به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران، جهان نیوز نوشت :چند روز قبل بود که خبر دردناک سقوط یک هواپیمای مسافربری آنتونوف ۱۴۰ در صدر خبرهای فوری خبرگزاری‌‍‌ها قرار گرفت که موجب کشته شدن نزدیک به ۴۰ نفر از مسافران این هواپیما شد. بعد از بالاگرفتن بحث‌ها در خصوص علت سقوط این هواپیما، کم کم نظرها به سمت مهندسی و اشکالات فنی هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ شد، به همین دلیل خالی از لطف نیست که به پیشینه و تاریخچه این هواپیما از بدو ورود به کشور تا امروز بپردازیم.
در سال ۱۳۸۲ و در دولت دوم سیدمحمد خاتمی بود، که پای هواپیمای آنتونوف به کشور باز شد.
محمدرضا برزگر، مدیر کل سابق دفتر راه و ترابری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در سخنرانی خود در همایش صنعت و حمل و نقل هوایی که در مورخ ۱۴/۰۸/۸۲ برگزار شد، در خصوص ضرورت وارد شدن حمایت از خط تولید هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ اظهار داشت:
«هواپیمای ایران ۱۴۰ با برد دو هزار کیلومتر و سرعت ۶۰۰ کیلومتر در ساعت بهترین گزینه برای پروازهای داخلی کشور است». وی ادامه داد: «در حال حاضر تنها چهار فروند از این هواپیما به مرحله استفاده رسیده است، لیکن شرکتهای خصوصی علاقه‌ای به استفاده از این هواپیما نشان نمی‌دهند». برزگر در ادامه در دفاع از ضرورت ورود هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ به ناوگان هوایی کشور تاکید کرد: «برای ۳۴ فرودگاه کشور که تنها پنج درصد جا به جاییهای مسافر در کشور را به خود اختصاص داده‌اند استفاده از هواپیماهای کوچک بسیار مقرون به صرفه خواهد بود».
سخنان برزگر عزم جدی دولت برای حمایت از ورود و تولید هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ را نشان می‌داد. عزمی که با یک اقدام علی شمخانی، وزیر دفاع دولت خاتمی جامه عمل به خود پوشاند. وی در تاریخ ۲۲/۷/۸۳ در دیدار با اولک نیوستروف، وزیر سیاستگذاری صنعتی اوکراین تشکیل کنسرسیوم هواپیماسازی دو کشور را مورد بررسی قرار داد. در این دیدار طرفین افزایش سرعت در روند تولید هواپیمای فوق و به کارگیری آن در خطوط هوایی کشورمان را ضروری دانستند.
البته یادآوری این نکته لازم است که هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ همان هواپیمای ایران ۱۴۰ است؛ چراکه این هواپیما با همکاری مشترک جمهوری اسلامی ایران و اوکراین در شرکت هسا (وابسته به سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع) تولید می‌شد، و پس از اخذ استاندارد هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ در دولت وقت اصلاحات، نام ایران ۱۴۰ بر آن گذاشته شد.
شهریور ماه تقریبا ده سال قبل بود که با اخذ گواهینامه هواپیمایی کشوری، مرکز تعمیر و نگهداری هواپیمای ایران ۱۴۰ در شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) تاسیس شد و مقدمات کار برای بهره‌برداری از این هواپیما توسط شرکتهای هوایی مهیا گردید.
چندی بعد هواپیمای ایران ۱۴۰، یعنی همان هواپیمایی که مرداد سال ۹۳ نزدیک به ۴۰ تن از هموطنان مان را به کشتن داد، با حضور هاشمی رفسنجانی رونمایی و آماده ورود به ناوگان هواپیمایی کشور شد. البته شاید خالی از لطف هم نباشد که به این نکته جالب اشاره کنیم که آقای هاشمی در مراسم رونمایی از این هواپیما، با بیان برخی از مصوبات دولت خود در خصوص صنعت هواپیماسازی شاید می‌خواست افتخار ساخت و ورود هواپیمای ایران ۱۴۰ به ناوگان هوایی کشور را نصیب خود کند!
رونمایی هاشمی و شمخانی از «ایران ۱۴۰»
به هر ترتیب هواپیمای ایران ۱۴۰ رونمایی شد و در دولت احمدی‌نژاد به مرحله تجاری‌سازی و تکثیر رسید و رسما بعنوان یکی از گزینه‌های حمل و نقل مسافران هوایی در خطوط ناوگان هوایی کشور شد.
در خلال این سال‌ها و با وقوع بیداری اسلامی و مطرح شدن ایران بعنوان یک الگو برای جوانان انقلابی منطقه فشارهای غرب بر ایران روز به روز بیشتر شد و سیل تحریم‌های شورای امنیت و تحریم‌های یکجانبه آمریکا و اروپا به بهانه مسأله هسته‌ای کشور به سمت ایران سرازیر شد که در نتیجه آن بسیاری از صنایع کشور مورد آسیب واقع شد که با تحریم فروش قطعات یدکی هواپیما به ایران، صنعت هوایی کشور مورد ضربه جدی واقع شد، ضربه‌ای که نتیجه آن در خطر قرار گرفتن جان صدها تن از مردم عادی کشور بود. اختلال در امر تعمیر و نوسازی هواپیماها و عدم صدور مجوز برای فروضش هواپیماهای مسافربری مدرن به ایران تاکنون چندین بار موجب وارد آمدن ضررهای جانی به مردم ایران شده است، ضررهایی که باید مقصر اصلی آن را آمریکا و نظام سلطه دانست. جالب اینجاست که ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، همان آمریکایی که خود عامل حوادث دردناکی از این دست در ایران است، سقوط اخیر هواپیمای آنتونوف را به مردم ایران تسلیت می‌گوید!!.
مسأله صنعت هواپیمایی کشور و تحریم آن به قدری مسأله حساس برای کشور بود که مذاکره‌کنندگان هسته‌ای در توافق شش ماهه ژنو، لغو فروش قطعات یدکی هواپیما به ایران را جزو یکی از مطالبات ایران از غرب عنوان کردند و همین موضوع نیز در مفاد توافقنامه گنجانده شد، که متاسفانه تاکنون علی‌رغم پایبندی ایران به تعهدات خود، غرب به این تکلیف خود عمل نکرده است. حتی وقتی چندی پیش برخی خبرگزاری‌های خارجی و رسانه‌های داخلی از امضای توافق شرکت بویینگ با ایران ایر برای تأمین قطعات یدکی هواپیما خبر داده بودند، شاهرخ نوش‌آبادی، مدیرکل روابط عمومی شرکت ایران ایر در گفتگویی با رد خبر امضای قرار داد با شرکت بوئینگ گفت: این شرکت فقط تعدادی مدارک و کتب فنی مربوط به ایمنی پرواز در اختیار گذاشته است!!. به همین دلیل باید تاکید کرد که لازم است دولت ضمن پیگیری جدی این مطلب که چرا غربی‌ها به تعهدات خود عمل نکرده‌اند، برای سرمایه‌گذاری تاثیرگذار در صنعت هوایی کشور تدبیر چاره‌سازی بیاندیشد.
اما این تنها دلایل بروز حادثه دردناک سقوط هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ نبود. ماه‌ها قبل بین کارشناسان هواپیمایی کشور در خصوص صدور مجوز یا عدم صدور آن برای پرواز این هواپیما بحث‌های جدی صورت گرفته بود که در نهایت مقرر می‌شود این هواپیما تنها مشروط به شرایطی خاص اجازه پرواز پیدا کند، شروطی که هیچ کدام از آنها در پرواز تهران- طبس رعایت نشد. جزئیات این خطای آشکار و جبران‌ناپذیر مسئولین امر را حسین طلا در گفتگو با تابناک بیان کرده است. نماینده مردم تهران در مجلس با تأکید بر اینکه رعایت نشدن هر یک از محدودیت‌ها و شروط مقرر شده، به معنای غیر مجاز بودن پرواز هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ بوده است، گفت: «هواپیمای سقوط کرده ـ که در حقیقت محصول مشترک سه کشور ایران، اوکراین و روسیه است ـ، موتور (تی وی ۳- ۱۱۷) داشت که از جمله ضعف‌های آن، هماهنگی نداشتن با هوای گرم است و به این دلیل کارشناسان تأکید دارند، نباید در روزهای گرم از آن بهره برد، ولی این مهم نادیده گرفته شد تا رویدادی تلخ و جبران ناشدنی رقم بخورد.
طلا با اشاره به نامه‌ای به تاریخ دوازدهم اسفندماه سال گذشته ـ که بعد‌ها در دهم اردیبهشت ماه سال جاری دستمایه تنظیم صورتجلسه‌ای درباره مشکلات هواپیمای ایران ۱۴۰ شد، پرده از اتفاقاتی عجیب و غریب در این باره برداشت و گفت: آن گونه که صورتجلسه معاونت استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری نشان می‌دهد، در چند ماه اخیر، دو بار کارشناسان زبده درباره مشکلات این نوع هواپیما با یکدیگر به بحث و تبادل آرا پرداخته‌اند که در نهایت مجوز پرواز ایران ۱۴۰ مشروط به شروطی مجاز شناخته شد که اکنون می‌بینیم نه تنها رعایت نشد‌ه‌اند، بلکه موجب جابجایی کارشناسان امضا کننده ذیل صورتجلسه را هم فراهم آورده‌اند!
وی افزود: از جمله نکاتی که مورد توجه این کارشناسان قرار گرفته، تأثیر‌پذیری منفی زیاد موتورهای این نوع هواپیما از گرمای هواست که بر راندمان آنها اثر شدید می‌گذارد و به همین دلیل پرواز این نوع هواپیما در هوای گرم ممنوع اعلام شده است، ولی مسئولان برای رفع این ممنوعیت، همه کارشناسانی را که امضایشان ذیل این مصوبه بود و بعضا از چهره‌های برگزیده انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی هستند، جابجا و به نوعی برکنار کردند تا محدودیت قانونی را کان لم یکن کرده باشند.
دبیر مجمع نمایندگان استان تهران با وعده پیگیری این مسائل در مجلس شورای اسلامی، گفت: این در حالی است که بنا بر استاندردهای پروازی، هر چه هوا گرم‌تر باشد، از بار هواپیما موقع برخاستن از زمین کم می‌کنند که این نکته هم درباره پرواز ۵۹۱۵ رعایت نشد تا نه تنها هواپیمای سقوط کرده بر خلاف تصمیماتی که درباره نوعش گرفته شده، در روزی با گرمای حدود چهل و یک درجه سانتیگراد به کار گرفته شده باشد، بلکه اخبار رسیده حکایت از آن داشته باشد که در زمان شروع پرواز، ۴۷۰ کیلوگرم اضافه بار داشته؛ یعنی خطا اندر خطا».
با این اوصاف باید دید در دوران حاکمیت دولتی که وعده داده بود، در صورت بروز اشتباهی از سوی آن، از عذرخواهی از مردم ابایی نخواهد داشت، آیا کسی حاضر خواهد شد بخاطر این اشتباه فاحش عذرخواهی کند؟ آیا مدیرانی که دستور پرواز این هواپیما را دادند، مانند کارشناسانی که بخاطر مخالفت با پرواز آن از سمت خود کنار گذاشته شدند، آنها هم از سمتشان کنار گذاشته می‌شوند؟
منبع: سراج ۲۴