به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، پایگاه خبری پولیتیکو در گزارش خود به قلم "گری سیمور" مشاور سابق باراک اوباما در امور کنترل تسلیحات آورده است: آخرین دور مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 در ژنو سوئیس به یک لحظه شوکه‌آور تبدیل شد. برای نخستین بار، مذاکره کنندگان غربی به ایران پیشنهاد لایحه ویژه‌ای را در عوض لغو تحریم‌های کامل علیه این کشور پیشنهاد ارائه دادند. اما با وجود تمامی پیش‌بینی‌ها و خرسندی از برگزاری مذاکرات و به نتیجه رسیدن قریب‌الوقوع آن(که بخش عمده‌ای از آن مربوط به ترغیب شرکت‌های غربی برای امضای قرارداد تجاری با ایران در صورت لغو تحریم‌ها بود)، نمایندگان آمریکا در مذاکرات به خوبی از این مسئله آگاه بودند که توافق در این‌باره بسیار سخت است و درباره هر نوع خوش‌بینی پیش از موعد هشدار داده بودند.
با وجود این گفتگو با مقامات حاضر در روند مذاکرات نشان می‌دهد که آنان وارد فاز حیاتی و بسیار مهم مذاکرات شده‌اند و البته اعتماد به نفس کافی برای چانه‌زنی در میان آنان وجود دارد.
بر اساس این گزارش، مهم‌ترین نکته در این میان این است که توافق هسته‌ای موقت و یا همان برنامه عملکرد مشترک که در ژانویه سال جاری به مرحله اجرا رسید، بر اساس برنامه مورد انتظار، در حال اجرا است. بر اساس این توافق‌نامه، ایران بخش‌هالی کلیدی از برنامه هسته‌ای خود را متوقف و یا تعدیل کرده است. بر اساس آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران بخش عمده‌ای از اورانیوم غنی‌شده 20 درصد خود را به اکسید تبدیل کرده و یا آن را رقیق کرده است، و تولید اورانیوم غنی‌شده پنج درصد را متوقف کرده و نصب سانتریفیوژهای بیشتر در سایت‌های هسته‌ای و فعالیت رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف کرده است.
گری سیمور نوشت: از سوی دیگر سایت جدید هسته‌ای مخصوص تبدیل اورانیوم غنی‌شده با درصد پایین به اکسید نیز در این کشور در حال تکمیل است. کاملا درست است که به ایران اجازه ادامه تحقیقات و توسعه سانتریفیوژ بر اساس برنامه عملکرد مشترک داده شده است، اما تقویت قابل توجه قابلیت‌های هسته‌ای ایران در زمان مشخص شده برای اجرای توافق هسته‌ای، بسیار نامحتمل است، و این همان مسئله‌ای است که منتقدان توافق هسته‌ای به آن اشاره کرده‌اند.
در عوض تعهدات انجام شده از سوی ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا برخی از تحریم‌های تجاری اعمال شده را تسهیل و دارایی‌های بلوکه شده ایران از محل صادرات نفت را آزاد کرده‌اند. اما تحریم‌های کلی همچنان پابرجا ماند و اثرات آن نیز وجود دارد. به ویژه اینکه مقامات آمریکا و اروپا به شرکت‌های خود درباره هر نوع اقدامی که باعث نقض تحریم‌ها شود، هشدار داده‌اند و آمریکا به اعمال تحریم علیه شرکت‌های ناقض تحریم‌ها نیز ادامه می‌دهد.
از سوی دیگر صادرات نفت ایران در این مدت از ماه ژانویه تاکنون به یک میلیون و دویست هزار بشکه در روز افزایش یافته است، البته این مقدار کمی از پیش‌بینی مقامات آمریکا درباره افزایش صادرات نفت ایران در دوران توافق موقت بیشتر است. به ویژه اینکه تحریم‌های اقتصادی باعث ایجاد محدودیت در دسترسی این کشور به منابع حاصل از فروش نفت خود شده است. منابعی که تنها اجازه دسترسی به بخشی از آن داده شده است.
وی مدعی شد: بنابراین به نظر می‌رسد برنامه گروه 1+5 برای ایجاد یک توافق هسته‌ای موقت به منظور دستیابی به یک توافق هسته‌ای جامع و کامل، موفقیت‌آمیز بوده است. در واقع وضعیت موجود برای شش کشور غربی بسیار مطلوب‌تر است تا ایران. زیرا آنان برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کرده‌اند، بدون آنکه مقدار زیادی از تحریم‌ها برداشته شود. اکنون سوال این است که آیا شرایط برای تکمیل توافق هسته‌ای جامع تا پایان ضرب‌الاجل تعیین‌شده در 20 ژوئیه میسر شده است یا نه؟
این سوال تاکنون با تنی چند از کارشناسان ایرانی که مدعی هستند از نظرات حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران و نماینده ارشد وی در مذاکرات، محمدجواد ظریف آگاه هستند، مطرح شده است. بدون شک تهران انگیزه بالایی برای تکمیل و به نتیجه رساندن این توافق دارد. برخی از کارشناسان ایرانی گفته‌اند که روحانی برای بهبود شرایط اقتصادی تحت فشار است. در واقع مقامات ایران هشدار داده‌اند که در صورت قابل قبول نبودن توافق هسته‌ای جامع، از این مذاکرات دست خواهند برداشت. اما این تاکتیک نباید چندان برای چانه‌زنی مفید باشد. در واقع با توجه به شرایط متعادل در بازار نفت جهانی، آمریکا می‌تواند در صورت عقب‌نشینی ایران از مذاکرات، فشارها را افزایش دهد و مشتریان نفت ایران را به کاهش خرید نفت از این کشور ترغیب کند.
اما از سوی دیگر دولت اوباما نیز بسیار مشتاق است که به یک پیروزی دیپلماتیک دست یابد تا از این طریق منتقدان سیاست خارجی خود را ساکت کند. اگر صحبت‌های اخیر اوباما درباره سیاست خارجی دولت وی در پایتخت فیلیپین را بار دیگر مورد بررسی قرار دهیم، به نظر می‌رسد اهمیت دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران اهمیت بسیاری برای وی دارد. در واقع وی از این توافق می‌تواند به عنوان وسیله‌ای برای دفاع از سیاست خارجی خود در کنگره پیش از برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای در کنگره که می‌تواند به پیروزی جمهوری‌خواهان و در نتیجه جلوگیری آسان‌تر از توافق هسته‌ای بیانجامد، استفاده کند.
با وجود همه این‌ها، به نظر می‌رسد چشم‌انداز روشنی برای دستیابی به توافق دائم تا ماه ژوئیه وجود ندارد. اما دست‌کم به نظر می‌رسد توافق بر سر تغییر کارکرد رآکتور آب سنگین 40 مگاواتی اراک برای کاهش سطح توان آن به طوری که امکان تولید پلوتونیوم در این رآکتور، کاهش یابد، انجام شده است. اگرچه توافق بر روی جزئیات آن به ویژه درباره گستره فعالیت و میزان تغییرات انجام شده هنوز باقی مانده است، اما این موضوعات قابل حل به نظر می‌رسد.
انتهای پیام/