بديع الزمان فروزانفر؛ استادي که ده ها استاد پرورش داد

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، استاد بديع الزمان فروزانفر، در سال 1276 (هـ. ش)، در بشرويه متولد شد. پدرش، آقا شيخ علي، از بزرگان بشرويه و شاعر معروف اين خطّه در دوران مشروطه بود. فروزانفر پس از فراگيري مقدمات در مدارس علوم ديني شهر خود، راهي مشهد شد. علاقه فراوان به ادبيات فارسي، او را به محضر درس اديب نيشابوري کشاند.

فروزانفر پس از پنج سال اقامت در مشهد، در سال 1302 (هـ. ش)، راهي تهران شد و در مدرسه معروف سپهسالار حجره گرفت. او در اين مدرسه يک دوره کامل شرح اشارات و کليات کتاب «قانون» ابن سينا را نزد ميرزا طاهر تنکابني گذراند و تحرير اقليدس و شفا را نزد ميرزا مهدي آشتياني فرا گرفت.

 فروزانفر از سال 1305 (هـ. ش) کار تدريس را آغاز کرد. وي علاوه بر تدريس در مدرسه سپهسالار، به تدريس فقه و عربي در دارالفنون پرداخت و از سال 1306 کار تدريس منطق را در دانشکده حقوق شروع کرد. بديع الزمان فروزانفر در سال 1314 به دليل تأليف کتاب «تحقيق در زندگاني مولانا جلال الدين بلخي» از سوي هيئت مميز دانشگاه تهران، به رياست علي اکبر دهخدا، موفق به دريافت گواهينامه دکترا شد.

او پس از دريافت مدرک دکترا، به تدريس در دانشکده الهيات و ادبيات دانشگاه تهران پرداخت. فروزانفر از ابتداي تأسيس مقطع دکتراي زبان و ادبيات فارسي در دانشگاه تهران، تدريس در اين مقطع را برعهده گرفت. وي با وجود بازنشستگي، در سال ۱۳۴۶ کار تدريس در مقطع دکترا را تا پايان عمر ادامه داد. حاصل سال ها تدريس استاد فروزانفر در دانشگاه تهران، تربيت ده ها شاگرد مبرز و دانشمند بود که بعد ها هرکدام به استادي بنام تبديل شدند.

 از جمله شاگردان فروزانفر مي توان به دکتر عبدالحسين زرين کوب، دکتر غلامحسين يوسفي، دکتر محمدرضا شفيعي کدکني و دکتر سيدمحمد دبيرسياقي اشاره کرد. فروزانفر از سال 1323 با رأي قاطع استادان دانشکده الهيات دانشگاه تهران، به رياست اين دانشکده برگزيده شد و تا سال 1346 يعني آغاز دوره بازنشستگي، اين مسئوليت را برعهده داشت.

سبک آثار مکتوب استاد بديع الزمان فروزانفر الگو و سرمشق بسياري از پژوهشگران و محققان براي تأليفاتشان بوده است. کتاب «سخن و سخنوران» در شرح حال شعراي خراسان و منتخب اشعار آن ها، که در سال 1308 (هـ. ش) منتشر شد، به الگويي براي تأليف کتاب هاي مربوط به تاريخ ادبيات، براي نويسندگان بعدي تبديل شد.

استادفروزانفر مولوي شناسي بزرگ بود. وي نزديک به 40 سال درباره آثار مولوي تحقيق کرد که حاصل اين پژوهش ها کتاب هايي مانند «مآخذ قصص و تمثيلات مثنوي» و «احاديث مثنوي» است. از آثار ديگر فروزانفر مي توان به «تاريخ ادبيات ايران»، «زنده بيدار» و «ترجمه رساله قشيريه» اشاره کرد.

مجموعه اشعار او، سال ها پس از درگذشتش، در سال 1368 با مقدمه دکتر شفيعي کدکني منتشر شد. استاد بديع الزمان فروزانفر در 16 ارديبهشت ماه سال 1349 در 73 سالگي، بر اثر سکته قلبي درگذشت و پيکرش در گورستان «باغ طوطي» در کنار حرم حضرت عبدالعظيم به خاک سپرده شد.