ستاره‌های ایرانی که در حسرت جام جهانی ماندند

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، تجربه کردن جام جهانی فوتبال و پا به توپ شدن در فضای این رقابت‌ها آرزوی مشترک فوتبالیست‌های حرفه‌ای سراسر دنیا است. آرزویی که البته حسرت برآورده شدنش به دلیل دشواری‌های صعود به این رقابت‌ها به دل بسیاری از ستاره‌های فوتبال در کشورهای مختلف ماند و آن‌ها در نهایت بدون نفس کشیدن در فضای جام جهانی کفش‌ها را آویختند.

فوتبال ایران هم به واسطه حضور انگشت‌شمار در جام های جهانی از این قاعده مستثنی نبوده و دست بسیاری از ستاره‌های دوران خود را از رقابت با بهترین‌های دنیای فوتبال در معتبرترین تورنمنت بین‌المللی این رشته ورزشی کوتاه دیده است.  

تیم ملی ایران پس از راهیابی به جام جهانی1978 آرژانتین 20سال صبر کرد تا دوباره به جام جهانی راه پیدا کند. در آن دوران به دلیل وقوع جنگ تحمیلی و بروز مشکلات عدیده دیگر در کشور، ایران در بازی‌های مقدماتی جام‌های82 و86 شرکت نکرد.

در مقدماتی جام جهانی1990 هم تیم ایران که می‌توانست به راحتی به جام جهانی راه پیدا کند، به دلیل پذیرفتن 2گل در دقایق پایانی از چین و تفاضل کمتر نسبت به این تیم از راهیابی به جام جهانی بازماند. در مقدماتی1994 همه چیز خوب پیش می‌رفت تا این‌که عابدزاده آسیب دید و جای خود را در درون دروازه به غلام‌پور داد. غلام‌پور با عملکردی بسیار ضعیف بدترین حضور ایران در مقدماتی‌های جام جهانی را تنها با 2پیروزی و متحمل شدن 3شکست رقم زد.

حضور در جام جهانی2002 هم با همکاری عربستان و بحرین علیه ایران و کم‌آوردن تیم میروسلاو بلاژویچ در گام‌های پایانی از دست رفت و بازی خوب ایران در پلی‌آف مقابل ایرلند هم نتوانست آب رفته را به جوی برگرداند. تیم ملی ایران در مقدماتی جام جهانی2010 به دلیل شکست خانگی مقابل عربستان و گلی که در دقایق پایانی آخرین بازی مرحله گروهی در سئول دریافت کرد شانس حضور در آفریقای جنوبی را از دست داد.

به این ترتیب راهیابی به جام جهانی2014 برزیل چهارمین حضور فوتبال ایران در جام‌های جهانی محسوب می‌شود و بسیاری ازستاره‌های فوتبال ایران در حالی دوران درخشش خود را سپری کردند که فوتبال ملی ایران پشت در بسته جام‌های جهانی روزگار می‌گذراند.

 غلام حسین مظلومی مهاجمی که به قول مربیانش همیشه بوی گل می‌داد با 37گل در 48بازی ملی سال‌ها رکورد بیشترین گل زده در تیم ملی ایران را در اختیار داشت. او دو دوره پیاپی در بازی‌های جوانان آسیا عنوان آقای گلی را کسب کرد و در سال1974 به دلیل بازی‌های درخشانش در بازی‌های آسیایی تهران به عنوان بهترین مهاجم آسیا انتخاب شد. مظلومی در مسابقات مقدماتی جام‌های74 و78 حضور داشت اما به علت مصدومیت از ناحیه مینیسک جام جهانی78 را از دست داد.

 مرحوم صفر ایرانپاک که لقب بهترین گلزن دربی سرخابی را با 7گل یدک می‌کشد، 10سال عضو باشگاه پرسپولیس بود. او در قهرمانی تیم ایران در بازی‌های آسیایی1972 نقش به‌سزایی داشت. ایرانپاک در هنگام برگزاری جام جهانی78 سی و سه ساله بود و به همین دلیل مربیان تیم ملی جوانانی مثل حسن روشن و حسین فرکی را به او ترجیح دادند. ایرانپاک به علت بیماری سرطان ریه سال1387 در استکهلم سوئد از دنیا رفت.

 حسین کلانی که یکی از مهاجمان بیاد ماندنی تاریخ تیم ملی ایران به شمار می‌رود سابقه حضور در تیم‌های شاهین پرسپولیس و شهباز را دارد. در کارنامه بازی‌های ملی او 24بازی و 11گل زده به ثبت رسیده است. کلانی درست یک سال پس از بازی‌های آسیایی1972 که آقای گلی را برای او به ارمغان آورد از فوتبال ملی خداحافظی کرد.

 لقب سلطان در اوایل دهه50 از طرف هواداران تاج به علی جباری داده شد. جباری از سال44 تا53 در تیم ملی موفق به زدن 13گل در 37بازی ملی شد اما هرگز رنگ جام جهانی را ندید. او یک سال پس از خداحافظی از بازی‌های ملی بازی باشگاهی را هم کنار گذاشت. جباری با هت تریک خود طی 10دقیقه در بازی مقابل تایلند نقشی انکارنشدنی در قهرمانی ایران در بازی‌های آسیایی1974 ایفا کرد.

 همایون بهزادی معروف به «سرطلایی» از فوتبالیست‌های باسواد دهه چهل با مدرک کارشناسی ادبیات فارسی بود. او که طی سال‌های1341 تا1351 عضو تیم ملی بود در کارنامه‌اش 13گل ملی در 35بازی ملی دارد. بهزادی به دلیل هت تریک در دربی معروف 16شهریور1352 (6 تایی ها) به اوج شهرت رسید اما در دوران او تیم ملی ایران رنگ جام جهانی را ندید.

 شاهرخ بیانی از جمله بازیکنانی است که در هر دو تیم پایتخت سابقه بازی دارد. او بین سال‌های1984 تا1990 عضو تیم ملی بود و به عنوان یک هافبک توانست به در 31بازی 8گل برای تیم ملی به ثمر برساند. شاهین بیانی برادر کوچک‌تر شاهرخ هم که مدافع راست تیم ملی ایران بود تمام عمر فوتبالی‌اش را به استثناء سه سال حضور در الاهلی امارات در استقلال گذراند. او فقط 13بازی ملی انجام داد و مثل برادرش در حسرت جام جهانی ماند.

 حمید درخشان از دیگر هافبک‌های سرشناس تاریخ فوتبال ایران به حساب می‌آید که با سابقه‌ای 13ساله در تیم ملی 41بازی و 9گل ملی در کارنامه دارد. درخشان یکی از ارکان خط میانی ایران در مرحله مقدماتی جام جهانی94 بود اما درخشش گاه‌ و بی‌گاه او برای حضور ایران در جام جهانی آمریکا کفایت نکرد تا درخشان هم بدون سابقه حضور در جام جهانی کفش‌هایش را بیاویزد.

 ناصر محمدخانی مهاجم صاحب نام ایران طی سال‌های1982 تا1990 در 25بازی ملی موفق به زدن 18گل شد. سرعت حرکات پا به توپ محمدخانی در آسیا زبانزد بود. دوران اوج محمدخانی در سال‌هایی سپری شد که ایران به دلیل مشکلات سیاسی حضور فعالی در مسابقات ورزشی نداشت و مرحله مقدماتی جام‌های جهانی82 و86 را از دست داد.

مهدی فنونی‌زاده یکی از شوت‌زن‌ترین هافبک‌های تاریخ تیم ملی و باشگاه استقلال در دهه60 و اوایل دهه70 بود. او که سابقه حضور در تیم‌های دارایی، پاس و استقلال را دارد بین سال‌های65 تا72 در 41بازی ملی 2گل به ثمر رساند. فنونی‌زاده در مرحله مقدماتی جام جهانی94 آخرین تلاش ناکامش را برای صعود به جام جهانی به همراه تیم ملی ایران تجربه کرد. دو گلی که او در آن مسابقات از فاصله دور به عربستان زد در غبار عدم راهیابی ایران به جام جهانی گم شد.

 شاید هر یک دهه یک بار مدافعی مثل محمد پنجعلی در فوتبال ایران متولد شود. کاپیتان اسبق تیم ملی ایران و پرسپولیس با16 و با پیراهن سرخ در فوتبال ایران جولان داد. پنجعلی طی حضور 13ساله‌اش در تیم ملی مابین سال‌های1978 تا1991، 45بازی ملی انجام داد و قهرمانی در بازی‌های آسیایی پکن بزرگ‌ترین افتخاری بود که در این عرصه به دست آورد.

 کریم باوی، مهاجم جنوبی و سرزن باشگاه‌های شاهین و پرسپولیس که البته فقط 23بازی ملی انجام داد و 10گل ملی در کارنامه‌اش دارد. تا قبل از ظهور علی دایی، باوی در کنار همایون بهزادی از بهترین سرزنان تاریخ فوتبال ایران محسوب می‌شدند. سرانجام این علی دایی بود که به حسرت حضور مهاجمان سرزن فوتبال ایران در جام جهانی پایان داد.

 اسطوره باشگاه ملوان مرحوم سیروس قایقران در سال1363 به تیم ملی دعوت شد و در سال66 اولین فوتبالیست شهرستانی بود که بازوبند کاپیتانی تیم ملی ایران را تصاحب کرد. او در سال67 با تیم ملی به مقام سومی جام ملت‌های1988 قطر رسید. در سال69 تیم ملی با گل‌های زیبای قایقران پس از 20سال به قهرمانی در بازی‌های آسیایی پکن دست یافت. قایقران هم مثل خیلی از هم دوره‌هایش به دلیل شرایط فوتبال آن زمان پشت در جام جهانی ماند. او در سال77 طی یک سانحه رانندگی دلخراش جانش را از دست داد.

 مجید نامجومطلق؛ یکی از باتکنیک‌ترین هافبک‌های فوتبال ایران که سابقه حضور در هر دو تیم بزرگ پایتخت را دارد. او که بین سال‌های1986 تا1997 عضو تیم ملی بود 45بازی ملی انجام داد و 4گل هم به ثمر رساند. مطلق در سال‌های پایانی فوتبالش موفق شد به همراه تیم ملی ایران به جام جهانی98 فرانسه صعود کند اما در تیمی که برای مرحله نهایی مسابقات انتخاب شد حضور نداشت.

مجتبی محرمی یکی از چپ پاهای به یادماندنی تاریخ فوتبال ایران بود. محرمی به عنوان یک مدافع در 37بازی ملی 5گل به ثمر رساند که آمار بسیار خوبی محسوب می‌شود. محرمی بین سال‌های67 تا75 به مدت 8سال در اوج بود اما در مقاطعی به دلیل حاشیه‌های زیادی که داشت از تیم ملی کنار گذاشته شده بود. در دوران او تیم ملی ایران به جام جهانی نرسید و در نهایت فوتبال ملی محرمی با کسب عنوان سومی جام ملت‌های آسیا در سال1996 به پایان رسید.

 امیر قلعه‌نویی در دوران فوتبالش با مصدومیت‌های متعددی روبه‌رو شد. او در سال71 به شدت از ناحیه زانو آسیب دید و با تکرار این اتفاق در سال75 از فوتبال خداحافظی کرد. قلعه‌نویی 19بازی از 20بازی ملی‌اش را از 29سالگی به بعد انجام داد. او رقبای متعددی در خط میانی تیم ملی داشت و به همین دلیل به طور مداوم به اردوهای ملی دعوت نمی‌شد. قلعه‌نویی آخرین‌بار در مرحله مقدماتی جام جهانی1994 پیراهن تیم ملی را پوشید که منجر به صعود به جام جهانی آمریکا نشد.

 در سال1365 و پس از استعفای 14نفر از بازیکنان تیم ملی، پرویز دهداری بازیکنان جوانی را به تیم ملی دعوت کرد که صمد مرفاوی 21ساله هم یکی از آن‌ها بود. مرفاوی در قهرمانی ایران در بازی‌های آسیایی1990 به عنوان مکمل فرشاد پیوس خودی نشان داد. او طی سال‌های66 تا72 بازی‌های خوبی برای تیم ملی انجام داد. به‌یادماندنی‌ترین نمایش مرفاوی برای تیم ملی در بازی بین قاره‌ای مقابل الجزایر بود که با دو گل او به سود ایران به پایان رسید.

 رضا حسن‌زاده از سال1989 به بعد به مدت 9سال عضو تیم ملی ایران بود و 22بازی ملی انجام داد. حسن‌زاده که از سوی هواداران استقلال به سیم خاردار معروف شده بود یکی دیگر از اعضای تیم ناکام ایران در راه صعود به جام جهانی94 بود.

 مهدی هاشمی‌نسب با 30بازی و 3گل ملی یکی از پر سر و صداترین بازیکنان ایران در عرصه باشگاهی بود که توسط بلاژویچ به تیم ملی دعوت شد و در بازی‌های مرحله مقدماتی جام جهانی2002 حضور پیدا کرد. هاشمی‌نسب اما در اواخر راه توسط پیرمرد کروات از اردو کنارگذاشته شد تا شاید کمی از حاشیه‌هایی که اطراف تیم ملی وجود داشت کاسته شود.

 حامد کاویان‌پور که به همراه علی کریمی دوره باشکوهی را در خط میانی پرسپولیس تجربه کرد، در سال‌های طلایی نه چندان طولانی فوتبالش نتوانست با تیم ملی ایران مسافر جام جهانی شود. کاویان‌پور طی سال‌های79 تا84 که عضو تیم ملی بود در 53بازی ملی فقط موفق به زدن یک گل شد. او یکی از مردان میانی بلاژویچ در تیمی بود که موفق به صعود به جام جهانی2002 نشد.

فرهاد مجیدی به هیچ وجه نتوانست دستاوردهای فوتبال باشگاهی‌اش را در تیم ملی تکرار کند. او از سال1997 و در زمان محمد مایلی‌کهن به عضویت تیم ملی درآمد و از آن به بعد در مقاطع مختلف تا سال2011 به تیم ملی دعوت شد. مجیدی که 45بازی و 10گل ملی را در کارنامه دارد هیچ‌گاه برای اثبات خودش در تیم ملی به آب و آتش نزد. با این‌که در دوران فوتبال او تیم ملی دوبار به جام جهانی رسید اما اثری از نام این بازیکن در فهرست نهایی تیم ملی در جام‌های جهانی98 و2006 وجود نداشت.

علیرضا واحدی نیکبخت یکی از مردان مورد اعتماد بلاژویچ و برانکو در سال2002 بود اما حاشیه‌های پرتعداد زندگی ورزشی او باعث شد جایی در فهرست نهایی برانکو برای جام جهانی2006 نداشته باشد. نیکبخت در 77بازی ملی 14گل به ثمر رسانده. او در سال2008 آخرین بازی ملی‌اش را انجام داد و همچنان امیدوار است توسط کی‌روش به اردوی تیم ملی برای حضور در جام جهانی2014 دعوت شود.

 هادی عقیلی یکی از گلزن‌ترین (پنالتی‌زن‌ترین) مدافعان تاریخ فوتبال ایران است که در 69بازی ملی 10گل به ثمر رسانده است. او که از سال2006 به عضویت تیم ملی درآمد سال گذشته به دلیل ترک بدون اجازه اردو به مانند مهدی رحمتی مورد غضب کی‌روش قرارگرفت و اکنون احتمال حضور هر دوی آن‌ها در جام جهانی آینده نزدیک به صفر به نظر می‌رسد.