به گزارش سرويس بين‌‌الملل باشگاه خبرنگاران به نقل از شبکه تلویزیونی سی سی تی وی، وزیر امور خارجه آمریکا، تهاجم نظامی این کشور به عراق در سال 2003 میلادی را اشتباهی بزرگ دانست.
" جان کری" و "جک لو" وزیر خزانه داری آمریکا در آستانه ششمین دوره گفتگوهای اقتصادی و راهبردی چین و آمریکا با شبکه تلویزیونی سی سی تی وی چین به صورت اختصاصی گفتگو کردند.
مجری برنامه در ابتدای گفتگو از جان کری پرسید شما روابطِ امروز واشنگتن و پکن را چگونه توصیف می کنید؟ آیا آمریکا واقعاً چین را شریک خود می داند، یا به دید رقیب اجتناب ناپذیر به آن می نگرد؟
جان کری پاسخ داد ما قطعاً چین را رقیب اجتناب ناپذیر نمی دانیم، بلکه امکان شراکت فزاینده با چین را در نظر می گیریم و امیدواریم. این رابطه بسیار مهمی است. من و وزیر جک لو به گفتگوهای راهبردی (چین و آمریکا) چشم دوخته ایم، زیرا برای هر دو کشور اهمیت دارد. ما می خواهیم چین درک کند که این رابطه لزوماً نباید به شکل رقابت باشد؛ گاهی اوقات بر سر مسائلی رقابت وجود دارد، اما مهم این است که ما شیوه های همکاری را بیابیم، زیرا دنیا به رهبری و هدایت نیاز دارد.
چین نیز اقتصاد فوق العاده ای دارد و قدرت نوظهوری است. این کشور به عنوان یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، مسئولیت های عظیمی بر عهده دارد. ما نیز در زمینه های بسیاری از جمله ایران، سوریه و دیگر مسائل با یکدیگر همکاری داریم. بنابراین ما خواستار گسترش این شراکت هستیم و به رقابت اجتناب ناپذیر اعتقادی نداریم.
مجری شبکه در ادامه گفت سران چین و آمریکا، سال گذشته در همین زمان گفتند که به دنبال ایجاد الگوی تازه ای در روابط کشورهای بزرگ هستند. با وجود این، برخی منتقدان می گویند با در هم تنیدگی اقتصادهای آمریکا و چین، واقعیت های سیاسی و فاصله گرفتن گهگاهِ منافع ژئوپولتیک دو کشور، چگونه می توان به این الگو رسید؟ این الگوی جدید برای شما چه معنایی دارد؟
جان کری پاسخ داد این الگوی جدید هنوز کاملاً تعریف نشده اما مفهوم جالبی است و ما نیز به دنبال ایجاد رابطه کشورهای قدرتمند با چین هستیم؛ اما چین باید متوجه باشد که برخی هنجارهای جهانی، استانداردهایی درباره تجارت و رفتار در عرصه بین المللی وجود دارند که کشورها به آن ها پایبند هستند. برای ما نیز بسیار مهم است که حوزه هایی را که در آنجا تنش وجود دارد، برطرف کنیم؛ حال تفاوتی نمی کند که این تنش در حوزه مسائل سایبری باشد یا دسترسی آزاد به بازارهای تجاری. حوزه هایی وجود دارند که در آنها امکان عملکرد بهتر برای ایجاد میدان بازی جوانمردانه و فرصت سازی برای هر دو کشور وجود دارد. مذاکرات اقتصادی و راهبردی چین و آمریکا نیز به همین موضوع اختصاص دارد.
مسائل بسیاری در عرصه تعامل راهبردی چین و آمریکا وجود دارد. یکی از مسائل فوق العاده نگران کننده نیز اوضاع کره شمالی و ماهیت تهدید آمیز رژیم این کشور است که ضرورت دارد همکاری بسیاری نزدیکی را با چین در این باره داشته باشیم. ما حقیقتاً در تلاش‌ها برای عاری سازی هسته ای شبه جزیره کره، شرکای کلیدی به شمار می رویم. همچنین لازم است بر روابط کشورهای ژاپن با چین، کره جنوبی با چین و همچنین کره جنوبی با ژاپن تمرکز کنیم، زیرا اینها مثلث مهمی را تشکیل می دهند که باید به آن توجه داشت. همچنین باید توجه خود را به دریای چین جنوبی معطوف کنیم. همان طور که می دانید مسئله مرزها و حاکمیت ملی کشورها بر مناطق خاصی از دریای چین جنوبی تنش آفرین بوده است و اینها در کنار بحث صخره های مرجانی تاما و اسکارابارو و شیلات همگی جزء مسائلی هستند که باید درباره آنها گفتگو کنیم.
وزیر امور خارجه آمریکا افزود ما در گفتگوهای اقتصادی و راهبردی با چین بر تغییرات آب و هوایی تمرکز خواهیم کرد. من، وزیر جک لو و بالاخص باراک "اوباما رئیس" جمهور آمریکا معتقدیم تغییرات آب و هوایی، فرصت های عظیمی را برای تصمیم گیری درباره سیاستگذاری در زمینه انرژی در اختیار ما گذاشته است که بازارهای گسترده ای را برای کشورهایمان (چین و آمریکا) ایجاد کرده و مسئله تغییرات جوی را حل می کند. ما بالاخص علاقه مندیم که برای ترسیم اهداف سال 2015 میلادی که چین و آمریکا، هر دو باید آنها را اعلام کنند، تلاش کنیم. البته برخی مسائل جهانی مانند ایران و برنامه هسته ای این کشور، سوریه که واقعاً علاقه داریم راهی را برای فیصله دادن به بحران و کشتارها در این کشور بیابیم، و همچنین روند صلح خاورمیانه وجود دارند که پیشگام شدن چین در رسیدگی به آنها اهمیت دارد. چین، بازیگر و شریک بالقوه مهمی برای ما است.
مجری شبکه سی سی تی وی در ادامه گفت یکی از مسائل حساسیت برانگیز در چین، سیاست تمرکز آمریکا بر منطقه شرق آسیا بوده است. از زمان اعلام این سیاست، آمریکا روابط با متحدان خود در این منطقه را تقویت و شراکت های تازه ای را آغاز کرده است. اگر نگاهی به این نقشه بیندازید، این شراکت ها و اتحادها مانند دایره ای چین را احاطه کرده است. بسیاری از چینی ها معتقدند این سیاست آمریکا بیشتر با هدف مهار چین اعمال می شود؟
جان کری وزیر امور خارجه آمریکا، نقشه منطقه شرق آسیا را از دستان مجری گرفت و خاطرنشان کرد این یک دایره نیست و چین در همه این مناطق روابط بسیار قدرتمندی با دیگر کشورها دارد و آمریکا قصد ندارد در این نقاط کاری انجام دهد. ما با کشورهایی مانند فیلیپین تعامل داشته ایم، روابط ما با ویتنام نیز از زمان جنگی که داشتیم افزایش یافته است. بنابراین، تنها با کشورهایی تعامل داریم که آمریکا، روابط امنیتی دیرینه ای با آنها دارد. واقعیت آن است که ما سیاست مهار یا احاطه چین را در پیش نگرفته ایم؛ بلکه تلاش ما گسترش روابط کشوری (آمریکا) است که جزء منطقه اقیانوس آرام به شمار می رود. آمریکا، صدها سال است که با کل منطقه اقیانوس آرام تعامل داشته و سابقه این مراوده به سده 1800 میلادی باز می گردد، زمانی که ما برای نخستین بار به قدرتی در حوزه دریانوردی تبدیل شدیم. بنابراین، آمریکا فقط سیاست سالهای گذشته خود را دنبال می کند و بیشتر قصد دارد با مجموعه ای از قوانین که همه بتوانند از آن تبعیت کنند، دسترسی همه کشورها به بازار را فراهم کند. به همین علت است که شراکت در دو سوی اقیانوس آرام که وزیر جک لو آن را پیگیری می کند، فرصتی برای همه کشورها و نهایتاً چین است. این شراکت گسترش می یابد و به موجودیت بسیار مهمی در حوزه اقتصاد و تجارت تبدیل خواهد شد. ما نیز استقبال می کنیم اگر چین و دیگر کشورها به این استانداردهای ارتقاء یافته در حوزه تجارت پایبند باشد، همه ما نیز این کار سود خواهیم برد. با وجود این، چین واقعاً باید این فرضیه توطئه را که آمریکا همه توجه خود را معطوف چین کرده است، کنار بگذارد. این فرضیه، صد در صد دروغ است. ما برای ایجاد شراکت قوی و مؤثر با چین به عنوان کشور پیشرو در حوزه اقتصاد و مسائل راهبردی که نقش مهمی را در سازمان ملل و امور جهانی بر عهده دارد، مشتاق هستیم.
مجری شبکه در ادامه گفت یکی دیگر از مسائل حساسیت برانگیز دیگر در چین، مناقشه ارضی این کشور با ژاپن بر سر مالکیت جزایر دیائو است. باراک اوباما ماه گذشته هنگام سفر به آسیا گفت جزایر دیائو مشمول پیمان امنیتی آمریکا و ژاپن قرار می گیرد. این جمله به چه معنا است؟ آیا منظور اوباما این است که در صورت بروز جنگ احتمالی بین چین و ژاپن، آمریکا به کمک ژاپن خواهد آمد؟
جان کری پاسخ داد خب، امیدوارم هرگز جنگی بین چین و ژاپن رخ ندهد؛ شخصاً نمی توانم چیز ویران کننده یا غیرضروری تری را از این جنگ تصور کنم. این موضوع را می توان حل و فصل کرد. شما از صخره هایی در اقیانوس سخن می گویید که نمی توان آنها را سرزمین های وسیع و مهم دانست. بنابراین، آدم ها می توانند شیوه ای منطقی را برای پیشبرد مسائل بیابند. آمریکا هرگز به دنبال تعیین مالک این جزایر نبوده است، اما گفته ایم تاریخ معاصر قطعاً نشان می دهد ژاپن، اختیارات لازم برای اداره این جزایر و تأکید می کنم اداره کردن امور جزایر را بر عهده دارد. سخن ما این است که هر گونه اقدام خصمانه از جانب هر کشوری و نه فقط چین، لزوماً مشمولِ پیمان امنیتی ما با ژاپن قرار می گیرد. ما نیز در چارچوب این روابط امنیتی، مسئولیت هایی بر عهده داریم. با وجود این، نخستین هدف ما این است که ژاپن و چین را به همکاری با یکدیگر سوق دهیم تا اوضاع به روال گذشته و زمانی بازگردد که مالکیت جزایر تا این اندازه بحث انگیز نبود.
مجری شبکه گفت بسیاری از مردم چین احساس می کنند برخورد آمریکا با آنها منصفانه نیست، زیرا واشنگتن در حمایت از پیمان امنیتی با ژاپن تنها برخی وقایع را مد نظر قرار داده است. فرضاً چینی ها می گویند دولت ژاپن در ماه سپتامبر سال 2012 میلادی، روند ملی کردن این جزیره را آغاز کرد و به تنش ها دامن زده است. اغلب اوقات نیز از این موضوع غفلت می شود؟
وزیر امور خارجه آمریکا پاسخ داد نه ما از این مسئله غفلت نکرده ایم. ما اذعان می کنیم زمانی که شهردار توکیو، به شکل مستقل برای خرید جزایر و اثرگذاری بر (مالکیت) آنها اقدام کرد، این مسئله بر ذهنیت مردم اثر گذاشت. ما این مسئله را انکار نمی کنیم، اما می گوییم راهکار حل و فصل موضوع این نیست که کشتی ها را تا حد برخورد به دیگر کشتی ها نزدیک کنیم یا اینکه هواپیماها را به گونه تحریک آمیز به پرواز درآوریم، بلکه باید مسئله را از طریق نظام حقوقی بین الملل، قوانین دریانوردی و محکمه های متفاوت و نهایتاً از طریق گفتگو حل و فصل کرد. یکی از ویژگی های تعیین کننده در روابط کشورهای قدرتمند و اصولاً ابرقدرت بودن کشوری این است که مقامات این کشورها مسئولانه برخورد کنند، اوضاع را حل و فصل کنند تا الگویی برای دیگر کشورها از قدرتی شایسته باشند. چین، در اقدام بجا نگرانی های خود درباره پیشروی روسیه به شبه جزیره کریمه اعلام و مخالفت خود با این اقدام را اعلام کرد. چرا؟ چون این اقدام یکجانبه و استفاده از زور برای اظهار وجود بود. بر اساس همین ملاک، چین و ژاپن هر دو باید از روی آوردن به اقدامات مشابه برای اظهار حکمرانی خود در این جزایر خودداری کنند و مسائل را به شیوه صلح آمیز فیصله دهند.
مجری شبکه گفت جان کری به تازگی از سفر به عراق بازگشته است. اکنون که ناآرامی های عراق را از نزدیک مشاهده کردید، آیا مداخله نظامی دولت پیشین آمریکا در عراق، در سال 2003 میلادی را اشتباه بزرگی نمی دانید؟ گام بعدی آمریکا چه خواهد بود؟
وزیر امور خارجه آمریکا پاسخ داد اگر نگاهی به گذشته بیندازید من نه تنها گفتم جنگ عراق، اشتباه بزرگی است؛ بلکه با رئیس جمهوری که فرمان آغاز این جنگ را صادر کرد نیز به در انتخابات رقابت کردم و گزینه دیگری را پیشنهاد کردم. بنابراین، اصلاً نمی خواهم از این موضوع طفره بروم و صادقانه بگویم این اشتباه بزرگی بود و ما تا همین امروز نیز سرگرم رسیدگی به بسیاری از مسائل مرتبط با این جنگ هستیم. در نتیجه این تصمیم، هنوز هم ابر بزرگی بر اوضاع منطقه خاورمیانه سایه افکنده است. ما سخت تلاش می کنیم و تصمیم اوباما این بود که ما قطعاً این اوضاع را تغییر دهیم. به همین علت بود که اوباما برای خارج کردن نیروهای رزمی آمریکا از عراق اقدام کرد. هم اکنون نیز سخت تلاش می کنیم تا قدرت را در اختیار خود عراقی ها بگذاریم، زیرا این خود آنها هستند که باید درباره دولت خود تصمیم بگیرند. این دولت نیز باید دولت وحدت (ملی) و منتخب باشد که گروه ها را کنار یکدیگر بیاورد و با ایجاد اصلاحات لازم در روابط خود با کردها، سنی ها و شیعیان فضایی را ایجاد کند که همه احساس کنند دولت و ساختارهای حاکم در عراق پاسخگوی نیازها و خواسته هایشان است. امیدواریم که این مسئله از طریق خود عراقی ها و تصمیم هایشان در چند روز آینده محقق شود.