به گزارش گروه استان‌ها باشگاه خبرنگاران، مردم استان اصفهان در اواخر ماه شعبان با نظافت و خانه تكانى، نظافت اماكن عمومى، نظافت شخصى و تهيه مايحتاج ماه رمضان به پيشواز ماه مبارك مي‌روند و خود را براى ميهمانى خالق مهيا مي‌نمايند.
همچنين براى استفاده هر چه بهتر از ايام و ليالى اين ماه مبارك و تزكيه نفس، از وعاظ و روحانيون دعوت مي‌نمايند و در مساجد و حسينيههاى استان، منابر وعظ و سخنرانى برپا مي‌شود.
در اكثر مساجد برنامههاى منظم قرائت قرآن برپا مي‌گردد. در بسيارى از منازل نيز اين گونه برنامهها رايج مي‌شود.
از مراسم فرح بخش اين ماه، بيدار شدن در هنگام سحر و سحرى خوردن است. در گذشته مردم با صداى بانگ خروس، صداى نقاره يا طبل و شيپور يا با خواندن سوره ياسين و طه بيدار مي‌شدند و يا اينكه همسايهها همديگر را با كوبيدن در منزل يا ديوار خانه بيدار مي‌كردند يا اينكه با صداى توپ و يا صداى مناجات بيدار مي‌شدند.
ولى امروزه صداى زنگ ساعت و صداى زنگ تلفن و يا صداى روشن شدن تلويزيون كه از قبل تنظيم شده است، مردم را براى سحر بيدار مي‌كند.
در اكثر مناطق ايران در هنگام سحر، صداى مناجات و سحرخوانى فضايى بسيار دلپذير به وجود مي‌آورد و همه خفتگان را از خواب بيدار مي‌كند و آنها را به ياد پروردگار مي‌اندازد.
سحرخوانى در گذشته، در بام منازل انجام مي‌شد، اما امروزه بلندگوى مساجد و منازل صدا را به همه نقاط مي‌رساند.
افطارى دادن يكى از رسوم پسنديدهاى است كه از ديرباز در ميان مردم اين استان مرسوم بوده است و كسانى كه توانايى دارند يك يا چند روز از ماه رمضان را افطارى مي‌دهند.
در ايام شهادت مولاى متقيان
حضرت على عليهالسلام، مردم اصفهان همانند ساير مردم ايران اسلامى، غرق در ماتم و عزايند.
همه جا سياه پوش مي‌شود، هيئتهاى عزادارى متشكل مي‌شوند و دستهها به راه مي‌افتند. كسب و كار و بازار يك‌سره تعطيل و عزادارى در اين سه روز ادامه دارد.
در اين شبها كه مصادف با ليالى قدر است، مردم تا به سحر به درگاه خدا دعا و نيايش مي‌كنند و بر قاتلين على عليهالسلام لعن مي‌فرستند و در تمام مساجد و حسينيههاى استان در سوگ مولاى خود به نوحهسرايى و عزادارى مي‌پردازند.
در جريان مراسم شب‌هاى قدر، دعاهايى كه مخصوص اين ليالى است و همچنين سورههايى از قرآن مجيد قرائت مي‌شود.
خواندن نماز قضا، نماز نافله شب و نماز هفت قل هو الله نيز از جمله برنامههاى اين شب‌هاست. برخى نيز با هم صحبت مي‌كنند ولى تا سحر بيدار مي‌مانند.
قرآن به سر گرفتن يكى ديگر از آئين شب‌هاى قدر است كه در سراسر كشور اجرا مي‌شود.
از ديگر مراسم مخصوص اين ماه كه در اصفهان برگزار مي‌شود مي‌توان از مراسم شب نيمه، رسم هومبابائى و دوختن پيراهن مراد نام برد.
مراسم شب نيمه در كاشان در شب پانزدهم ماه رمضان، بچهها و نوجوانان به در منازل مي‌روند و جملاتى را با هم مي‌خوانند و از صاحب خانه هديهاى را درخواست مي‌كنند. هدايا از قبيل پول و شيرينى و ساير خوراكي‌هاست.
رسم هومبابائى اين رسم در بسيارى از شهرهاى استان از جمله كاشان برگزار مي‌شده است. اين رسم توسط بچهها و جوان‌ها از شب اول ماه رمضان آغاز و تا شب پانزدهم كه آن را شب نيمه مي‌گويند ادامه دارد. بچهها و جوان‌ها در دستههاى مختلف 4 تا 20 نفره به هومبابائى مي‌روند.
اين عده بعد از افطار در محل معينى جمع مي‌شوند و يك نفر را به عنوان صندوق دار براى جمع آورى پول و خوراكي‌ها و يك نفر را به عنوان ميدان‌دار براى خواندن ابياتى انتخاب مي‌كنند.
بقيه جوان‌ها نيز بايد هم‌صدا، جواب ميدان دار را بدهند. آنها در هر خانهاى كه رسيدند، در خانه را مي‌كوبند و شروع به خواندن مي‌كنند و بچهها جواب مي‌دهند. بچهها عبارت «هومبابا، هومبابا» را بعد از هر بيت ميدان دار تكرار مي‌كنند.
وقتى كه صاحب خانه چيزى به آنها داد به در خانه ديگرى مي‌روند. ولى اگر پاسخى دريافت نكردند با چند بيت شعر، صاحب خانه را نفرين مي‌كنند و به او ناسزا مي‌گويند.
دوختن پيراهن مراد اين مراسم اغلب در روز 27 ماه رمضان در اكثر شهرها و روستاهاى استان برگزار مي‌شده است. زنهايى كه مريضى داشته، يا بچهدار نمي‌شدند يا اينكه بچه آنها در كودكى ميمرده است، پيراهن مراد ميدوختهاند.
زنى از بستگان بيمار پارچهاى را به مسجد مي‌برد و بعد از نماز مغرب و عشا آن را مي‌بريدند و مي‌دوختند.
سپس از آخوند مسجد مي‌خواستند كه روضه
حضرت ابوالفضل عليهالسلام بخواند و بيمار را دعا كند.
آنگاه همه رو به قبله آيه «امن يجيب ...» را مي‌خواندند و صاحب نذر مقدارى خرما بين مردم تقسيم مي‌كرد.
بعد آخوند با عدهاى به ديدن بيمار مي‌رفتند و براى او دعا كرده و پيراهن را به تن او مي‌پوشاندند و معتقد بودند كه خدا او را شفا خواهد داد.
همچنين در كاشان رسم بود كه شب 27 ماه رمضان، زنان تازه عروس را براى سفيد بختى به مسجد مي‌بردند. سعى داشتند عروس را در صف اول جماعت جاى دهند. پس از خواندن نماز مغرب و عشا، مقدارى شيرينى يا خرما بين نمازگزاران تقسيم مي‌كردند. آنگاه عروس را به خانه باز مي‌گرداندند و معتقد بودند كه بين زن و شوهر هرگز جدايى نمي‌افتد و هميشه در صلح و صفا به سر خواهند برد.
غذاهاى ويژه ماه رمضان هر چند كه امروزه غذايى ويژه ماه رمضان وجود ندارد و همه آنچه را كه در طول سال مصرف مي‌كنند، در اين ماه نيز مصرف مي‌نمايند. اما در گذشته در بعضى نواحى استان غذاهايى ويژه ماه رمضان وجود داشته است.
در قمصر كاشان، شولى يكى از غذاهاى متداول در ماه رمضان بوده است.
در شهر كاشان ديزى تنورى از غذاهاى ماه رمضان محسوب مي‌شده است.
در نشلج كاشان خورش چغندر مخصوص سحر و افطار بوده است./ز