگرانی را برطرف کردم. بازی‌های جهانی به نظر من فوق‌العاده بود و یک کلاس متفاوت از بازی‌هایی است که تاکنون دیده بودم. ما از رویارویی با اسپانیا، فرانسه، صربستان و فرانسه درس‌های زیادی گرفتیم.
اگر بخواهی مهم‌ترین نکته از یادگیری در این بازی‌ها را برجسته کنی آن یک نکته کدام است؟
این‌که ایران پتانسیل بسیار زیادی دارد. بسکتبال ایران موارد خاصی دارد که هیچ کس سمت آنها نرفته است. البته این موارد را نمی‌گویم، چون گذاشته‌ام زمانی که مربی شدم خودم به سمتشان بروم. باور کنید بسکتبال ایران پتانسیل بسیار زیادی دارد. ما به لحاظ جسمانی می‌توانیم با تعدادی از تیم‌های خوب دنیا برابری کنیم. کشور ترکیه همسایه ماست؛ در جمع هشت تیم برتر حضور می‌یابد یا نوجوانان و جوانانش قهرمان اروپا می‌شود. می‌توانیم از بسکتبال این کشور استفاده کنیم و خودمان را در جهان ثابت کنیم.
به نظر تو امیدواری به پیروزی برابر تیم‌هایی مانند فرانسه اتفاق خوب در بسکتبال ما نیست؟
خیلی هم خوب است. ما امیدواریم فرانسه را بتوانیم شکست بدهیم. این به تنهایی یک انگیزه و اتفاق خوب در بسکتبال است اما راه‌هایی که باید به این سمت برویم خیلی مهم است. نمی‌گویم قابل دستیابی نیست اما باید واقعیت‌ها را شناخت و در جهات تعالی بخشیدن به فعالیت‌ها حرکت کرد. بسکتبال ایران باانگیزه است و مسابقه‌های جهانی انگیزه‌های ما را برای عملکرد بهتر در آینده توسعه داد. از این موضوع خوشحالم، زیرا واقعا هدف تیم ملی نیز همین بود که در آنجا برای برد مبارزه کنیم.
ما در بازی‌های جهانی ضعف‌هایی داشتیم؛ مثلا در بازیسازی یک نفر بیشتر نداشتیم. آیا در بازی‌های آسیایی ضعف‌ها را برطرف کردیم؟
با اضافه شدن فرید اصلانی تیم ما بهتر می‌تواند در پست گارد راس کار کند. سجاد مشایخی هم با برطرف شدن آسیب‌دیدگی‌اش بازگشته و تعداد بازیکنان این پست ایده‌آل است.
بازیکنان جوان بعد از رقابت‌های جهانی در بازی‌های آسیایی چگونه خواهند بود؟
فکر می‌کنم تجربه بیشتری در بازی‌ها به خرج بدهند؛ هر چند رقابت‌های جهانی اصلا قابل قیاس با بازی‌های آسیایی نیست. با وجود این بازیکنان جوان باید در تیم ملی جا بگیرند.
تو از بازیکنان جوان حمایت می‌کنی در صورتی که بعضی‌ها این نظر را ندارند.
من تاکنون به خاطر موضعگیری‌هایم ضرر کرده‌ام. قبل از بازی‌های جهانی به فدراسیون رفتم و گفتم بازیکنان جوان را از سهمیه ملی حذف کنند. در تیم ملی به خاطر حمایت از بازیکنان جوان خراب شده‌ام اما مهم تیم ملی و آینده این تیم است. هر کس هر چه می‌گوید مهم نیست، من به هدف خودم فکر می‌کنم.
یعنی به جایگزینان خوبی برای امثال صمدها تبدیل شوند؟
بله. مگر خود من از کجا شروع کردم. اینها پله‌های اول هستند. بازیکن جوانی که فکر کند با یک بار به بازی‌های جهانی یا آسیایی رفتن کارش تمام شده و همه چیز در بسکتبال دارد اشتباه می‌کند. نتیجه چنین تصوری، سقوط بازیکن است.او را دیگر نمی‌شود در بازی‌های جهانی پیدا کرد.
در مسابقه‌های جهانی بازیکنان جوان قصد خودنمایی داشتند. خود تو به عنوان کاپیتان تیم ملی چنین حسی نسبت به آنها داشتی؟
بازیکنان در هر رده سنی که باشند نباید فکر کنند بسکتبال فقط گل زدن است. ذهنیت غلط در بسکتبال به نابودی بازیکن منجر می‌شود. همه بازیکنان ایران بااستعداد هستند و جای پیشرفت دارند، اما باید تجربه‌شان را زیاد کنند. بازیکنی به تصور این‌که گل بزند در تیم ملی ثبات پیدا می‌کند کاملا در اشتباه است.
وظایف تیم را در بازی‌های آسیایی راحت‌تر می‌توان انجام داد.
با شما موافقم. بازی‌های آسیایی فشردگی بازی‌های جهانی را ندارد. رقبا از نظر بدنی از ما ایرانی‌ها که شرایط خوب جسمانی داریم عقب‌تر هستند. بچه‌ها راحت‌تر می‌توانند در آسیا کار کنند و فوقش چند بازی سخت داشته باشیم که از عهده‌شان برمی‌آییم.
بسکتبال آسیا کار ما را برای رسیدن به سطح تیم‌های خوب دنیا سخت کرده است.
از چه لحاظ؟
ببین ما در آسیا اول می‌شویم، اما ساز و کار مناسب در بسکتبال جهانی نداریم. به نظرت بسکتبال‌مان را تنبل نکرده‌ایم؟ آیا رضایت دادن به مقام‌های تکراری بد عادت‌مان نکرده است تا فقط به بسکتبال آسیا فکر کنیم؟
این سوال شما خیلی کلی است. ما برای رقابت‌های جهانی هنوز پروسه طولانی مدت نداریم و برنامه‌های‌مان برای بسکتبال جهانی کافی نیست. در بسکتبال آسیا سطح بازی‌ها پایین است درست، اما ما به‌عنوان تیم آسیایی در این قاره به دنبال رقبای سخت هستیم. یا باید مانند چینی‌ها فقط در جام ملت‌ها با قدرت ظاهر شویم و لیگ حرفه‌ای داشته باشیم و با تیم‌های مطرح جهان بازی کنیم یا این‌که همین روال را برای تداوم موفقیت‌های آسیایی ادامه بدهیم. تازه چینی‌ها با همه برنامه‌ریزی‌هایی که دارند در بسکتبال جهان جایگاهی ندارند و در رقابت‌های امسال نیز سهمیه آسیا را نگرفته بودند. ما برای جهانی شدن امکانات می‌خواهیم. داشتن تالارهای مجهز، میزبانی از تیم‌های در کلاس جهانی و افزودن بر مسافرت‌های بین‌المللی تا تجربیات کافی را در زمینه‌های مختلف به بسکتبال خود اضافه کنیم.
صحبت‌هایی است مبنی بر این که استرالیا و نیوزیلند با جام ملت‌های آسیا تلفیق می‌شوند. نظرت درباره این تیم‌ها چیست؟
اگر این اتفاق بیفتد سهمیه‌های بسکتبال آسیا اضافه می‌شود.
فدراسیون جهانی بسکتبال برای سال 2019 تعداد 32 تیم را در نظر گرفته است. در واقع بعد از رقابت‌های 2006 ژاپن که تعداد تیم‌ها به 24 رسید در رقابت‌های جهانی پنج سال دیگر با حضور 32 تیم برگزار می‌شود.
ـ فدراسیون جهانی بسکتبال به دنبال گسترش بسکتبال است و برنامه‌هایی را در سطح قاره‌ها آغاز کرده است. حضور استرالیا و نیوزیلند در رقابت‌های آسیا باعث رشد بسکتبال قاره کهن می‌شود. این تیم‌ها در سطح دنیا کاملا شناخته شده‌اند. در رقابت‌های جهانی امسال تیم‌های استرالیا و نیوزیلند نتایج بسیار خوبی گرفتند و چنانچه وارد آسیا شوند به کیفیت تیم‌های آسیایی کمک می‌کنند.
بازگردیم به بازی‌های آسیایی؛ آمادگی خودت بعد از پیکارهای جهانی برای این بازی‌ها چگونه است؟
من خودم را از نظر ذهنی برای این مسابقه‌ها آماده کرده‌ام. هشت سال پیش در بازی‌های آسیایی به میدان رفتم اما چهار سال پیش به دلیل مصدومیت فقط بازی‌ها را نگاه کردم بنابراین با تجربه دو دوره قبلی خیلی دوست دارم از اینچئون کره جنوبی با مدال بازگردم، آن هم از جنس طلا.
شاید آخرین دوره بازی‌های آسیایی تو باشد؟
نه، هنوز مشخص نیست.
چند دوره دیگر جا داری؟
باید شرایط را دید؛ فصل به فصل. بازی به بازی.
اگر کسی جای صمد را بگیرد؟
حتما کنار می‌روم.
البته بازیکنان بزرگ جهان مانند پائو گسول، بوریس دیاو، ماچادو یا تیم دانکن در سنین 35 تا 40 سال هستند و هنوز بازی می‌کنند. برای صمد نیکخواه‌بهرامی با 31 سال، رقابت‌های جهانی آینده نباید زیاد دور از دسترس باشد.
من تلاشم را می‌کنم و به بازی‌ام ادامه می‌دهم. گفتم شرایطی دارم که نمی‌توانم از اکنون به فکر دو یا پنج سال دیگر باشم. باید فصل به فصل پیش بروم. باید روی پیشنهادهای تیم‌های باشگاهی فکر کنم و برای موقعیتم در تیم ملی ارزیابی داشته باشم. همین طور نمی‌شود برای ماندن یا رفتن تصمیم گرفت.
پس قرار ما بازی‌های آسیایی دوره بعد...
ان‌شاءالله .