هنرمندان صنعت عاشیقی ایرانی با وجود برخورداری از تخصص و علم کافی متاسفانه در هیچ جایی معرفی و شناسایی نمی شوند، در صورتی که شاعران و هنرمندان این صنعت در جمهوری آذربایجان برای خود شبکه های تلویزیونی مستقلی دارند که از طریق آنها تبلیغ می شوند و با توجه به ارتباط کم رنگ شاعران با هنرمندان موسیقی عاشیقی داخلی، هنرمندان ایرانی از شعرهای کشور آذربایجان تقلید می کنند و به صورت رایگان اشعار آنها در کشور ما تبلیغ می شود در حالی که در این خصوص منابع غنی ادبی در سینه ها و کتاب های شعرای ایرانی محبوس شده است.
رسانه ها به ویژه صدا و سیما برای معرفی شاعران و هنرمندان موسیقی داخلی نقش تاثیرگذاری دارند و غفلت از این امر ضربه جدی به هویت ملت ما وارد می کند بطوریکه به تدریج شاهد از بین رفتن این صنعت در کشور هستیم.
بر اساس این گزارش، با توجه به اینکه مکان مناسبی برای ارایه موسیقی عاشیق و ترویج آن در کشور وجود ندارد اکثر هنرمندان برای امرار و معاش به کافه خانه های سنتی پناه می برند در حالی که به گفته هنرمندان این عرصه ایجاد مجتمع فرهنگی هنری برای فعالان این عرصه ضروری است.
موسیقی عاشیق از مهمترین حلقه های تعلق فرهنگی و هویتی ایران و جمهوری آذربایجان است
یکی از هنرمندان برجسته موسیقی عاشیقی جمهوری آذربایجان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه اتحاد هنرمندان موسیقی عاشقی باعث قدرتمند شدن این صنعت در دنیا می شود، اظهار داشت: اگر هنرمندان ایران و جمهوری آذربایجان با یکدیگر اتحاد داشته باشند، می توانند این صنعت را به صورت قوی برای تمام ملت های دنیا معرفی کنند.
ترمی خان قربان اف ادامه داد: بنده با ارایه موسیقی عاشقی در کشورهای اروپایی شاهد شگفت زدگی آنها از این صنعت بوده ام و با وجود اینکه متوجه معنی اشعار ما نمی شدند اما این موسیقی غنی و سنتی آذربایجانی تاثیر بسیار مثبتی در آنها گذاشته بود.
این هنرمند موسیقی عاشقی کشور آذربایجان همچنین با بیان اینکه هنرمندان صنعت عاشقی ایران از لحاظ علمی قوی هستند، افزود: هنرمندان این صنعت به لحاظ اینکه در دانشگاه به صورت آکادمی تحصیل نمی کنند، از لحاظ علمی قوی تر هستند.
قربان اف با اشاره به مشکلات اصلی هنرمندان موسیقی عاشقی جمهوری آذربایجان گفت: در حال حاضر نوازنده های موسیقی سنتی ساز آذربایجانی و هنرمندان این عرصه در جمهوری آذربایجان با مشکلات زیادی مواجه هستند.
وی همچنین در ادامه افزود: بنده حدود دو سال است که به علت وجود برخی مشکلات و محدودیت ها در برنامه های تلویزیونی شبکه های کشور آذربایجان حضور نمی یابم، چرا که با وجود محدودیت ها نمی توانم خواسته های درونی خود و تجربیاتم را به بیننده ها انتقال دهم.
نوازنده ساز سنتی آذربایجانی منطقه بورچالی کشور آذربایجان ارتباط صنعتگران موسیقی عاشیقی کشورهای آذربایجان و ایران را یکی از بهترین راه های تبادل اطلاعات با یکدیگر دانست و ابراز داشت: هنرمندان با ارتباط بیش تر با یکدیگر می توانند اطلاعات خود را به یکدیگر انتقال دهند.
قربان اف خاطرنشان کرد: بنده در کنار پدرم موسیقی عاشیقی را به صورت تجربی یاد گرفته ام و از دیگر اساتید برجسته جمهوری آذربایجان نیز تجربه های زیادی کسب کرده ام و تنها با تحصیل در دانشگاه نمی توان یک موسیقی دان حرفه ای بود، بلکه باید در نزد اساتید مجرب و شایسته تجربه کافی کسب کرد.
وی اضافه کرد: هنرمندانی که در نزد اساتید موسیقی به صورت تجربی آموزش می بینند، بیش از فارغ التحصیلان موسیقی در دانشگاه ها از علم مورد نیاز برای هنرنمایی در عرصه موسیقی عاشیق برخوردار هستند.
هنرمند موسیقی عاشیقی جمهوری آذربایجان با اشاره به کمرنگ شدن این موسیقی و جایگاه این صنعت در میان مردم منطقه به عنوان یکی از مهمترین حلقه های پیوند فرهنگی و هویتی آذری زبانها گفت: متاسفانه با رواج موسیقی بیگانه در این کشورها به تدریج موسیقی عاشقی جایگاه واقعی خود را به تدریج از دست می دهد و مردم نیز رغبت و استقبال کمتری به این موسیقی نشان می دهند.
قربان اف افزود: امروزه در دانشگاه ها آلات موسیقی دیگری برای نسل جوان آموزش داده می شود و متاسفانه آموزش حرفه ای در خصوص موسیقی عاشیقی به دانشجویان ارائه نمی شود.
وی همچنین از برگزاری کنسرت مشترک هنرمندان موسیقی عاشیقی در چند ماه آینده در تهران خبر داد و افزود: برگزاری کنسرت های مشترک هنرمندان آشیقی جمهوری آذربایجان و ایران باعث اتحاد هنرمندان این صنعت شده و بر قدرت آن می افزاید.
ریشه موسیقی عاشیقی در منطقه قره داغ آذربایجان شرقی است
چنگیز مهدی پور یکی از هنرمندان موسیقی عاشیقی آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این مطلب اظهار داشت: وجود لهجه های خاص در منطقه ها مهمترین وجه تمایز موسیقی عاشیقی است.
وی افزود: تمام مناطق برای خود آهنگ های مخصوصی دارند که خاص خود آن مناطق محسوب می شود.
محقق و پژوهشگر موسیقی عاشیقی آذربایجان شرقی با بیان اینکه ریشه و اساس این موسیقی در مناطق ترک نشنین ایران است، اظهار داشت: ریشه موسیقی عاشیقی در منطقه قره داغ آذربایجان است، اما به علت بی توجهی مسوولان کشور و مردم این صنعت در یونسکو به نام کشور آذربایجان به ثبت رسید.
مهدی پور خاطرنشان کرد: در 50 سال اخیر نام "قوپوز" به "ساز" تغییر یافته و با تغییر و تحولات در این عرصه امروز معنی و مفهوم گذشته موسیقی عاشیقی از بین رفته است.
وی ابراز داشت: متاسفانه در حال حاضر هنرمندان موسیقی عاشیقی در جایگاه واقعی خود قرار ندارد.
مهدی پور ادامه داد: بیش از 20 سال است که هنرمندان موسیقی عاشیقی در آذربایجان شرقی به صورت تخصصی این هنر را آموزش می دهند و می توان گفت که هنرمندان ما نسبت به هنرمندان کشور آذربایجان دارای علم و تخصص بیشتری هستند و به صورت اصولی این صنعت را ارایه می دهند.
وی همچنین در ادامه افزود: متاسفانه مردم آذربایجان شرقی به علت ناآگاهی از ارزش این موسیقی، از کنسرت های عاشیقی استقبال زیادی نمی کنند در حالی که آثار گروه موسیقی عاشیقی دالغا که به سرپرستی بنده کنسرت های بسیاری را در مکان های مختلف برگزار کرده است، به گفته هنرمندان دیگر کشورها دارای تازگی های خاصی است.
مدیران ناآگاه و کم سواد همیشه به حوزه های موسیقی فولکور ضربه زده اند
هنرمند موسیقی عاشقی آذربایجان گفت: در کشور ما حتی هنرستان های موسیقی جایگاه واقعی خود را به دست نیاورده است و انتخاب برخی از مدیران ناآگاه و کم سواد در مدیریت حوزه های موسیقی تاسف برانگیز است.
مهدی پور خاطرنشان کرد: تاکنون هیچ بستری در زمینه موسیقی در ایران ایجاد نشده است و آموزشگاه ها نیز با امکانات محدود توسط اشخاص به صورت خصوصی اداره می شوند.
هنرمند موسیقی عاشیقی آذربایجان شرقی رسانه ها را مهم ترین مکان برای تبلیغ آلات موسیقی بیگانه دانست و افزود: متاسفانه مردم ما در کشور از آلات موسیقی سنتی و اصیل ایرانی و آذربایجانی بی خبر هستند، اما آلات موسیقی دیگر کشور ها را به خوبی می شناسند.
مهدی پور با بیان این مطلب اظهار داشت: متولیان امر با ایجاد محدودیت ها در چاپ اشعار باعث منتشر نشدن بسیاری از اشعار و سروده های قوی شاعران داخلی می شوند و چاپ اشعار به صورت گزینشی انجام می شود.
وی اضافه کرد: اکثر کنسرت های موسیقی عاشیقی در کشور ضعیف برگزار می شود و تاکنون هیچ گونه تحقیق و پژوهشی در زمینه این موسیقی در ایران صورت نگرفته است.
ادبیات و موسیقی نشان دهنده هویت ملت هاست
علی خداداد مددلو یکی از هنرمندان موسیقی عاشیقی آذربایجان شرقی با بیان اینکه مردم از اطلاعات و آگاهی کافی برخوردار نیستند، اظهار داشت: ادبیات و موسیقی نشان دهنده هویت هر ملتی است و اگر ملتی ادبیات و موسیقی مخصوص خود را نداشته باشد، هیچ جایگاهی میان دیگر ملت ها نخواهد داشت، ناآگاهی مردم و نداشتن اطلاعات کافی از هویت واقعی خود باعث مرگ تدریجی موسیقی می شود.
وی افزود: ترویج موسیقی عاشقی در کشور بدون آگاهی مردم و مسئولین امکان پذیر نیست و فعالیت های جزیره ای بی نتیجه خواهد بود.
نوازنده ساز سنتی قوپوز آذربایجان ناآگاهی مردم را عامل اصلی رواج موسیقی بیگانه در کشور دانست و افزود: ناآگاهی های مردم از هویت واقعی خود باعث افزایش قدرت استعمار می شود.
خداداد مددلو خاطرنشان کرد: حکومتهای استعماری و ایادی آنها به فکر از بین بردن هویت قومی وملی ما هستند و تا زمانیکه مردم به درجه خودشناسی نرسیده اند، این مشکلات یعنی بی هویتی و تقلید کورکورانه بیش از پیش در کشور رواج خواهد یافت.
وی همچنین در ادامه گفت: استعمار جهانی با بیان اینکه موسیقی مرز ندارد، قصد تحمیل موسیقی خود را به کشورهای دنیا دارد و اکنون ملت ما غریبان گیر موسیقی بیگانه غربی شده اند.
مدرس موسیقی عاشقی با اشاره به اهمیت ادبیات و موسیقی غنی ملت ها گفت: بدون توجه به ادبیات و موسیقی سنتی عاشقی حتی تاریخ نیز به صورت صحیح نوشته نمی شود.
خداداد مددلو اضافه کرد: مکتب خانه های موسیقی عاشقی در ایران فقط به آموزشگاه های محدود می شود.
آموزش علمی در جمهوری آذربایجان قطعا وجود ندارد
خداداد مددلو با بیان اینکه آموزش علمی در جمهوری آذربایجان قطعا وجود ندارد، اظهار داشت: هنرمندان موسیقی عاشقی جمهوری آذربایجان بیشتر در زمینه های فولکلور تلاش می کنند و به آموزش های علمی بی توجهی می کنند.
نوازنده ساز سنتی قوپوز آذربایجان شرقی همچنین در ادامه افزود: هنرمندان موسیقی عاشیقی جمهوری آذربایجان حتی اشعار شعرا را به خوبی تلفظ نمی کنند اما هنرمندان ایرانی از نظر علمی از آنها قوی تر هستند و عملا نیز ما این امر را به آنها ثابت کرده ایم.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه به علت نبود بسترهای مناسب شاعرهای داخل کشور گوشه نشین شده اند در حالی که هنرمندان موسیقی ما با وجود شاعران قوی داخلی به تقلید شعر از هنرمندان جمهوری آذربایجان می پردازند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه شعرای داخلی در خفا زندگی می کنند، هنرمندان موسیقی عاشیقی نیز به ناچار از اشعار شاعران جمهوری آذربایجان استفاده می کنند.
آهنگساز موسیقی عاشقی افزود: اشعار هنرمندان موسیقی عاشیقی جمهوری آذربایجان فقط تعریف طبیعت و توصیف زیبایی انسان هاست و مشکلات اجتماعی موجود در جامعه یه هیچ وجه در اشعار آنها یافت نمی شود.
خداداد مددلو با بیان اینکه موسیقی عاشیقی از ایران به کشور آذربایجان روایج یافته است، اظهار داشت: هنرمندان ایرانی این موسیقی اصیل را به مردم جمهوری آذربایجان معرفی کرده اند و هنرمندان آنها هرگز نمی توانند با ما رقابت کنند، اما متاسفانه ما به صورت رایگان آنها را در کشور خود تبلیغ می کنیم.
دانشگاه های جمهوری آذربایجان از اعتبار خاصی برخوردار نیستند
وی با بیان اینکه دانشگاه های جمهوری آذربایجان از اعتبار خاصی برخوردار نیستند، اظهار داشت: این دانشگاه ها از اعتبار خاصی برخوردار نیستند، اما متاسفانه به علت نبود مکان مناسب آموزشی در کشور، هنرمندان این عرصه برای تحصیلات دانشگاهی به کشور آذربایجان سفر می کنند.
پژوهشگر و محقق موسیقی عاشیقی ابراز داشت: هنرمندان نسل جدید موسیقی عاشیقی ایرانی از نظر فنی و علمی قوی تر از هنرمندان دیگر کشورها هستند.
خدادا مددلو نبود تحصیلات دانشگاهی در ایران، عدم تبلیغ هنرمندان موسیقی عاشیقی از طریق رسانه ها به خصوص صدا و سیما و ناآگاهی مردم از ارزش این صنعت را از مهم ترین مشکلات موسیقی عاشیقی در کشور دانست.
وی همچنین در ادامه با اشاره به کتاب های چاپ شده خود گفت: آهنگ های مختلف موسیقی سنتی آذربایجان به صورت نت و در قالب کتابی با نام "قوپوزون ایلکین مکتبی" (اولین مکتب قوپوز) توسط بنده منتشر شده است.
تفاوت اصلی موسیقی عاشیقی در کشورها فقط در لهجه های منطقه ای است
عیسی قاراخانلو یکی دیگر از هنرمندان موسیقی عاشیقی آذربایجان شرقی با اشاره به تفاوت اصلی این موسیقی در کشورها مختلف گفت: موسیقی عاشیقی هیچ تفاوتی با هم ندارد چرا که این موسیقی برخواسته از یک منطقه است و تفاوت اصلی این صنعت فقط بستگی به لهجه محلی دارد که در داخل کشور نیز هنرمندان هر استان با لهجه خود ساز عاشیقی را می نوازند.
وی با بیان اینکه حدود 16 سال است که در زمینه های فولکلور، پژوهش و تحقیق صنعت عاشیقی در جمهوری آذربایجان به فعالیت می پردازم، اظهار داشت: بنده با هدف تکمیل موسیقی عاشیقی به جمهوری آذربایجان سفر کردم و در زمینه ادبیات، ضرب المثل ها، حکایت ها و داستان های موسیقی عاشیقی به تحقیق و پژوهش می پردازم.
عضو خانه شاعران جمهوری آذربایجان همچنین در ادامه گفت: هنرمندان جمهوری آذربایجان در زمینه های موسیقی عاشیقی و مقامی فعالیت زیادی می کنند و از شبکه های مختلف تبلیغ می شوند و از طریق رسانه های آنها مردم تمام کشورها با هنر و اشعار آنها آشنا می شوند و متاسفانه با توجه به اینکه در ایران بهایی به این صنعت داده نمی شود، اکثر هنرمندان موسیقی عاشیقی از اشعار و داستان های هنرمندان جمهوری آذربایجان تقلید می کنند.
بی توجهی مسوولان به موسیقی عاشیقی باعث کاهش استقبال نسل جوان شده است
عیسی قاراخانلو ابراز داشت: متاسفانه تعداد هنرمندان عاشیقی ایرانی نسبت به سال های گذشته کاهش یافته است و بی توجهی و بی رغبتی مسوولان کشوری باعث بی میلی جوانان نسبت به این صنعت شده است.
محقق و پژوهشگر موسیقی گفت: تبلیغ هنرمندان در داخل کشور به خصوص از طریق رسانه ها به خصوص صدا و سیما ضروری است.
قاراخانلو همچنین در ادامه افزود: در جمهوری آذربایجان اکثر هنرمندان موسیقی عاشیقی در شبکه های تلویزیونی مستقل این موسیقی را ترویج می کنند و به نوعی شاعران و هنرمندان تبلیغ می شوند، اما در صدا و سیمای داخل کشور حتی از نشان دادن ساز جلوگیری می کنند.
وی با ابراز تاسف گفت: با توجه به اینکه منطقه قره داغ خواستگاه اصلی این موسیقی است اما متاسفانه به دلیل بی توجهی های مسوولان ایرانی این صنعت به نام کشور آذربایجان در یونسکو ثبت شده است.
عضو خانه شاعران جمهوری آذربایجان با بیان اینکه پیشرفت موسیقی عاشیقی در جمهوری آذربایجان خیلی ضعیف است، اظهار داشت: متاسفانه هنرمندان موسیقی عاشیقی ایرانی برای ارایه هنر خود به کشور آذربایجان سفر می کنند، در حالی که سواد علمی هنرمندان داخلی بیشتر از هنرمندان جمهوری آذربایجان است.
ایجاد مجتمع فرهنگی هنری برای نوازندگان ساز سنتی آذربایجان ضروری است
قاراخانلو با بیان اینکه ایجاد مجتمع فرهنگی هنری برای نوازندگان ساز سنتی آذربایجان ضروری است، اظهار داشت: متاسفانه به علت اینکه مکان مناسبی برای هنرمندان صنعت عاشیقی در آذربایجان شرقی وجود ندارد این هنرمندان نیز برای ارایه هنر خود به کافه خانه ها پناه می برند و هنر خود را در آن مکان ها ارایه می دهند و این امر به ارزش این موسیقی ضربه جدی وارد می کند.
وی خاطر نشان کرد: با توجه به محدودیت ها و موانع موجود برای اجرای کنسرت های موسیقی عاشیقی در استان اکثر هنرمندان برای ارایه هنر خود به جمهوری آذربایجان می روند.
محقق و پژوهشگر موسیقی آشیقی گفت: در استان آذربایجان شرقی فقط برای هنرمندان موسیقی عاشیقی اتحادیه ای تشکیل شده است که در آن جا نیز هیچ پیشرفتی در زمینه صنعت عاشیقی وجود ندارد.
قاراخانلو به استعدادها و توانایی های هنرمندان موسیقی عاشیقی اشاره کرد و افزود:این صنعت در ایران به علت تخصص و علم هنرمندان در اوج قرار دارد و استعداد و علم نوازندگان ساز سنتی آذربایجان (قوپوز) در تمام دنیا بی نظیر است.
وی علت سفر خود را به جمهوری آذربایجان را تکمیل تحصیلات دانشگاهی عنوان کرد و گفت: در داخل کشور دانشگاهی در زمینه موسیقی عاشیقی وجود ندارد و اکثر هنرمندان برای تحصلات دانشگاهی به جمهوری آذربایجان سفر می کنند.
عضو خانه شاعران جمهوری آذربایجان با بیان اینکه با آموزش در منازل این صنعت حفظ نمی شود، اظهار داشت: با آموزش در منازل و آموزشگاه های محدود این صنعت را نمی توان حفظ کرد، بلکه باید مکان مناسبی برای ترویج موسیقی عاشیقی ایجاد شود.
قاراخانلو ادامه داد: متاسفانه به علت اینکه مردم ارزش و اهمیتی به موسیقی اصیل داخلی نمی دهند، موسیقی های غربی در داخل کشور رواج یافته است و خانواده ها نیز به این مسایل کاملا بی توجه هستند.
در جمهوری آذربایجان اسامی مکان ها و خیابان ها مزین به نام هنرمندان موسیقی است
وی خاطرنشان کرد: در جمهوری آذربایجان تمامی اسامی کوچه ها، بیمارستان ها و موزه ها به نام های هنرمندان موسیقی است، اما در ایران این فرهنگ رواج پیدا نکرده و ما برای بزرگان هنرمند خود ارزشی قائل نیستیم.
محقق و پژوهشگرموسیقی سنتی آذربایجانی گفت: در این استان نسل جدید هنرمندان موسیقی عاشیقی و شاعران از نسل های قدیم نیز قوی تر است اما وجود برخی محدودیت ها برای هنرمندان باعث کاهش رغبت آنها می شود.
قاراخانلو اضافه کرد: برخی از هنرمندان آذربایجان شرقی به علت عدم حمایت مسوولان این موسیقی را ادامه نمی دهند و به دنبال شغل های دیگر برای تامین مایحتاج زندگی روزمروه خود هستند.
با توجه به اینکه ادبیات و موسیقی هر ملتی، هویت مردم آن کشور به حساب می آید، ضروری است که متولیان امر با ترویج موسیقی اصیل ایرانی آشیق (عاشیق) را از طریق رسانه ها به خصوص صدا و سیما، آن را برای مردم داخل کشور و همچنین دیگر کشورهای دنیا معرفی و تبلیغ کنند چرا که با کمترین امکانات مانند ایجاد فضاهای مناسب،هنرمندان موسیقی عاشیقی می توانند با ارایه هنر خود به دور از برخی حاشیه ها باعث جذب گردشگران خارجی به کشور شوند.