مقام معظم رهبری نیز بارها در بیاناتشان بر اقتصاد بدون نفت تاکید کرده اند. این جمله ایشان بسیار معروف است که فرموده‌اند: «من سال ها پیش این را گفتم که یکی از آروزهای من این است که یک روزی ما بتوانیم کشور را جوری اداره کنیم که حتی اگر لازم بود، یک قطره نفت هم صادر نکنیم و کشور اداره شود.» و ما بی درنگ قلم زدیم که مالیات، بهترین جایگزین درآمدهای نفتی است و همه باید دست به دست هم دهیم تا تحقق این هدف ممکن شود. اما در عمل و خارج از این واژگان زیبا، داستان چیز دیگری است!
هر سال با نزدیک شدن به زمان ارائه اظهارنامه های مالیاتی و یا با تصمیم بر اجرای قانونی جدید مانند قانون مالیات بر ارزش افزوده و یا به هر بهانه و علتی، برخی اشخاص و صنوف نسبت به این موضوع اعتراض کرده و به دنبال راهی برای فرار یا کاهش مالیات هستند.
در همین راستا مشکلات آهن فروشان با سازمان مالیاتی برای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به بهانه کم بودن درآمد، گرفتن مالیات از سود و نه فروش مطرح می‌شود اما این مسائل و شیوه اجرای قانون می تواند با برقراری تفاهم منجر به پرداخت مالیات شود.
همچنین همیشه مباحثی پیرامون مالیات بر ارزش افزوده طلافروشان مطرح است که در هنگام اظهارنامه‌های مالیاتی پررنگتر می‌شود اما به گفته رئیس اتحادیه کشوری طلا و جواهر هیچ طلا فروشی با پرداخت مالیات مخالف نیست و آن را پرداخت می کند.
وجود تفاسیر برخی اصناف از قانون گاهی موجب ایجاد توقعات واهی می‌شود که در عمل کار را برای سازمان مجری قانون و خود اصناف سخت کرده و گاهی موجبات خدشه دار شدن فضای آرام جامعه و بازار می‌شود در صورتی که گرفتن مالیات در باطن خود باید رفاه و عمران را برای کشور به همراه داشته باشد.
با این حال برخی مطالبات واحدهای تولیدی و صنعتی به دلیل شرایط رکود تورمی در اقتصاد نیز قابل تامل است که البته قانون نیز معافیت‌هایی برای این بخش در نظر گرفته است.
در همین راستا عبدالرضا امیرتاش استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه همه اقشاری که در جامعه مشغول به کار بوده و دارای درآمد هستند، مشمول پرداخت مالیات می‌شوند، می گوید: افرادی که در مشاغل آزاد فعالیت می‌کنند تنها موظف به پرداخت مالیات هستند و در میانه پرداخت مالیات بارها اعتراض و اعتصاب می کنند در حالی که بار مالیاتی بر دوش قشر کارمندی است که حتی پیش از دریافت حقوق، مالیات خود را پرداخت می کنند.
به گفته وی بخش خصوصی نیز در این میان موظف است سهم خود را در پرداخت مالیات به درستی ادا کند، زیرا این بخش بیشترین امکانات را از جامعه در اختیار دارند.
این کارشناس اقتصادی می افزاید: در جامعه این چنین تلقی شده است که افراد دارای مشاغل آزاد، مبلغ ناچیزی را نسبت به درآمد خود محاسبه کرده و به عنوان مالیات به دولت پرداخت می‌کنند و این مورد به امری عادی تبدیل شده است.
وی در خصوص مالیات گریزی اقشار مختلفی که مشمول پرداخت مالیات هستند، عنوان می کند: در مشاغل خصوصی مالیات‌گریزی بیشتر نمود دارد و دولت باید مانع از این نوع مالیات‌گریزی شود.
مالیات گریزی روش های مختلفی دارد. برخی با اعمال قدرت و ثروت، سندسازی یا کتمان درآمد، برخی با اعتراض و اعتصاب، گروهی دیگر با تاکید بر اهمیت نوع فعالیت تولیدی، صنعتی و یا فرهنگی!
در این میان چهره شهر و کشور ما با پول مالیاتی که شاید تنها حقوق بگیران، مظلومانه و بی هیاهو پرداخت می کنند، عوض می شود و دیگران فریاد می زنند که «مالیات خوب است، اما ما را هم از مالیات معاف کنید!» تا همه با هم در عدم قطع وابستگی به درآمدهای نفتی سهی مشترک داشته باشیم!