به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، اروپایی ها معمولا از برزیل سواحل زیبا و آرامش را به یاد می آورند. مردم
آمریکای شمالی خیلی زود به یاد غذاهای خوشمزه و رویایی مناطق مختلفش می
افتند. در آسیا برزیل یعنی فوتبال و آفریقایی ها هنوز در خون مشترک خود با
سیاهان این بخش از جهان تردید دارند. فوتبال، موسیقی، رنگ و فقر. کدامش را
برای یک آنالیز حرف های انتخاب می کنید؟
تکلیف
برزیل با فوتبال روشن است؛ هر دو مدیون یکدیگر و دو دوست قدیمی و وفادار.
مقامات این کشور دلهره خاصی برای پذیرایی از دلباختگان فوتبال ندارند. هر
چه باشد بعد از این همه سال خدمت صادقانه به فوتبال، حالا شرمنده جهان
نخواهند شد. موسیقی نیز برزیل را تنها نمی گذارد. موسیقی با اشک های مردم
برزیل پیوند خورده و ویترینی از لبخندهای ساختگی را در جام جهانی 2014 به
دنیا نشان خواهد داد. رنگ ها نیز به یاری برزیل خواهند آمد تا آبروداری
کنند اما با فقر چه می شود کرد؟
به استناد آمار رسمی منتشر شده در
سایت های دولتی برزیل، در حدود سه چهارم مردم این کشور زندگی گره خورده با
حاشیه نشینی و فقر را برگزیده اند، این البته انتخاب این مردم نیست بلکه
فشارهای اقتصادی باعث شده تا چنین جمعیت قابل توجهی از مردم برزیل اینگونه
زندگی کنند.
وقتی
فیلم "
شهر خدا" در سینماهای معتبر جهان اکران شد، بسیاری از اروپاییان
باور نداشتند برزیل چنین تصویر خشن و فقیری داشته باشد. آنها از دیدن قسمت
های مخفی شده در زیر پوست برزیل شگفت زده بودند. از طرفی خود برزیلی ها
باور داشتند این فیلم هم سیاهی های نشات گرفته از فقر را نشان نداده است،
باندهای مافیایی، مواد مخدر، اسلحه، قاچاق، جهل و خرافات، تعصبات عمیق قومی
و محلی و همچنین سرقت های کلان و تاسف بار در زمینه های گوناگون چیزهایی
نیستند که مقامات کشور بزرگ برزیل به راحتی و با تنها با یک لبخند سیاسی
تکذیبش کنند.
صحبت تنها بر سر برازیلیا و منطقه زیبا و رویایی سائو
پائولو نیست. برزیل را نمی شود تنها در ساحل های زیبایش خلاصه کرد. از
طرفی نگاه فدرالی حکومت برزیل نیز در این تنوع قابل تامل سیاسی دخیل است و
مردم به تناسب لیاقت های فدرالی خود از زندگی بهره مند می شوند.
نام
برزیل به سال 1500 میلادی توسط پرتغالی های مهاجر به این منطقه ثبت و
ارائه شد، از آن زمان تا کنون برزیل همیشه رنگ پرتغالی خود را داشته و زبان
تاریخی این منطقه بزرگ از جهان این روزها تقریبا به طور کامل از بین رفته
است.
15 نفر در هر کیلومتر مربع، 40 میلیون برزیلی که در نظر سنجی
اخیر اداره آمار کشور خود در پاسخ به این سوال که چه هدفی از زندگی کردن
دارند تا مرز 65 درصد سکوت کرده و پاسخی نداشته اند.
25
میلیون نفر زاغه نشین، 12 میلیون کودک و نوجوان آواره و مستقر در خرابه
های بی نام و نشان و بسیار خطرناک و بیش از 7 میلیون کودک بین 7 تا 14 سال
که هرگز رنگ مدرسه و آموزش و پرورش را هم ندیده اند.
آب آشامیدنی و
بهداشتی و داشتن سرپناهی که حداقل استانداردهای یک منزل مسکونی را داشته
باشد به استناد بسیاری از سایت های خبری آرزوی دست نیافتنی بیش از 14
میلیون برزیلی است.
البته نباید فراموش کنیم که جمعیت قابل توجهی از
مهاجران آفریقایی و آمریکاری جنوبی به خصوص تیمور شرقی و کشورهایی چون
نیجریه و کنگو سهم بسزایی در این جمعیت حومه نشین و فقیر دارند؛ اما به هر
حال قوانین مهربانانه برزیل با مهاجرین و صدور پاسپورت موقت برای ثبت
شهروندی این مهاجرین باعث می شود این افراد را در نظرسنجی ها و اطلاعات
آماری یک برزیلی رسمی به حساب بیاوریم.
به
طور کلی در کشور برزیل 4 گروه قومیتی با مشخصات کلی هندی، سفید پوست، سیاه
پوست و زرد پوست (مغولستان آسیا) حضور دارند و از ادغام این نژادها،
اقوامی به ثبت رسمی رسیدهاند که در طول تاریخ برزیل قدرت را دست به دست
منتقل کرده و در هر زمانی یکی از این نژادها به برتری مطلق در سطح زندگی و
رفاه کامل دست یافته است.
این روزها تنها در شمال شرقی برزیل میشود
جمعیت رو به کاهشی از اقوام اصلی کشور برزیل را به عنوان بومیان واقعی این
کشور مشاهده کرد.
حالا برزیل به عنوان میزبان
جام جهانی 2014 و
المپیک 2016 فرصتی ناب و تاریخی یافته تا هم از مشکلات اقتصادی نجات یابد و
هم خود را به تمام جهان عرضه کند، اما سوال اساسی که در این میان به وجود
میآید این است که آیا به بهانه جام جهانی 2014 مشکلات اقتصادی مردم واقعی
برزیل هم حل خواهد شد و یا این که تنها شاهد ثروتمند تر شدن عده کمی از
تجار و بزرگان سیاسی این کشور خواهیم بود؟
مشکل اساسی این روزهای برزیل
تقابل مردم بومی با نیروهای دولتی و پلیس است، مردم فقیر حق خود را از
شعارهای روی بیلبوردها و تابلوهای تبلیغاتی میخواهند. مردم از خود
میپرسند، پیشرفت اقتصادی ناشی از جام جهانی 2014 برزیل نصیب چه کسی یا چه
کسانی خواهد شد؟
استادیوم ماراکانا که از دید مردم بومی برزیل خانه
فقراست، پس از ترمیم اساسی خود را آماده مراسم افتتاحیه بزرگ و باشکوه جام
جهانی 2014 میکند و این در حالی است که در کنار دیواره این استادیوم بزرگ
هنوز هم شاهد مردمی هستیم که به جز چند قطعه مقوا و غذایی سهمیه بندی شده
چیزی برای لذت بردن از زندگی نداشته و همه دلخوشی آنها در تکیه دادن به
دیواره سیمانی این خانه قدیمی خلاصه میشود.
قرار
بر این است که در مراسم افتتاحیه جام جهانی 2014 برزیل شاهد تاریخ و
واقعیت این کشور باشیم اما آیا دولتمردان و حکام برزیل راضی هستند تا
واقعیت برزیل در این مراسم باشکوه مقابل چشم مردم جهان نقش ببندد؟
پلیس
حرفهای برزیل از سال 1977 رسما متولد شده و استقلال نصفه و نیمهای داشته
است، کنترل مناطقی که گاه به صورت مطلق در اختیار مافیای اسلحه و مواد
مخدر است، کار سادهای نیست و مسئله امنیت در خلال جام جهانی 2014 برزیل
اگر اولین دغدغه برزیلی‌ها نباشد بدون تردید دومین فاکتور مهم و تعیین
کننده خواهد بود.
تلویزیون SN برزیل در برنامهای جداگانه و مجزا سعی
در پوشش برخی ناآرامی‌های مردمی در این کشور داشت اما شاید این تنها تلاش
رسانهای بود که خیلی زود هم متوقف شد، چرا که مشخصا مقامات برزیلی دوست
ندارند چنین چهرهای از خیابان‌های کشورشان در ویترین رسانهای برزیل
قرار بگیرد.
سر و صورت مردم بومی و معترض برزیلی دچار آسیب دیدگی جدی
شده بود و این پیغام مهمی بود از سوی پلیس برزیل به مردمی که قصد دارند در
خلال برگزاری جام جهانی 2014 اقدام به بی نظمی و هرج و مرج کنند، اما
فعالان حقوق بشر در برزیل و برخی وکلای قدیمی در این کشور این سوال را بر
سر زبانها انداختهاند که آیا پرهیز از هرج و مرج میتواند دلیل لازم و
کافی برای خاموشی مطلق مردمی باشد که حق خود را از جام جهانی میخواهند؟
این
حقیقت تلخ که فقرا و دستفروشان برزیلی در حال آموزش زبان انگلیسی هستند تا
شاید بتوانند از گردشگران اروپایی پول بیشتری طلب کنند برای میهن دوستان
برزیل بسیار آزاردهنده است.
مردم از خود میپرسند که آیا در میان بیش
از 62 هزار صندلی تازه تعویض شده و بسیار شیک استادیوم مینیرو جایی برای
آنها که کل درآمد ماهیانه خود را نیز با قیمت بلیت یک بازی معمولی در مرحله
گروهی معاوضه نخواهند کرد وجود دارد؟
دوازده
استادیوم میزبانی از ابرقدرتهای 5 قاره جهان را عهده دار خواهند بود و این
در حالی است که در کنار هر یک از این استادیوم‌های تازه احیا شده جمعیت
کثیری از مردم فقیر در حال زندگی هستند و شهردار هر منطقه تلاش میکند در
حد امکان چهره مناطق منتهی به این استادیوم‌ها را زیبا جلوه دهد.
بودجه
اصلی برای مرمت و احیای استادیوم‌های تاریخی و زیبای برزیل تا حد زیادی از
سوی دولت و وزارت ورزش این کشور تامین شده اما برزیل به خاطر موفقیت در
میزبانی در جام جهانی 2014 به کمک فیفا چند وام بین المللی نیز دریافت کرده
و امیدوار است با سود حاصل از گردشگری و حمایت مالی در خلال برگزاری رقابت
های جهانی این وام‌های کلان را بازپرداخت کند.
از دید کارلوس آلبرتو
پریرا، استادیوم مینیرو به زیبایی و مدرنی نیوومبلی و یا آلیانس آرهناست
اما مردم برزیل دل خوشی از این خرجهای نجومی ندارند و معتقدند در شرایط
اقتصادی وخیم کشورشان هیچ نیازی به چنین هزینه‌های عجیب و غریبی نبود و
نیست.
در این میان چند باشگاه بزرگ و ثروتمند فوتبال در برزیل از جمله
سانتوس، کروزیرو، اتلتیکو و سائوپائولو قصد دارند به هواداران رسمی خود
کارتهای خرید بلیت اهدا کنند تا این هواداران با نصف قیمت توان خرید بلیتها
را داشته باشند که این اقدام باعث خواهد شد بسیاری از هواداران ناراضی تا
حدودی به تلاش مقامات برگزار کننده این رقابتها چراغ سبز نشان داده و رضایت
بدهند.
کارشناسان پیش بینی میکنند هزینه میزبانی جام جهانی 2014
برزیل حداقل یک و نیم برابر هزینه‌های میزبانی آفریقای جنوبی و حداقل 2
برابر هزینه‌های آلمان در جام جهانی 2006 باشد.
مردم
در سراسر جهان علاقه دارند فوتبال را در کشوری تماشا کنند که بر گردنش حق
دارد، برزیل حالا با صدای بلند بر سر صنعت گردشگری جهان فریاد خواهد زد و
مردم دنیا متوجه خواهند شد که این کشور بزرگ تنها در ساحل زیبا خلاصه
نمیشود، فوتبال میتواند همان طور که سالهاست کشورهایی چون اسپانیا و
ایتالیا را از خطر سقوط مطلق مالی نجات داده به داد برزیل هم برسد اما در
این میان سوال مهم این است که تکلیف مردم چه خواهد شد؟ این همه ستاره
برزیلی شاغل در قاره های مختلف جهان، این‌همه کوه استعداد که با قیمت‌های
پایین راهی اروپا شده و با 3 وعده غذای گرم و سرپناهی امن حاضر به امضای هر
قراردادی با باشگاههای کوچک و بزرگ میشوند اکنون سهم خود را
میخواهند، سهم خود از فوتبال را و این هرگز زیادهخواهی نیست و فوتبال
باید برای پاسخگویی به مردم فقیر برزیل راهی پیدا کند.
از طرفی باید
پذیرفت که فیفا هم در این خصوص مسئول است و همانند میزبانیهای گذشته در
آلمان و آفریقای جنوبی باید نگران بر هم خوردن آسایش مردم آن کشور باشد،
فیفا مثل همیشه باید اولویت در اشتغال زایی را برای خود برزیلی‌ها کنار
بگذارد و اجازه ندهد نیروهای کار ماهر از مناطق دیگر جهان راهی برزیل شوند و
جای جوانان مستعد برزیلی را اشغال کنند این شاید بدیهی ترین نقشی است که
فیفا میتواند ایفا کند و در حد توان خود به مردم برزیل فرصت حضور در این
صحنه بزرگ و جهانی را بدهد. دولتمردان برزیل نیز باید قدر مردم صبور و کم
حرف خود را بدانند و در میزبانی باشکوهی که برای دقیقه به دقیقهاش برنامه
ریزی کردهاند جایی هم برا مردم باز کنند و نقش آنها را هرگز فراموش
نکنند.
میزبانی در جام جهانی هرگز در حد میزبانی از چند سیاستمدار در یک
اجلاس معمولی نیست که مقامات سیاسی برزیل تنها به مدل لباس و تعداد
محافظین خود اهمیت بدهند و شایسته است در این خصوص نقش پررنگ مردم بومی و
اکثرا فقیر برزیل نیز لحاظ شود.
در این میان از بزرگانی چون پله نیز
انتظار میرود نقش مردمی خود را فراموش نکرده و مراقب کوچکترین اهمال در
این خصوص باشند، پله به خوبی میداند که این یک امتحان بزرگ برای او محسوب
شده و باید سربلند از این مرحله خارج شود، شاید همه محبوبیت پله با یک بی
توجهی سهوی بر سرش آوار شود اما اهمیت دادن او به مردم بومی برزیل در این
عرصه و سخنرانیهای این روزهایش میتواند محبوبیت او را صد چندان کرده و
دولتمردان برزیل را نیز برای در نظر گرفتن مردم تحت فشار بگذارد.