انتخابات ریاست‌جمهوری مصر؛ از سرنگونی مبارک تا برکناری مرسی

      نامزدهای انتخابات

بر اساس اعلام کمیته انتخابات ریاست جمهوری مصر، عبدالفتاح سعید حسین خلیل السیسی مشهور به عبدالفتاح السیسی در 2014/04/14 و حمدین عبدالعاطی عبدالمقصود صباحی مشهور به حمدین صباحی در تاریخ 2014/04/19 رسما در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردند.

عبدالفتاح السیسی پس از استعفا از وزارت دفاع مصر در ماه مارس حضور خود در انتخابات ریاست جمهوری را قطعی کرد.

مرتضی منصور در آوریل 2014 اعلام کرد در انتخابات ریاست جمهوری نامزد خواهد شد، اما اندکی بعد انصراف خود را اعلام کرد تا کارزار انتخابات فقط میان السیسی و حمدین صباحی باشد.

کمیته انتخابات ریاست جمهوری مصر پس از پایان مهلت مشخص شده برای دریافت نامزدی انتخابات در 20 آوریل، اعلام کرد که فقط عبدالفتاح السیسی وزیر دفاع مستعفی و حمدین صباحی رئیس جریان مردمی توانسته اند با احراز شرایط لازم نامزد انتخابات ریاست جمهوری شوند و به این ترتیب باب نامزدی با نامزدی فقط دو نفر بسته شد تا دومین انتخابات پس از سرنگونی حسنی مبارک دو قطبی شود.

زمانهای انتخابات

کمیته عالی انتخابات ریاست جمهوری مصر در روز 30 مارس 2014 میلادی زمان آغاز ثبت نام نامزدهای انتخابات و زمانها و جدولهای زمانی مربوط به تمام تدابیر روند انتخاباتی را به این شرح اعلام کرد:

31 مارس تا 20 آوریل : مهلت قانونی برای ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری
دوم می : اعلام فهرست نهایی نامزدها
سوم می : آغاز تبلیغات انتخاباتی نامزدها
سوم و چهارم می(به جای 10 و 11 می) انتخاب نمادهای انتخاباتی از سوی نامزدها
15 می : آغاز انتخابات ریاست جمهوری مصریهای مقیم خارج
23 می : پایان تبلیغات انتخاباتی نامزدها
26 و 27 می : برگزاری انتخابات در داخل کشور
پنجم ژوئن : اعلام نتایج دور اول انتخابات ریاست جمهوری
6 تا 9 ژوئن : رای گیری در دور دوم برای مصریهای مقیم خارج
16 و 17 ژوئن : دور دوم انتخابات داخل
19 ژوئن : دریافت شکایتها و اعتراضات به تصمیمات کمیته
26 ژوئن : اعلام نتایج دور دوم و نهایی

نمادهای انتخاباتی

کمیته انتخابات ریاست جمهوری مصر در ماه مارس، 10 نماد انتخاباتی را اعلام کرد تا نامزدها از آنها استفاده کنند که شامل : خورشید، ستاره، نردبان، اسب، شیر، خرما، ترازو، خروس، کشتی و چتر) و با توجه به درخواست حمدین صباحی برای اضافه شدن نماد عقاب، کمیته عالی انتخابات مصر پنج نماد دیگر شامل عقاب، ساعت دستی، هواپیما، تلفن و عینک را اضافه کرد.

بر این اساس بنا به درخواست حمدین صباحی، عقاب به عنوان نماد انتخاباتی وی و ستاره به عنوان نماد انتخابات عبدالفتاح السیسی بنا به درخواست وی و موافقت کمیته عالی انتخابات ریاست جمهوری مصر اعلام شد.

 ترازو نماد انتخابات محمد مرسی رئیس جمهور برکنار شده و نماینده حزب آزادی و عدالت بود.

امنیت انتخابات ریاست جمهوری چگونه تامین می شود؟

سرزمین فراعنه که می رفت با سرنگونی حسنی مبارک و روی کار آمدن دولت جدید پس از انقلاب به رهبری اخوان المسلمین، به روزهای آرامش و ثبات بازگردد، طولی نکشید که پس از چند ماه اعتراضات گسترده مخالفان مرسی در نهایت سبب مداخله ارتشیان و برکناری رئیس جمهوری وابسته به اخوان المسلمین شد، اما این برکناری از سوی دیگر،  شراره های خشم طرفداران اخوان و مرسی را روشن کرد و از آن زمان خیابانهای شهرهای مختلف مصر همواره شاهد حضور طرفداران مرسی و اخوان بوده و البته شبه جزیره سینا هم روزهای ناامنی را به سبب تحرکات گروه مسلح موسوم به انصاربیت المقدس سپری کرده است.

این گروه تاکنون مسئولیت چندین عملیات مسلحانه و انتحاری علیه نیروهای امنیتی مصر را برعهده گرفته و در مخالفت با برگزاری انتخابات هم تهدید کرده است حملات خود را متوقف نخواهد کرد.اخیرا نیز یک ایست پلیس هدف انفجار قرار گرفت که گروه مسلح موسوم به اجناد مصر مسئولیت آن را به عهده گرفت.

مقامات مصر هم برای حفظ امنیت این رویداد مهم، در نظر دارند 170 هزار نیرو را به خدمت بگیرند. در این زمینه ارتش با هماهنگی پلیس مسئولیت حفظ امنیت انتخابات ریاست جمهوری آتی را برعهده دارد.

ارتش مصر اعلام کرده است طرح مشترکی را با وزارت کشور برای تامین امنیت انتخابات ریاست جمهوری 26 و 27 می آماده کرده است.

به گفته منابع امنیتی، نیروهای مسلح مصر بیش از 170 هزار نیرو را برای حفظ امنیت انتخابات آتی که تنها دو نامزد در آن رقابت می کنند، به خدمت خواهند گرفت.

به گفته این منابع، فرماندهی کل نظامی به تمام شاخه های ارتش دستو رداده است به طور کامل برای تامین امنیت انتخابات آتی آماده باشند.
این دستورات همچنین شامل اتخاذ تدابیر قانونی بر ضد هر کسی که برای خدشه وارد کردن به روند انتخابات تلاش کند، خواهد بود.

عجایب جدید

انتخابات ریاست جمهوری 2012 مصر برای اولین بار شاهد استفاده از شبکه های ارتباط الکترونیکی بود، اما انتخابات امسال، در شدت تحکم و حمله به نامزدها، انتخابات دو سال را پشت سر گذاشته است به طوری که انتخابات امسال شاهد پدیده جدیدی در استفاده از هاش تگ در شبکه های اجتماعی مانند تویتر و فیس بوک به صورت گسترده در تبلیغات یا ضد تبلیغات علیه نامزدها است.

(هاش تگ ها کمک می کنند تا اطلاعات مربوط به یک موضوع یک جا جمع شوند. مثلا اگر به هر پیامی که می نویسید هاش تگegyptelection # را اضافه کنید هر کسی که روی این هاش تگ کلیک کند پیام شما را هم خواهد دید. به این ترتیب همه پیام های مربوط به انتخابات مصر و حوادث پس از آن زیر این هاش تگ جمع می شوند.

هاش تگی علیه نامزدی السیسی با عنوان " انتخاب کنید #....." (یک کلمه توهین آمیز در مکان نقطه چین) ظاهر شد که به طور گسترده با وجود اعتراض طرفداران السیسی که آن را توهین آمیز خوانده بودند، گسترش یافت.

جوانان مصر از رئیس جمهوری آینده چه می خواهند؟

شبکه اسکای نیوز عربی به نظرخواهی از جوانان مصری و خواسته های آنها از رئیس جمهوری آینده مصر پرداخته که ارزیابی دیدگاههای جوانان نشان می دهد که مهمترین خواسته آنها ایجاد فرصتهای شغلی و اینکه نقش پررنگ تری در حیات سیاسی به آنها داده شود.

نظارت بین المللی بر انتخابات مصر

کمیته عالی انتخابات ریاست جمهوری مصر با مشارکت شش سازمان بین المللی بر عملیات رای گیری موافقت کرده است. منابع قضایی اعلام کردند این کمیته درخواستهای سازمانهای داخلی را برای تصمیم گیری در این زمینه بررسی می کند.

  نبرد انتخاباتی الکترونیک

در حالی که دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری مصر برای رقابت در ماه می آماده می شوند، هواداران دو نامزد وارد نبردهای الکترونیکی از طریق پایگاههای ارتباط اجتماعی همچون فیسبوک و  تویتر با هدف تبلیغ نامزدهایشان شده اند.

از لحظه ای که باب نامزدی برای ریاست جمهوری گشوده شد، صفحات الکترونیکی هم به نام عبدالفتاح السیسی و حمدین صباحی ظاهر شد که طرفدارانشان مدیریت می کنند که این صفحات حاوی تبلیغات انتخاباتی و تلاشهایی برای جذب رای کسانی است که هنوز تصمیم نهایی خود را برای مشارکت در انتخابات نگرفته اند.

تنها چند ثانیه جستجو در اینترنت کافی است تا به صفحاتی رسید که از نامزدهای ریاست جمهوری مصر حمایت می کنند و صفحاتی که از آنها انتقاد کرده و آنها را هدف حمله قرار می دهند تا نبرد انتخاباتی تمام عیاری پیش از انتخابات اصلی آغاز شود.

موضع آمریکا  درباره انتخابات مصر

دولت آمریکا اعلام کرده است در ظاهر از هیچ نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری آتی مصر حمایت نمی کند. موضع آمریکا در پی اعلام نامزدی عبدالفتاح السیسی برای این رویداد اعلام شده است.

ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است : ما از هیچ فرد یا حزبی حمایت نمی کنیم، تصمیم به ملت مصر برمی گردد تا آینده خود را انتخاب کند.

هارف خواستار برگزاری انتخابات آزاد و شفاف شد که به گفته وی رای دهنده بتواند به هر نامزدی که می خواهد رای دهد و وی را برگزیند.

وی افزود ما پیشتر نگرانی خود را درباره توان شهروندان برای بیان آزادانه دیدگاههایشان به دولت انتقالی مصر ابراز کردیم.

اظهارات این مقام آمریکایی پس از آن بیان شد که عبدالفتاح السیسی استعفای خود از مقام خود به عنوان وزیر دفاع و نامزدی برای ریاست جمهوری را اعلام کرد.

دان روراباچر سناتور جمهوری خواه آمریکا گفته است واشنگتن هیچ مشکلی با ریاست جمهوری عبدالفتاح السیسی ندارد.

البته وی گفته است در صورتی که وی از طریق انتخابات دموکراتیک به ریاست جمهوری برسد، آمریکا با این مساله مشکلی ندارد.

دالیا مجاهد عضو شورای مشورتی ادیان در کاخ سفید طی سخنانی گفته بود عبدالفتاح السیسی در صورت پیروزی در انتخابات هرگز موفق به متحد کردن مصریها نخواهد شد و جامعه مصر امروز از دو قطبی عمیق و واکنشهای گروههای انقلابی و جنبشهای سیاسی خشمگین رنج می برد.

این در حالی است که اندیشکده کارنگی تاکید کرده است آمریکا در مصر به دنبال شخص یا گروه خاصی یا حمایت از دموکراسی نیست؛ آمریکا تنها به دنبال کسی است که در جهت منافعش حرکت کند.

آمریکا تنها از کسی حمایت می‌کند که به منافع استراتژیک این کشور، از جمله احترام به قرارداد سازش با اسرائیل، همکاری امنیتی و مبارزه با تروریسم و دسترسی با اولویت به کانال سوئز، خدمت کند.

این سیاست آمریکا و عدم توجه آن به دموکراسی و حقوق بشر سبب خشم مردم مصر شده است.

موضع اتحادیه اروپا درباره انتخابات مصر

سفیر اتحادیه اروپا در قاهره گفته است امیدواریم که انتخابات مصر به آشتی منجر شود. جیمز موران اظهار داشت اتحادیه اروپا در حال حاضر هیچ تلاشی را در زمینه آشتی انجام نمی دهد، زیرا هیچ درخواستی از سوی هیچ یک از طرفهای مصری برای میانجیگری و آشتی مطرح نشده است و ما امیدواریم که انتخابات ریاست جمهوری و پس از آن انتخابات پارلمانی منجر به وضعی شود که تلاشها برای آشتی به خاطر منافع مصر  آغاز شود.

از سفیر اتحادیه اروپا درباره اینکه آیا کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش از اتمام ماموریت خود در سپتامبر آینده برای انجام آشتی در مصر تلاش خواهد کرد؟ سئوال شد که وی گفت قبلا بنا به درخواست تمام طرفها در داخل مصر تلاشهایی انجام شد و اتحادیه اروپا در آن زمان آنچه در توان داشت انجام داد، اما متاسفانه آن تلاشها با موفقیت همراه نشد. با این وجود، شایسته بود که این تلاشها انجام شود اما در حال حاضر هیچ تلاشی انجام نمی شود و هیچ درخواستی از سوی طرفهای مصری برای انجام میانجیگری و آشتی مطرح نشده است و آنچه ما امید داریم این است که انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی منجر به وضعی شود که به ازسرگیری تلاشهای آشتی به خاطر منافع مصر کمک کند.

لازم به ذکر است که کاترین اشتون در پی حادثه 30 ژوئن گذشته که حامیان مرسی از آن به عنوان کودتایی  یاد می کنند که منجر به برکناری وی توسط ارتش شد و مخالفانش از آن به عنوان انقلاب 30 ژوئن یاد می کنند، تلاشهایی برای انجام آشتی در مصر انجام داد اما این تلاشها به شکست منجر شد.

سفیر اتحادیه اروپا در قاهره می گوید بهترین راه برای آشتی بدون شک این است که مصریها خود برای رسیدن به راه حلی برای آشتی تلاش کنند، اما اگر همه طرفها از اتحادیه اروپا بخواهند که در این زمینه کمک کند،‌ما این کار را انجام خواهیم داد، ولی در حال حاضر هیچ تلاشی انجام نمی شود و انتظار ندارم که تلاشهایی در آینده نزدیک انجام شود و طرفهای مختلف آماده درخواست از اتحادیه اروپا برای کمک در این زمینه نیستند.

موران می گوید ما خواهان آن هستیم تا مصر را کشور دموکراتیک و موفقی که در مسیر رفاه و پیشرفت حرکت کند، ببینیم و خوب می دانیم برای اینکه چنین وضعی رخ دهد،‌باید همه مصریها در کشورشان نقش داشته باشند و معتقدم که مصریها آن را می دانند، امیدوارم که شاهد بالاترین میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی آتی باشیم که این مساله مهمی است.

تنگ شدن عرصه بر اخوانیها/ بسته شدن درهای ریاست جمهوری به روی آنها

فشارها بر اخوان المسلمین پس از برکناری محمد مرسی از قدرت همچنان ادامه دارد، با اعلام اخوان المسلمین به عنوان گروه تروریستی، درها به روی بازگشت مجدد این گروه به قدرت بسته شده است و کار به جایی رسیده است که چندین دادگاه در مصر احکامی را صادر کردند که به موجب این احکام نامزدی هر یک از افراد وابسته به اخوان المسلمین برای انتخابات ریاست جمهوری یا پارلمانی ممنوع  است.

صدور احکام اعدام در حق صدها عضو اخوان المسلمین نشان می دهد حاکمان نظامی مصر عرصه را بیش از پیش بر اخوان المسلمین و هوادارانش تنگ تر کرده اند.

از سوی دیگر دادگاه قضایی اداری شورای دولت، بررسی پنج دادخواست را که خواهان انحلال اخوان المسلمین و بستن تمام دفاتر و تعلیق تمام فعالیتها و بلوکه کردن حسابهای بانکی شده، به جلسه 24 ژوئن آینده موکول کرده است.

مقامات موقت مصر به صراحت گروه اخوان المسلمین را گروه تروریستی خوانده اند. محمد ابراهیم وزیر کشور مصر در این زمینه گفته است اعضای سازمان تروریستی اخوان اقدامات تروریستی خود را تشدید کرده اند تا از مدت باقی مانده از سال تحصیلی برای فتنه افکنی میان نهادهای دولتی و شهروندان بهره برداری کنند.