با 36 سال سن شما یکی از جوان‌ترین داوران حاضر در جام‌جهانی هستید. مسیری که علیرضا فغانی را به جام‌جهانی رساند از کجا آغاز شد؟
برنامه‌ریزی برای انتخاب داوران جام‌جهانی 2014، درست پس از پایان رقابت‌های جام‌جهانی 2010 آغاز شد و با توجه به این که من از سال 2009 در فهرست داوران الیت قرار گرفتم، به دلیل قضاوت‌های خوبی که در آن دو سال انجام دادم این شانس را پیدا کردم برای حضور در جام‌جهانی برزیل تلاش کنم. سال 2011 بود که کنفدراسیون فوتبال آسیا 11 تیم داوری را به فیفا معرفی کرد که من هم به همراه حسن کامرانی و علیرضا سخندان یکی از آنها بودیم. بعد از آن، رقابت برای قرار گرفتن در میان هفت تیم برگزیده نهایی آغاز شد.
آزمون‌های اصلی تیم داوران ایرانی در چه مسابقاتی بود؟
آزمون اصلی ما در جام‌جهانی جوانان در ترکیه بود، اما اواخر سال گذشته به دلیل آسیب‌دیدگی داور اماراتی مجبور شدیم در جام باشگاه‌های جهان هم قضاوت کنیم که خوشبختانه عملکرد خوبی در این دو تورنمنت داشتیم و همین موضوع باعث شد بالاتر از تیم داوری کشورهای استرالیا، ازبکستان، قطر و کره جنوبی، جزو هفت‌تیم داوری برگزیده آسیا برای جام‌جهانی قرار بگیریم. البته در راه حضور در جام‌جهانی علاوه بر این دو تورنمنت در پنج سمینار بین‌المللی هم در کشورهای سوئیس (دو دوره)، اسپانیا، برزیل و امارات شرکت کردیم.
داورها هم مثل بازیکنان باید تمرینات بدنسازی روزانه را داشته باشند یا سختگیری در مورد شرایط جسمانی آنها کمتر از بازیکنان است؟
نه‌تنها کمتر نیست که گاهی اوقات تمرینات بدنسازی داوران از بازیکنان هم بیشتر و پرفشارتر است. برای همین جام‌جهانی از همان روز اولی که اسامی‌مان در فهرست اولیه داوران قرار گرفت، خود فیفا به ما برنامه داد. بر این اساس ما روزانه باید اطلاعات مربوط به تمریناتمان را از طریق ساعتی که به دست خود داریم، ثبت کنیم و آنها را برای فیفا بفرستیم.
پس داوران جام‌جهانی هر روز درگیر تمرینات آماده‌سازی هستند؟
بله! همین طور است.
این تمرینات بیشتر چه مواردی را دربر می‌گیرد؟
با توجه به افزایش سرعت فوتبال دنیا، تست‌های سرعتی و استقامتی داوران هم افزایش پیدا کرده است تا داور بهتر بتواند در تمام صحنه‌ها حاضر باشد. ما هم در این مدت اکثر تمرینات بدنسازی‌مان را زیر نظر دکتر نوشادی انجام دادیم.
در انتخاب داوران برای حضور در جام‌جهانی عملکرد تک‌تک داوران مورد برررسی قرار می‌گیرد یا به عملکرد کل تیم داوری توجه می‌شود؟
به هر حال هماهنگی میان یک تیم داوری از پارامترهای تاثیرگذار است، اما عملکرد تک‌تک داوران مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
این را به این دلیل پرسیدم که علیرضا سخندان در آخرین گزینش فیفا از تیم داوری ایران کنار گذاشته شد... .
اتفاقا سخندان یکی از شایسته‌ترین گزینه‌ها برای حضور در جام‌جهانی بود، اما فیفا تصمیم گرفت در تیم‌های ذخیره فقط از وجود داور وسط و کمک داور اول استفاده کند. به عبارتی، اگر تیم ما به عنوان تیم اصلی به جام‌جهانی می‌رفت سخندان هم به عنوان کمک داور دوم راهی برزیل می‌شد.
انتظار خودتان چه بود؟ آیا انتظار داشتید به عنوان تیم اصلی قضاوت راهی برزیل شوید؟
واقعا نمی توان گفت همه داورانی که به عنوان تیم اصلی قضاوت برای حضور در برزیل انتخاب شده‌اند، از تیم داوران ایرانی بهتر بودند، اما با کمی توجه و حمایت بیشتر می‌توانستیم جزو تیم‌های اصلی باشیم.
یعنی معتقدید حمایت لازم از تیم داوری ایران نشد؟
در جایگاهی نیستم که بخواهم در این مورد صحبت کنم. درست هم نیست که در آستانه رقابت‌های جام‌جهانی بخواهم با حاشیه‌سازی تمرکز خودم را به هم بزنم.
اما به هر حال بابت برخی بی‌توجهی‌ها گلایه‌هایی از سوی شما و کامرانی‌فر مطرح شد... .
بله! به این دلیل که مسئولان در کل به داوران بی‌اعتنا هستند. متاسفانه تمام توجه فدراسیون فوتبال به تیم‌های ملی است. البته این بد نیست، اما این که به داوران هیچ توجهی نشود هم در نوع خودش درست نیست. شما اگر دقت کنید کمیته انضباطی فدراسیون کمترین حمایت را از داوران دارد و معمولا در قبال هجمه‌هایی که علیه داوری صورت می‌گیرد سکوت می‌کند. مورد دوم هم به دستمزدهای پایین برمی‌گردد.
در این میان مقصر اصلی را فدراسیون فوتبال می‌دانید یا تشکیلات داوری کشور؟
از نظر من مقصر اصلی، تشکیلات داوری کشور است که انسجام خوبی ندارد. آنها هیچ اقدامی درخصوص تحقق خواسته‌های داوران انجام نمی‌دهند و در قبال گلایه‌های داوران هم معمولا هیچ گونه رسیدگی صورت نمی پذیرد. به هر حال این طبیعی است که امثال کفاشیان، نبی و تاج درگیر مسائل مختلفی باشند. به همین دلیل این وظیفه تشکیلات داوری است که دنبال تحقق خواسته‌های داوران باشد.
قبول دارید اختلاف‌نظرهای زیادی میان دپارتمان داوری و کمیته داوران وجود دارد؟!
بله و تا زمانی که نفرات برگزیده برای این دو پست یکدل نباشند و مشکلات شخصی خود را کنار نگذارند، هیچ گامی در جهت بهبود وضع داوری برداشته نخواهد شد. البته چند‌وقتی است که شرایط بهتر از قبل شده است و اعضای کمیته داوران و دپارتمان داوری در فضایی توام با آرامش مشغول رتق و فتق امور هستند.
عمده‌ترین خواسته‌هایی که از کمیته داوران دارید کدام است؟
در وهله اول رسیدگی به حق‌الزحمه داوران اصلی‌ترین درخواست ماست. در کنار آن مشکلات بیمه‌ای داوران هم باید هرچه زودتر حل و فصل شود که البته در این راه اقدامات خوبی در شرف انجام است.
دستمزد داوران در فصل گذشته دقیقا چه میزان بود؟
در نیم‌فصل اول 500 هزار تومان دریافت کردیم که این مبلغ در نیم‌فصل دوم به 650 هزار تومان رسید. در این میان بالاترین قضاوت را آقای زرگر داشت که در 25 مسابقه سوت زد که فکر می‌کنم با کسر مالیات به زحمت درآمدش به ده میلیون تومان در سال رسید.
با این اوصاف فکر می‌کنید برای فصل جدید شاهد افزایش دستمزد داوران باشیم؟
با توجه به این که از نیم فصل دوم 150 هزار تومان به میزان دستمزد داوران اضافه شد، بعید می‌دانم برای فصل جدید افزایش دستمزدی وجود داشته باشد. البته همه ساله قبل از شروع فصل وعده وعیدهای زیادی می‌شنویم که معمولا عملی نمی‌شود.
با توجه به همه این بی‌توجهی‌ها، تا به حال شده بی‌انگیزه شوید؟
به هیچ عنوان. هدف من بالاتر از این حرف‌هاست که بخواهم در مقابل این بی‌توجهی‌ها انگیزه خودم را از دست بدهم.
وقتی متوجه شدید به عنوان یکی از تیم‌های قضاوت در جام‌جهانی انتخاب شدید، چه احساسی داشتید؟
طبیعتا خوشحال بودم که زحماتمان نتیجه داد و توانستیم در میان داوران حاضر در جام‌جهانی باشیم. حضور در جام جهانی، به عنوان داور برای من که فقط 36 سال دارم، افتخار بزرگی است. حال این که ذخیره یا اصلی، زیاد تفاوتی نمی‌کند چون هر دو گروه در جریان جام‌جهانی برزیل از شرایط یکسانی برخوردار هستند. من تا دو جام‌جهانی دیگر می‌توانم قضاوت کنم و برای دوره آینده تمام تلاشم این خواهد بود که جزو داوران اصلی باشم.
این که می‌گویید شرایط داوران اصلی و ذخیره یکسان است معنایش چیست؟
فیفا از لفظ ذخیره برای داوران غیراصلی استفاده نمی‌کند. ما داوران حمایت‌کننده هستیم و اگر مشکلی برای داوران اصلی رخ بدهد جایگزین آنها می‌شویم. به همین دلیل تا آخرین روز ماموریتمان، پابه‌پای داوران اصلی تمرین می‌کنیم و همراه با آنها ملزم به شرکت در کلاس‌های توجیهی هستیم. تنها تفاوت میان این دو گروه این است که ما به عنوان داور چهارم در مسابقات شرکت می‌کنیم. آنها در داخل زمین قضاوت می‌کنند.
چند تیم داوری برای قضاوت در جام‌جهانی انتخاب شده‌اند؟
جمعا 33 تیم که 25 تیم آن اصلی است و هشت تیم هم به عنوان ذخیره در جام‌جهانی حضور دارد.
مهم‌ترین قضاوت‌هایی که از سال 2008 تاکنون داشتید، کدام‌ها بود؟
من در سال‌های 2009 و 2010 فینال پرزیدنت کاپ و چلنج کاپ آسیا را قضاوت کردم. در جام ملت‌های آسیا 2011 داور ذخیره بودم، اما در همان سال و همین طور 2012 یکی از نامزدهای کسب عنوان بهترین داور آسیا بودم. سال 2012 در فینال جام باشگاه‌های جهان در توکیو نیز داور چهارم بودم و سال گذشته نیز در دیدار رده‌بندی جام باشگاه‌های جهان قضاوت کردم که در همان مسابقه رونالدینیو را از زمین مسابقه اخراج کردم.
سیر داوری را در فوتبال ایران در این سال‌ها چطور ارزیابی می‌کنید؟
بدون تعارف باید بگویم در این چند ساله سیر نزولی داشتیم. ما سال 2008 آقایان مرادی، ممبینی و ترکی را به عنوان داوران الیت داشتیم که پس از آن در زمان ریاست مسعود عنایت در کمیته داوران بنده، مظفری‌زاده و جهانبازی هم به این فهرست اضافه شدیم تا تعداد داوران الیت ایران به شش داور افزایش پیدا کند. ما حتی بخشی‌زاده را هم داشتیم که می‌توانست به این جمع اضافه شود. آن زمان فقط ایران و ژاپن این تعداد داور الیت داشتند، اما با تصمیمات اشتباهی که در این سه، چهار سال اخیر گرفته شد کار به جایی رسید که حالا فقط نام یک داور ایرانی در فهرست داوران الیت وجود دارد.
الان تنها داور الیت ایران در فهرست فیفا شما هستید؟
متاسفانه باید بگویم بله! البته محسن ترکی هم هست که در ماه‌های اخیر به دلیل برخی اختلاف‌نظرها قضاوت نکرده است و باید امیدوار بود این اختلاف‌ها هر چه زودتر حل شود تا با بازگشت او نام دو کمک‌داور هم به فهرست داوران الیت ایران اضافه شود.
با این اوضاع، آینده داوری را چطور می‌بینید؟
ما داوران جوان و آینده‌داری که بتوانند در فهرست داوران الیت قرار بگیرند زیاد داریم. فقط امیدوارم نگاه به داوران عوض شود تا با توجه بیشتر مسئولان بتوانیم عقب ماندگی این چند سال اخیر را برطرف کنیم.
حضور فرزند دیارمان در زادگاهشان باعث بسی خوشحالی وافتخار بود.آرزوی سلامتی و موفقیت بیشتر ایشان رادرمیادین بین المللی داریم.