به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران مرکز یزد
ماه رمضان ماه ضیافت و قرب الهی است و مسلمانان سراسر جهان همه ساله فرا رسیدن این ماه را با آداب و سنن خاص خود گرامی می‌دارند.
مردم ایران اسلامی نیز در جای جای این کشور مشتاقانه ماه محبوب خود را انتظار می‌کشند و با آدابی که برخی از آنها در دیگر نقاط کشور نیز دیده می‌شود، این ماه عزیز را سپری می‌کنند.
در شهرستان ابرکوه در دل استان کویری یزد نیز گرامیداشت ماه مبارک رمضان با آدابی همراه بوده و هست که برخی از آنها را در گفت‌وگو با ندا هوشمند ابرقویی، کارشناس ارشد ایران شناسی بیان می‌کنیم.
مردمان قدیم شهرستان ابرکوه از چندین هفته قبل از آغاز ماه رمضان، به تمیز کردن خانه و به اصطلاح خانه تکانی و خرید مایحتاج ماه رمضان می‌پرداختند و در فصول مختلف سال نسبت به ذخیره غذایی اقدام می‌کردند و نمونه آن تهیه گوشت پخته و نگهداری آن در پوست بود که بتوان در ماه رمضان از آن استفاده کرد.
عده‌ای نیز روز قبل از شروع ماه رمضان را روزه می‌گرفتند و آن را پیشواز می‌گفتند که هنوز نیز بسیاری از مردم به این کار مبادرت می‌کنند.
رسم کلوخ اندازون که همان تفریح روز قبل از شروع ماه رمضان و رفتن به بیرون شهر بود نیز در این شهرستان مانند برخی دیگر از نقاط کشور مرسوم بود.
چگونگی رؤیت هلال ماه رمضان
مردم در روزگار قدیم برای رؤیت هلال ماه رمضان به پشت بام خانه‌ها یا مکان‌های مرتفع می‌رفتند تا هلال ماه را رؤیت کنند و از آمدن ماه رمضان مطمئن شوند.
شخصی که ماه را رؤیت کرده بود سعی می‌کرد چشم خود را بر اجسام و افراد پاک و مقدس باز کند آنچنان که به چیزی نگاه نمی‌کرد و سپس به آب که نشانه شفافیت و زلالی است و مظهر پاکی و روشنایی در ایران باستان است، می‌نگریست و یا به آیینه، چهره کودکی معصوم و یا سیدی مومن نگاه می‌کرد.
مردم اعتقاد داشتند که نگاه کردن به افراد و اجسام منحوس باعث بدیمنی در این ماه می‌شود.
در دیدگاه مسلمانان معتقد، انجام کارهای نیک در هر زمانی پسندیده است اما در گذشته و حال مردم ابرکوه، رسم انجام این قبیل امور در ماه رمضان پررنگ‌تر است.
آنان تلاش می‌کنند به هر طریق در انجام کار نیک پیشقدم باشند. این آداب از کمک به نیازمندان تا بیدار کردن مردم به وسیله مناجات خوانی و طبل زنی برای صرف سحری در زمانی که ساعتی وجود نداشت و پهن کردن سفره افطاری و افطاری دادن حتی با یک عدد خرما، گسترش پیدا می‌کرد.
در ماه رمضان افراد روزه‌خوار جایگاهی در جامعه نداشتند و با کنایه مورد بی‌مهری مردم قرار می‌گرفتند و خوار می‌شدند.
در گذشته‌ها در ملأ عام، روزه‌خوار را تازیانه می‌زدند و برخی اوقات حتی مردم از گرفتن چیزی از دست روزه‌خوار اکراه داشتند.
مسجد جایگاهی برای معرفی نوعروس بود
یکی از آداب ماه رمضان که در ابرکوه مرسوم بود و اینک نیز کمابیش این رسم ادامه دارد، بردن عروس در سال اول ازدواج به مسجد محله همسرش بود.
مادر داماد با تهیه چادر و کسب اجازه از خانواده عروس وی را به مسجد می‌برد و با پخش شیرینی او را به عنوان عروس خود معرفی می‌کرد.
نذر برای برآورده شدن حاجات/ اهمیت شب‌های قدر
مردم همزمان با میلاد امام حسن (ع) در پانزدهم ماه رمضان برای بر آورده شدن حاجات نان صلواتی نذر می‌کردند و هنوز هم این رسم پابرجا است.
شخصی که نذر کرده و حاجت روا شده بود، پول پخت یک‌روز یک نانوا را به مغازه‌دار می‌داد و نانوا نان آن روز را مجانی توزیع می‌کرد و مردم در قبال وجه آن صلوات می‌فرستادند.
شب‌های قدر در بین تمام مسلمانان احترام بسزایی دارد و مردم ابرکوه نیز از این مسئله مستثنی نبودند.
بیدار ماندن در این شب‌ها آنقدر ارزشمند بود که مردم برای نخوابیدن با خود خوراکی به مسجد می‌آوردند و کودکان را با شستن صورت بیدار نگاه می‌داشتند.
آنها معتقد بودند که بر اساس آموزه‌های دینی، سرنوشت نوزادی که در این سال به دنیا می‌آید و کسی که در این سال می‌میرد، در این شب‌ها نوشته می‌شود.
نذر شیر در شب ضربت خوردن امام علی(ع)/ "شب دوست" رسمی ماندگار در ابرکوه
در شب نوزدهم ماه رمضان که شب ضربت خوردن مولا علی (ع) بود، مردم برای برآورده شدن حاجات خود شیر نذر می‌کنند.
این کار به یاد آوردن شیر از طرف یتیمان به محضر آن امام برای رفع اثر زهر شمشیر ابن ملجم انجام می‌شود و هنوز نیز کاری مرسوم است.
یکی از مراسم‌های ماه مبارک رمضان در ابرکوه و برخی دیگر از نقاط کشور که در ابرکوه هنوز پا برجا مانده است در شب بیست و هفت ماه رمضان انجام می‌شود که بنا به روایات تاریخی و اعتقاد مردم، شب کشتن ابن ملجم مرادی است.
این شب را در ابرکوه "شب دوست" می‌گویند و در این شب، پسر بچه‌ها برای آن که شناخته نشوند، چادر به سر می‌کنند، به در خانه‌ها می‌روند و تقاضای خوراکی و هدیه می‌کنند و مردم نیز با مهربانی ظرف‌های آنان را پر می‌کنند.
مردم تلاش می‌کنند که با کنار زدن چادر آنها، یکی از پسرها را بشناسند زیرا اعتقاد داشتند که اگر صاحب‌خانه موفق به این کار شود، حاجت روا می‌شود.
باور مردم این است که شیعیان خبر کشته شدن ابن ملجم را این طور به یکدیگر می‌دادند و به طور ناشناس همدیگر را خبر می‌کردند.
خوردن کله پاچه به عنوان نشان دادن تنفر از قاتل امام علی(ع) به طرز خاص و دوختن کیسه مراد از دیگر مراسم ماه رمضان در شهرستان تاریخی ابرکوه بود.
خواندن دعای الوداع/به زیبایی‌های رمضان بیندیشیم
وداع با ماه صیام نیز رسوم خود را دارد.
در شب عید فطر مردم با حضور در مساجد دعای الوداع می‌خوانند و در روز عید فطر نیز پس از به جای آوردن نماز این روز، به بازدید بزرگان فامیل و همسایگان می‌روند.
در زمان‌های گذشته پخت آش جو نیز در این روز رواج داشت و استدلال آنها برای پخت این آش این بود که این غذا معده را برای تغذیه در روزهای بعد از ماه مبارک آماده می‌کند.
رمضان زیباست و چه بهتر که در این ماه به این زیبایی‌های آن بیشتر بیاندیشیم و تلاش کنیم که عادات نیک خود در این ماه را در ماه‌های دیگر نهادینه کنیم.
نیکی به دیگران، نهی کردن خود و دیگران از مسائلی مانند غیبت، به یاد کسانی که در تأمین روزی حلال خانواده دچار مشکل هستند بودن، ثمره ماه مبارک صیام است.
باور کنیم که با نگهداشتن این عادات در ماه‌های دیگر می‌توانیم جامعه ای زیباتر را تجسم کنیم./س