به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران ، پایگاه تحلیلی "المانیتور" در مقاله‌ای به قلم "تولین دالوغلو" می‌نویسد: در اوت 2013، احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در مراسم تحلیف حسن روحانی، رئیس‌جمهور جدید ایران شرکت کرد. به دنبال آن، رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه نیز در تلاش برای از بین بردن شکاف‌ها و اختلاف نظرهای موجود در خصوص سوریه و افزایش همکاری‌های دوجانبه، به ویژه روابط تجاری و اقتصادی بین دوکشور، در ژانویه 2014 به ایران سفر کرد. سرانجام در تاریخ 9 ژوئن، پس از 18 سال، نخستین سفر رسمی رییس‌جمهور ایران به ترکیه توسط حسن روحانی و پس از گذشت تقریبا یک سال از آغاز ریاست‌جمهوری وی، صورت گرفت.
*** ترکیه همچنان خواستار اقدام نظامی در سوریه است
این برنامه زمانی، با پیشرفت مذاکرات بین آمریکا و ایران که در آن نمایندگان دو کشور در تاریخ 9 و 10 ژوئن، مذاکرات دوجانبه‌ای را در خصوص مسئله هسته‌ای ایران برگزار می‌کنند، مصادف شده است. این دیدار پس از نشست «دوستان سوریه» در تاریخ 15 می برگزار شد و وزاری امورخارجه چندین کشور برای مذاکره در خصوص راه‌های حمایت از مخالفان سوری در لندن گرد هم آمده بودند، صورت می‌گیرد. منابع دیپلماتیک به «المانیتور» گفتند که ترکیه همچنان خواستار اقدام نظامی در سوریه است. و این به معنای فراهم کردن «سلاح‌های مرگبار» برای مخالفان و یا «مداخله نظامی خارجی» در این کشور است.
*** مواضع ترکیه و ایران در قبال سوریه و مسائل آن، با یکدیگر در تضاد است
موضع ترکیه نسبت به سوریه، با موضع محکم و تزلزل ناپذیر ایران در قبال این کشور، کاملا در تضاد است. روحانی در کنفرانس خبری مشترک با عبدالله گل، همتای میزبان خود، بار دیگر موضع ایران را تکرار کرد. رئیس‌جمهور ایران در این کنفرانس خبری گفت: «آنچه برای ما حائز اهمیت است، رسیدن به توافقی است که ثبات و امنیت را به این کشورها [سوریه و مصر] باز گرداند و اطمینان از اینکه رای‌های مردم، حاکمیت این کشورها را تعیین کنند و به خونریزی در منطقه پایان داده شود.» وی همچنین در کنفرانس خبری مشترک با اردوغان گفت که «افراطی‌گری و خشونت، برای کشورهای منطقه مضر است.» روحانی علاوه براین تایید کرد که وی به بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، به خاطر پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در سوم ژوئن، پیام تبریک فرستاده است. مردم مصر نیز در ماه گذشته، پای صندوق‌های رای رفته و عبدل الفتاح السیسی را که محمد مرسی، رئیس‌جمهور سابق این کشور را از کار برکنار کرده بود، به عنوان رئیس‌جمهور خود انتخاب کردند. اظهارات روحانی حاکی از آن است که ایران و ترکیه در آینده نیز رویکردهای متفاوتی در خصوص سوریه و مصر خواهند داشت.
*** آمریکا ترکیه و ایران را به همکاری با یکدیگر تشویق می‌کند
به رغم این اختلاف نظرها، هدف ایران از این بازدید، رسیدن به یک نقطه نظر کلی و مثبت است. «محمد آکف اوکور»، کارشناس مسائل ایران در دانشگاه تحقیقات استراتژیک آنکارا در مورد اینکه افراطی گری در سوریه چگونه موجب ایجاد فرصت‌هایی برای همکاری بین کشورها شده است، به «المانیتور» گفت: «به اعتقاد من، آمریکا ترکیه و ایران را به همکاری با یکدیگر تشویق می‌کند. هر قدر که تعداد بیشتری از مخالفان افراطی از جمله گروه‌های وابسته به القاعده، تسلط بیشتری بر اوضاع پیدا کنند، تهدید این گروه‌های افراطی سنی، فرصت‌هایی را برای همکاری بین ایران و آمریکا فراهم می‌کند. پس از آنکه ترکیه، گروه جبهه النصر را سازمانی تروریستی خواند، می‌توان انتظار داشت که تمام این کشورها به نوعی به همکاری با یکدیگر جلب شوند. با این حال، «گل»، نشست «شورای عالی همکاری» در تاریخ 9 ژوئن را «نخستین نشست شورای مشترک وزاری بین دو کشور» خواند.
*** هدف ترکیه و ایران، افزایش حجم معاملات تجاری بین دو کشور به 30 میلیارد دلار است
رئیس‌جمهور ترکیه همچنین تاکید کرد که روابط ترکیه و ایران، بیش از یک رابطه دوجانبه عادی است و این به منطقه یک عمق استراتژیک می‌دهد. وی علاوه براین در مورد پتانسیل روابط اقتصادی و تجاری بین دو کشور صحبت کرد. «گل» با تاکید بر حجم تجارت 15 میلیارد دلاری بین دو کشور گفت: «هدف ما افزایش این میزان به 30 میلیارد دلار است. هر دو طرف، تمایل و همچنین توانایی تحقق بخشیدن به این امر را دارا هستند.» وی افزود: «سیاست‌های جدید ایران به آن اجازه می‌دهد که بازارهای خود را به روی دیگران باز کند. با در نظر گرفتن توجه ویژه رئیس‌جمهور ایران به بخش خصوصی، من دریافته‌ام که افزایش سرمایه‌گذاری و روابط تجاری بین بخش‌های خصوصی دو کشور، امکان پذیر خواهد بود.»
در تاریخ 9 ژوئن، روحانی در صفحه توییتر خود اعلام کرد که دو کشور، حداقل 10 توافقنامه جدید را در طیف گسترده‌ای از مسائل امضا کرده‌اند. «المانیتور» در ادامه می‌نویسد، این توافقنامه‌ها به نزدیک‌تر شدن ایران و ترکیه به یکدیگر کمکی نمی‌کند. بلکه این دو کشور، با توجه به تمایل خود برای نفوذ در منطقه، و تضاد منافع، رقیب یکدیگر به شمار می‌روند.
*** «توافقنامه تعرفه‌های ترجیحی» در هاله‌ای از ابهام
در طول دیدار اردوغان از تهران که در ماه ژانویه صورت گرفت، آن‌ها «توافقنامه تعرفه‌های ترجیحی» را امضا کردند که وضعیت آن همچنان مبهم باقی مانده است. با این حال، آمریکا همچنان تاکید دارد که هرچند در تحریم‌های این کشورعلیه ایران کاهشی نسبی صورت گرفته است، اما تا زمانی که تمام اختلاف نظرها در خصوص پرونده هسته‌ای این کشور حل نشوند، هیچ رویکرد تجاری عادی در خصوص جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفته نخواهد شد.
برای مثال، در تاریخ 5 ژوئن، «ماری هارف»، سخنگوی معاون وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی در مورد مذاکرات ایران و روسیه در خصوص تهاتر «نفت در برابر کالا» گفت: «ما مي‌دانیم که آن‌ها در این رابطه با یکدیگر گفت و گو می‌کنند. هیچ نشانه‌ای از اینکه روسیه و ایران به سمت اجرایی کردن هر گونه توافق نفت در برابر کالا هستند، مشاهده نمی‌شود. این دو کشور نیز به صورت علنی اعلام کرده‌اند که اکنون به سمت اجرایی کردن این توافقنامه حرکت نمی‌کنند... مطمئن هستم که [در صورت لزوم] واکنش نشان خواهیم داد.» در حقیقت، واشنگتن بسیار اصرار دارد که تحریم‌ها علیه ایران را همچنان ادامه دهد.
*** رئیس‌جمهور ترکیه بر حمایت کشورش از استفاده غیرنظامی ایران از انرژی هسته‌ای، تاکید کرد
با این حال، ایران و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان، همچنان به مذاکرات خود ادامه می‌دهند. رئیس‌جمهور ترکیه در حالیکه در خصوص به نتیجه رسیدن این مذاکرات و برداشته شدن تحریم‌های غرب علیه ایران ابراز امیدواری می‌کرد، بار دیگر بر حمایت ترکیه از استفاده غیرنظامی ایران از انرژی هسته‌ای، تاکید کرد.
برای ترکیه، افزایش روابط تجاری با ایران، بدون نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران، دشوار خواهد بود. «اوکور» در مصاحبه خود با «المانیتور»، از عدم تعادل تجاری با ایران نیز سخن گفت. وی با تاکید بر اینکه این مسئله باعث می‌شود که ترکیه در بازار ایران، در وضعیت نابرابر قرار گیرد، گفت: «ترکیه از ایران، نفت و گاز طبیعی خریداری می‌کند اما ایران کالاهای خود را از طریق دوبی وارد می‌کند.» با این حال، عبدالله گل، رئیس‌جمهور ترکیه ابراز خوشبینی کرد که دو کشور تا سال 2015، حجم معاملات تجاری خود را دوبرابر کنند.
انتهای پیام/.