به گزارش
گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران به نقل از ستاد خبری نمایشگاه بین المللی قرآن، نشست تخصصی «نقش مطبوعات و رسانهها در توسعه فرهنگ قرآنی» عصر امروز، پنجم تیرماه، با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین دعایی، مدیرعامل مؤسسه اطلاعات، غلامرضا حسین‌پور، سردبیر خبرگزاری ایکنا و مرتضی نجفی قدسی، مسئول صفحه قرآنی روزنامه جمهوری اسلامی ایران و با اجرای کارشناسی محمدرضا پورمعین در بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن برگزار شد.
اطلاعات در تأسیس صفحه قرآنی پیشگام بود در ابتدای این جلسه، حجت‌الاسلام دعایی با بیان اینکه روزنامه اطلاعات در تأسیس صفحه قرآنی پیشگام بود، گفت: صفحه قرآنی روزنامه اطلاعات در ابتدا فعالیت‌های قرآنی و برنامه‌های قاریان و حافظان را معرفی می‌کرد؛ مسئولیت صفحه قرآنی روزنامه اطلاعات با مرتضی نجفی‌قدسی بود و فعالیت‌های ما در این حوزه ناظر به بهره‌گیری از تعالیم قرآنی بود. در این صفحه اخبار حوزه معارف و اندیشه نیز منعکس می‌شد و در واقع کسانی که مطالباتشان در این صفحه منعکس می‌شد، دانش‌آموختگانی بودند که در گذشته‌های دور در بستر فعالیت‌های قرآنی قدم برمی‌داشتند.
برخی از گزارش‌های قرآنی جنبه آگهی پیدا کرده است وی افزود: البته نکته‌ای نبر باید بیان کنم که برخی از اخبار و گزارش‌های ویژه قرآنی در حال حاضر جنبه آگهی پیدا کرده است که ممکن است این امر آسیب‌هایی نیز داشته باشد که به دلیل مشکلات اقتصادی که مطبوعات دارند، ناگزیر از توجه است.
در ادامه این نشست، مرتضی نجفی‌قدسی با بیان اینکه کلیت روزنامه اطلاعات یک جنبه معرفی داشت و در قالب صفحات مختلف به مناسبت‌های مذهبی می‌پرداخت، گفت: در آن زمان روزنامه اطلاعات هرچند که کارهای تبلیغی و مذهبی خود را انجام می‌داد اما اینکه صفحه‌ای با عنوان قرآن داشته باشد، نبود تا اینکه در سال 67 با موافقت حجت‌الاسلام دعایی صفحه قرآنی اطلاعات شکل گرفت و این صفحه روزهای پنجشنبه به چاپ می‌رسید.
وی افزود: در نخستین شماره روزنامه اطلاعات که با صفحه قرآنی به چاپ رسید نامه‌ای از مراکز مذهبی برای ما آمد که از راه‌اندازی این صفحه تشکر کردند و حتی این نامه‌ها را در صفحه روزنامه اطلاعات به چاپ رساندیم.
نجفی قدسی ادامه داد: در آن سال‌ها سیمای قرآن و حتی خبرگزاری ایکنا نیز نبود تا اینکه لزوم راه‌اندازی شبکه قرآن سیما و خبرگزاری قرآنی در صفحه قرآنی اطلاعات طرح شد و پس از آن این رسانهها نیز ایجاد شدند.
وی در این بخش از سخنان خود اظهار کرد: در اوایل راه‌اندازی صفحه قرآن در روزنامه اطلاعات، عده‌ای می‌گفتند چرا آیات قرآن را در روزنامه به چاپ می‌رسانید؟ این کار بی‌احترامی به قرآن است تا اینکه ما از مقام معظم رهبری استفتاء کردیم و این استفتاء در روزنامه به چاپ رسید. در سوالی که برای استفتاء مطرح کردیم آمده بود «با علم به اینکه روزنامه مورد تنجس قرار می‌گیرد آیا درج آیات در روزنامه جایز است؟» که رهبر معظم انقلاب فرمودند: درج آیات و اسماء الهی منع شرعی ندارد و دیگران که روزنامه به دستشان می‌گیرند، باید در نگهداری و حفظ آن کوشا باشند.
راه اندازی سرویس قرآن در خبرگزاری‌های مختلف نجفی‌قدسی افزود: اگر روزنامه‌ای صفحه قرآنی ندارد، اشکال ندارد اما مهم این است که به اخبار قرآنی بها دهد. در حال حاضر جامعه به این سمت رفته است؛ در گذشته قاری ما در مالزی اول می‌شد اما هیچ روزنامه‌ای خبر آن را انتشار نمی‌داد اما در حال حاضر صفحات قرآنی بسط و گسترش زیادی داشته‌اند و در حال حاضر علاوه بر خبرگزاری ایکنا، سایر خبرگزاری‌ها نیز سرویس قرآنی دارند و در روز متجاوز از هزار خبر قرآنی منتشر می‌شود.
نیازمند بازتعریف در حوزه رسانه و فرهنگ هستیم در این بخش از نشست «نقش مطبوعات و رسانهها در توسعه فرهنگ قرآنی» غلامرضا حسین‌پور، سردبیر خبرگزاری ایکنا با بیان اینکه برای رسیدن به مقصود در بحث مطبوعات و توسعه فرهنگ قرآنی باید ابتدا یک تعریف از رسانه و یک تعریف از فرهنگ قرآنی داشته باشیم گفت: فرهنگ قرآنی چندین خصیصه دارد که اخلاق، معنویت و عقلانیت از جمله این خصائص هستند. اما آنچه در مطبوعات امروز ما رایج شده، این است که اخبار قرآنی به مقوله قرائت، حفظ و... محدود می‌شود که البته باید تعریف درستی در این حوزه وجود داشته باشد. این مسئله نکته‌ای است که در سرویس‌های مختلف خبرگزاری ایکنا با آن مواجه هستیم.
سردبیر خبرگزاری ایکنا ادامه داد: ما به رسانه مستقل برای اشاعه فرهنگ قرآنی احتیاج داریم؛ رسانه‌ای که ارکان آن را نهادهای مردمی تشکیل دهند. به طور کلی اگر بخواهیم تعریف جدی از جایگاه مطبوعات در توسعه فرهنگ قرآنی داشته باشیم، باید جایگاه مطبوعات و فرهنگ قرآنی را بازتعریف کنیم.
چرا در حوزه قرآن نشریات متعدد تخصصی نداریم؟ محمدرضا پورمعین در این بخش از برنامه با بیان اینکه در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، ورزشی، صنعت و...روزنامهها و نشریات مستقلی داریم، گفت: تنها یک روزنامه در حوزه قرآن داریم و این در حالی است که در حوزه آشپزی 27 نشریه و یا در حوزه ورزشی بیش از 70 گاهنامه، نشریه و روزنامه داریم. چرا در حوزه قرآن این اتفاق رخ نداده است؟ و چرا در حوزه قرآن روزنامهها و نشریات متعدد تخصصی نداریم و آیا لزوم این کار احساس می‌شود؟
حجت‌الاسلام دعایی در پاسخ به مجری ـ کارشناس نشست اظهار کرد: فقدان یک نشریه تخصصی ویژه در رابطه با مسائل قرآنی، دلیل بی‌توجهی جامعه نیست؛ کسانی که علاقه‌مند هستند و تعهدی نسبت به این مسائل دارند نیاز خود را از طریق تحقیق و تفحص پی‌گیری می‌کنند و نیازهای خود را برآورده می‌کنند اما اینکه نشریه تخصصی ویژه قرآن منتشر شود، ضرورت چندانی ندارد و نبود نشریه تخصصی قرآنی دلیل بی‌توجهی و نقصان نیست.
نیازی به تعدد نشریات تخصصی در حوزه قرآن نیست وی افزود: به هر حال در حوزه ورزشی، هنری و... جاذبه‌ها و تنوعاتی وجود دارد که شاید به همین دلیل تعدد نشریات تخصصی در این حوزه‌ها ضرورت داشته باشد. مثالی که در این زمینه می‌توان عنوان کرد، این است که سازمان اوقاف و امور خیریه که یک نهاد دینی است مرکز امور قرآنی را راه‌اندازی کرده است؛ آیا راه‌اندازی یک بخش کوچک در سازمان اوقاف برای فعالیت‌های قرآنی کم‌کاری است؟
دعایی ادامه داد: وجود نشریه ویژه قرآنی یا روزنامه قرآنی به صورت مجزا ضرورت چندانی ندارد؛ زیرا در وهله اول مسائلی که در این نشریات بیان می‌شود، تکراری است و بهترین راهکار در این زمینه آن است که هر روزنامه یا نشریه‌ای یک صفحه قرآنی هم داشته باشد که در کنار پرداختن به حوزه‌های مختلف، توسعه فرهنگ قرآنی را مورد توجه قرار دهد.
معنویت و عقلانیت قرآنی باید در نشریات نهادینه شود بنابر این گزارش، حسین‌پور، سردبیر ایکنا در ادامه بحث ضرورت راه‌اندازی نشریات مستقل قرآنی گفت: اگر بخواهیم مسائل قرآنی را پس از بازتعریف نقش رسانه و بازتعریف فرهنگ برای رسیدن به توسعه فرهنگ قرآنی از طریق رسانه بیان کنیم، نیازی به نشریه و روزنامه جدید قرآنی نیست؛ همین که رسانهها صفحه و سرویس قرآنی داشته باشند برای توسعه و ترویج فرهنگ قرآنی کافی است.
حسین‌پور با بیان اینکه تأکید بنده در فعالیت رسانهها، بیشتر بر فرهنگ قرآنی است، عنوان کرد: باید بتوانیم علاوه بر بازتعریف درست از رسانه و فرهنگ و در نظر گرفتن گروه قرآن در روزنامهها و نشریات، اخلاق، معنویت و عقلانیت قرآنی را در نشریات نهادینه کنیم.
حجت‌الاسلام دعایی نیز در این بخش از نشست اظهار کرد: اگر صداوسیما را یک مجموعه در نظر بگیریم، سیمای قرآنی بخشی کوچکی از آن است و نباید بگوییم که برای قرآن باید یک پایگاه جدید ایجاد شود یا در مجموعه صداوسیما یک کار جدید قرآنی ایجاد شود. من احساس بی‌توجهی نسبت به امور قرآنی ندارم و با شیوه‌ای که تاکنون دنبال شده جامعه آشنایی خوبی نسبت به فعالیت‌های قرآنی پیدا کرده است.
همه رسانهها برای توسعه فرهنگ قرآنی هم آهنگ شوند
نجفی قدسی نیز در ادامه این بحث گفت: در کنار شبکه‌های مختلف سیما، سیمای قرآن مخاطب کمی دارد؛ آیا اینکه شبکه قرآن برای یک‌سری مخاطب محدود باشد بهتر است یا اینکه بگوییم همه شبکه‌ها به فضای قرآنی و توسعه فرهنگ قرآنی بپردازند؟
وی افزود: اگر به فکر ترویج فرهنگ قرآنی هستیم با روزنامه قرآنی یا شبکه قرآنی نمی‌شود. باید تمام رسانهها آن آهنگ را داشته باشند و باید به میزانی که ذائقه و پذیرش جامعه است به توسعه فرهنگ قرآنی بپردازند و به نحوی عمل کنند که دلزدگی هم ایجاد نشود.
نجفی‌قدسی ادامه داد: اگر یک روزنامه کثیرالانتشار که همه آن را می‌خوانند، به توسعه فرهنگ قرآنی بپردازد بهتر است، یا اینکه یک روزنامه مستقل قرآنی داشته باشیم که کسی آن را نخواند و اثرگذاری کمی هم داشته باشد؟
برخی نقد جامعه قرآنی را نقد قرآن می‌دانند در بخش دیگری از این نشست، حسین‌پور، سردبیر ایکنا درباره انجام اقداماتی برای ارتقای جایگاه قرآنی و رسانه‌های قرآنی گفت: اگر روح فرهنگ قرآنی در تمام نهادها جاری و ساری باشد، مشکل توسعه فرهنگ قرآنی حل می‌شود. معتقدم بی‌توجهی نسبت به قرآن از سوی برخی نهادها وجود دارد و به عبارتی قرآن مغفول مانده است؛ در صورتی که قرآن می‌تواند در مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد.
وی افزود: در خبرگزاری ایکنا علاوه بر سرویس فعالیت‌های قرآنی که به فعالیت‌های تخصصی حوزه قرائت، حفظ، مفاهیم و... می‌پردازد، سایر سرویس‌های خبری به دنبال ایجاد تعامل بین مسائل قرآنی با حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ... هستند. اتفاقی که در سیمای قرآن هم رخ می‌دهد.
حسین‌پور یادآور شد: اما اینکه روزنامهها یا نشریات مستقل قرآنی داشته باشیم، جواب نمی‌دهد و بهترین راهکار این است که روح فرهنگ قرآنی در روزنامهها و نشریات نهادینه شود. باید بتوانیم بازتعریف خوبی از فرهنگ قرآنی داشته باشیم و مطبوعات نیز باید استقلال خود را در حوزه دولت و ملت حفظ کنند.
وی در پایان عنوان کرد: مشکلی که در خبرگزاری ایکنا با آن روبه‌رو هستیم این است که برخی نقد جامعه قرآنی را نقد قرآن می‌دانند و به همین دلیل است که باید بازتعریفی از رسانه و فرهنگ داشته باشیم.
انتهای پیام/ اس