دل مشغولی های انتخاباتی امریکا در "افغانستان"

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران اکنون زمان به مهمترین عامل فشار در انتخابات افغانستان تبدیل شده است. از یک سو با اعلام نتایج اولیه انتخابات، ستاد انتخابات ˈعبدالله عبداللهˈ بسیار محکم در برابر اعلام نتایج اولیه ایستاده است و تقلب را امری آشکار می داند؛ تا جایی که به هیچ وجه حاضر نیست نتایج و دولت آتی را بپذیرد، از سوی دیگر طرح های مختلفی برای تشکیل دولت مطرح شده است که هر کدام از یک بعد به مسئله می نگرند.

برخی طرح ها بازنگری در نحوه شمارش آرا و جدا کردن آرای پاک از ناپاک را مطرح می کنند در حالی که طرح های دیگری هم مطرح شده اند که پا را فراتر از بازشماری آرا گذاشته و دولت آینده را جایگاهی برای ائتلاف 2 رقیب می دانند. در یک سوی کلاف قدرت در افغانستان، دولتمردان به بحث در خصوص تحولات انتخاباتی می پردازند و در سوی دیگر این کلاف، مردم به راهپیمایی ها و حمایت از نامزد خود پرداخته اند.

قرار است نتایج پایانی در تاریخ سی و یکم تیرماه (22 جولای) اعلام شود. با توجه به این که مدت کوتاهی تا زمان اعلام نتایج نهایی باقی مانده است، می توان گفت که در برابر طرح های مختلف و سطوح مختلف مدعی قدرت در افغانستان، اکنون «زمان» به مهمترین عامل فشار تبدیل شده است.

همین فشار زمانی است که ˈجان کریˈ وزیر امور خارجه امریکا را مجبور کرد تا روز جمعه بیستم تیرماه (11 جولای) در یک سفر از قبل اعلام نشده، وارد افغانستان شود و با گروه های مختلف رایزنی کند. هر چند پیش از این امریکا، جناح های مختلف در انتخابات افغانستان را به آرامش و رایزنی دعوت کرده بود اما این توصیه در کارزار انتخاباتی که دیدگاههای متضاد وجود داشت نتوانست موثر واقع شود، به همین دلیل ورود مستقیم مقام های امریکایی از گزینه هایی است که واشنگتن برای حل این بحران ضروری تشخیص داده است.

پیش از جان کری نیز «جیمز دابینز» نماینده ویژه اوباما در امور افغانستان و پاکستان، با سفر به کابل با طرف ها و مسئولین مختلف افغان رایزنی کرده بود.

برای امریکا می توان از 2 فشار زمانی صحبت کرد. فشار نخستین که همان سی و یکم تیرماه یا زمان اعلام نتایج نهایی است و زمان دوم، زمان خروج نیروهای امریکایی از افغانستان است. هر چند در تعیین زمان نخست یعنی اعلام نتایج انتخابات افغانستان، قرار نیست امریکایی ها مداخله نمایند و تنها به عنوان ناظر و میانجی بی طرف مطرح هستند ولی اگر زمان اولیه یعنی سی و یکم تیرماه با مدیریتی صحیح و سلامت سپری نشود، بی تردید مدیریت و برنامه ریزی های انجام شده برای زمان دوم یعنی زمان خروج نیروهای امریکایی از افغانستان برای کاخ سفید و وزارت دفاع امریکا بسیار متغیر خواهد بود. هر چند برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، تنها زمان تعیین شده و شرط لازم یا کافی برای بحث خروج مطرح نشده اما خروج در شرایط بحرانی، به خروجی غیر مسئولانه تعبیر خواهد شد.

امریکایی ها که هزاران تن از نیروهای نظامی خود و دیگر کشورهای عضو ناتو را در افغانستان از دست داده اند و میلیاردها دلار در این جنگ هزینه کرده اند، دیگر نمی خواهند با این میزان از تلفات و هزینه های انجام شده، برچسب غیر مسئول یا غیرمتعهد بخورند.

اکنون نتیجه اقدامات و هزینه های امریکا در عراق با بحرانی جدی روبرو است که ناشی از مداخلات نیروهای بعثی -تروریستی موسوم به داعش یا دولت اسلامی عراق و شام است. اگر مدل نتیجه اقدامات امریکا در افغانستان نیز با بحران روبرو شود، می توان گفت که دیگر هیچ مدلی از اقدام های امریکا با هدف دموکراسی سازی یا تحقق مدل های لیبرالی نه تنها نخواهد توانست اعتماد خارجی را جلب کند بلکه در داخل امریکا نیز مورد استقبال قرار نمی گیرد.

فراتر از موضوع های مطرح شده، می توان سفر جان کری به افغانستان را از بعد داخلی مسائل و تحولات افغانستان تحلیل کرد. یک پیش فرض و سناریو قوی و در عین حال بدبینانه برای تحولات افغانستان آن است که این کشور در هر صورت با درگیری های داخلی روبرو خواهد شد؛ زیرا زمان محدودی که برای اعلام نتایج نهایی انتخابات اعلام شده است، توان حل موضوع را ندارد. در عین حال تاکید حامد کرزی و دیگر گروهها بر آن است که تحلیف و آغاز به کار دولت در زمان مقرر صورت گیرد. این فشار زمانی نمی تواند 2 گروه رقیب در انتخابات را از ظرف خواسته های بیشینه ای آنها دور کند.

بدترین سناریو برای افغانستان و کشورهای منطقه، سناریو درگیری های داخلی است. این درگیری ها می تواند از مدل های درگیری های پس از انتخابات یا رویارویی با دولت که در برخی از کشورها تجربه شده است الگو بگیرد. به هر ترتیب اگر بدترین سناریو شکل بگیرد، توان بیشتری توسط نیروهای خارجی باید صرف شود تا جلوی بازگشت شرایط به سالهای دهه 90 میلادی گرفته شود. در سال های دهه 90 میلادی، یکی از عوامل قدرت گیری طالب ها، درگیری گروههای مختلف داخلی بر سر قدرت بود.

اگر این سناریوی نامیمون در افغانستان شکل بگیرد، امریکا - که تمرکز این تحلیل بر آن است - با مشکل جدی روبرو خواهد شد. در صورت درگیری های داخلی آنچه تقویت می شود جناح غیر دولتی است که در این جا طالبان مدنظر است. هر چند تاکنون درگیری های پس از انتخابات دور از تصور نیروهای طالبان بوده است ولی به نحو دیگری به خواسته اصلی آنها یعنی نبود مشروعیت انتخابات افغانستان جامه عمل می پوشاند.

تا کنون طرح های مختلفی برای حل مسئله یا بحران افغانستان مطرح شده است. یکی از طرح هایی را که پشتوانه خارجی قوی دارد می توان طرح نماینده سازمان ملل دانست. «یان کوبیش» نماینده سازمان ملل متحد در امور افغانستان، طرح بازشماری آرای 8000هزار مرکز رای گیری را ارایه کرد. این کار به معنای بازشماری حدود 43 درصد آرای دور دوم انتخابات افغانستان است. این طرح پس از ارایه شدن، با مخالفت ستاد انتخاباتی عبدالله روبرو شد. ستاد انتخاباتی عبدالله عبدالله در برابر این طرح، موضوع بازشماری آرای 11 هزار مرکز رای گیری را مطرح کرده است. به طور همزمان، ورود جان کری به افغانستان با رد طرح نماینده سازمان ملل در افغانستان روبرو شد.

طرح دیگری که امریکایی ها ابتکار آن را به دست گرفته بودند طرح «دولت ائتلافی» بود که توسط ˈجیمز دابینزˈ نماینده ویژه امریکا در افغانستان و پاکستان مطرح شد. بدون آنکه جزئیاتی از این طرح علنی شود مشخص است که این کار در ظاهر نزدیکترین راه حل برای امریکایی ها و افغان ها به حساب می آید ولی در عمل، هیچ یک از 2 جناح حاضر نیستند برتری جناح دیگر را در راس دولت بپذیرند یا برخی از وزارتخانه های مهم همانند وزارت دفاع، کشور، خارجه، فرهنگ یا اقتصاد را از دست بدهند. محتوای رایزنی های کری با کرزی، عبدالله و اشرف غنی تاکنون علنی نشده است ولی مهمترین فاکتورهایی که کری از آنها می خواهد مبتنی بر موارد ذیل خواهد بود:

1- دوری از ایجاد شرایطی که در آن، فضا برای اقدام های بهتر و بیشتر نیروهای طالب فراهم شود.

2- تلاش برای از بین بردن این شائبه که در افغانستان دموکراسی شکننده وجود دارد.

3- پشت خواسته های کری یک موضوع جدی مطرح است و آن منافع امریکا است که بر پایه آن تلاش 13 ساله امریکا در افغانستان نباید بی نتیجه جلوه نماید. این موضوع به طور آشکار توسط کری مطرح نشد و هرگز مطرح نمی شود بلکه با مفاهیمی همچون بررسی دقیق «تمامی ادعاهای معقول در ارتباط با تقلب انتخاباتی»، اعلام «برهه ای حساس در افغانستان» و تلاش کری برای «حل بحران افغانستان» و غیره عنوان می شود.
/انتهای پیام
منبع:ایرنا