به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی "آرشیو امنیت ملی" آمریکا که مرکز روزنامه‌نگاری تحقیقاتی برای انتشار اسناد خارج شده از حالت طبقه‌بندی است روز جمعه اسناد تازه‌ای از کودتای 28 مرداد سال 1332 علیه دولت "محمد مصدق"، نخست وزیر وقت ایران منتشر کرده است.
طبق روایت داخلی سازمان سیا از این عملیات "هنگام برنامه‌ریزی‌های اولیه برای انجام کودتا علیه ایران در سال 1953، "لوی هندرسون"، سفیر وقت آمریکا هشدار داده بود که شاه از جانشین پیشنهاد شده آمریکا برای مصدق، حمایت نخواهد کرد، اما ارتش هم نقشی که از آن انتظار می‌رود را بدون همکاری شاه ایفا نخواهد کرد."
آرشیو امنیت ملی توانسته پس از درخواست به جدیدترین نسخه از طبقه‌بندی خارج شده روایت تاریخی سازمان سیا با عنوان "نبرد برای ایران، نوشته شده در اواسط دهه 1970" دست یابد.
در این اسناد آمده است اعضای پایگاه سازمان سیا در تهران و برخی مقامات در مقر مرکزی سیا با اعلام مخالفت با فرضیه‌های برخی از طراحان کودتا، در آمریکا موافقتشان را با نظر "هندرسون" نشان داده اند.
پیش از این محققان علوم تاریخ به این نتیجه رسیده بودند که برخی مخالفت‌های کلی با کودتا وجود داشته و سرانجام هندرسون با انجام آن موافقت کرده است، اما اسناد فاش شده جدید جزئیات دقیق‌تری از ماهیت این اختلافات و دیدگاه‌های برخی از مقامات آن زمان ارائه می‌دهند.
همچنین در این اسناد نقش انگلیس که تاکنون هیچ مقام امریکایی و انگایسی به آن اعتراف نکرده‌اند و این موضوع به طرز مرموزی پنهانکرده اند، فاش شد. با این حال، در سند جدید دست‌کم در دو مورد به نقش این کشور اشاره شده است.
در گزارش سازمان سیا امده است که انگلیسی‌ها از چند نظر "درباره دشمنانشان قضاوت‌های نادرستی کرده‌اند"و همین قضاوت‌ها و اقدامات نادرست آنها بود که مصدق را وادار به اتخاذ تصمیمات غیرقابل دفاع کرد و همچنین رویکرد عجولانه انگلیس خطر جنگ با شوروی را ایجاد کرد.
همچنین در این اسناد تاریخی مانند برخی منابع تاریخی دیگر به برخی از ویژگی های منفی شخصیتی شاه هم اشاره شده است. در این اسناد آمده: "ضعف وی در تصمیم‌گیری و تلقین‌پذیری‌اش از نصایح بد، شهره خاص و عام بودند."
در این اسناد به اختلافات "فضل‌الله زاهدی" که آمریکا وی را برای جانشینی مصدق در نظر گرفته و شاه هم اشاره شده است.
پیش از این گزارش‌های ادعا کرده بودند که مصدق در روز28 مرداد 1332 در خانه‌اش محصور شده و سپس وادار به فرار از راه دیوار باغ شده بود، اما در روایت جدید سازمان سیا، ادعا شده که مصدق در آن زمان در خانه‌اش نبوده بلکه به یک منزل مجاور رفته و در آنها پناه گرفته بود.
در همین حال برخی از صفحات سند جدید که مربوط به نقش انگلیس در کودتا است پاک شده‌اند تا نقش این کشور کماکان مرموز باقی بماند، اما دست‌کم در دو جا از انگلیس نام برده شده است. در اولین مورد اشاره شده که "دو کشور انگلیس و آمریکا به طور رسمی پذیرفته‌اند که این عملیات پس از آن انجام شده که راههای معمول و منطقی برای تعامل بین‌المللی و داد و ستد (با ایران) به شکست انجامیده است"؛ و در مورد دوم اشاره شده که چند هفته قبل از آغاز عملیات، یک مقام وزارت خارجه آمریکا تأکید کرده که اگر قرار باشد کودتا پیش برود، لندن باید تعهدی جدی برای داشتن رویکردی منعطف درباره حل و فصل اختلافات نفتی با دولت ایران داشته باشد.
نویسنده این سند از رویکرد انگلیس و قضاوت‌های نادرست آن انتقاد کرده است. مطابق این سند، اشتباه اصلی انگلیس این بوده که فکر می‌کرده است که از دست رفتن منابع نفتی "تهران را به زانو درمی‌آورد"، اما بر اساس این سند در واقع" تنها آنها( ایرانیان) را وادار کرد دست به اقدامات خطرناک بزنند و کارهایی انجام دهند که آینده کشور خودشان را هم به خطر انداخت. به علاوه، در صورتی که انگلیسی‌ها، مطابق چشم‌اندازها و تصورات قبلی اقدام به ارسال کشتی‌های جنگی و نیروهای زمینی می‌کرد، شوروی، به احتمالخیلی زیاد وارد جنگ می‌شد و شاید شعله جنگ جهانی سوم برافروخته می‌شد."
انتهای پیام/