چرا ناسیونالیسم عربی در پی جعل نام خلیج فارس است

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،تیر سال 1384 شورای‌ عالی‌ انقلاب‌ فرهنگی‌ با توجه‌ به‌ هدف‌ قراردادن‌ هویت‌ فرهنگی‌ و تاریخی‌ ملت‌ ایران‌ از سوی‌ ایادی‌ استکبار جهانی‌ به‌ خصوص‌ برخی‌ از کشورهای‌ همسایه‌ و تلاش‌ آنان‌ برای‌ تحریف‌ نام‌ تاریخی‌ خلیج‌ فارس، به‌ پیشنهاد شورای‌ فرهنگ‌ عمومی‌ روز اخراج‌ پرتغالی‌ها -10 اردیبهشت - از تنگه‌ هرمز را به‌ عنوان‌ روز ملی‌ خلیج‌ فارس‌ نامگذاری‌ کرد.

*آغاز تحریف خلیج فارس از کجا آغاز شد

آغاز تحریف نام خلیج فارس در سال‌های اخیر و به ویژه از دهه شصت میلادی به این سو، نام جعلی «خلیج ع ر ب ی» نیز در برخی منابع تحت حمایت بیشینه دولت‌های عربی و گاه غیر عربی به گونه‌ای فزاینده در حال رقابت با نام خلیج فارس است، این امر خشم ایرانیان سراسر جهان را برانگیخته و باعث پدیداری نام «خلیج همیشگی فارس» از سوی ایرانیان شده است. تا کنون کارهایی برای مقابله با این جعلی سازی صورت گرفته از جمله صادر شدن 2 قطعنامه در سازمان ملل متحد در زمان حکومت «محمد رضا شاه پهلوی» برای پاسداری از نام خلیج فارس یا Persian Gulf و یا برگزاری جام خلیج فارس و چندین نام گذاری و تهیه نقشه و اسناد و کتب جغرافیایی در حال حاضر با نام درست. در ‌پی استعلام از وزارت امورخارجه بریتانیا درباره نام این آبراه، آنها به صراحت نام خلیج فارس را صحیح دانسته‌اند.

* عبدالناصر از کاربرد واژه خلیج فارس تا عبارت مجعول عربی

جمال عبدالناصر دومین رئیس جمهور مصر بود که سیاست‌های ملی گرایانه وی هواداران زیادی در دهه‌های 1950 و 1960 در جهان عرب داشت. وی نخستین رهبر یک کشور عربی بود که خلیج فارس را «خلیج ع ر ب ی» خواند و دستور داد تا در تمام مدارس و ادارات مصر و در نقشه‌های چاپ آن کشور از این واژه مجعول استفاده شود. این در حالی بود که خود وی در یک سخنرانی که در روزنامه دار الخلیج در تاریخ 16 رمضان 1420 (24 دسامبر 1999) منتشر شد، اعلام کرده بود که «اعراب باید با هم متحد و یکپارچه باشند از خلیج فارس تا اقیانوس اطلس» و همچنین در تلگرافی که از سوی وی به «ابراهیم العریض» از مقامات ارشد نظامی بحرین ارسال شده بود، چنین نوشته شده است: استاد بزرگوار «ابراهیم العریض» مسئول نیروی دریایی بحرین در «خلیج فارس»، با کمال خوشحالی و خوشبختی آغاز سال جدید هجری را به جنابعالی تبریک و تهنیت عرض می‌کنم.

یرخی از کارشناسان تاریخی علت تحریف نام خلیج فارس در این می‌دانند که در قرن 19 و اوایل قرن 20 بریتانیا استراتژی را در دستور کارداشت تحت عنوان depersinizition که این استراتژی عبارت بود از جلوگیری از ایجاد نیروی دریایی مؤثر در خلیج فارس، حتی در این برهه 2 کشتی ایران به نام‌های "شوش" و "پرسپولیس" که زمان مسافرت دوم ناصرالدین شاه از آلمان‌ها خریداری شده بودند، نگرانی شدید مقامات بریتانیایی را برانگیخته و آنها خواهان محدود سازی ایران بودند، زیرا سرتیپ «حاجی احمدخان» که دریادار این 2 کشتی بود، مسافرت‌هایی به جنوب خلیج فارس کرده و نامه‌هایی از شیوخ آنجا گرفته بود که برخی از آنها اظهار وفاداری به پادشاه وقت ایران کرده و این موضوع را به عنوان احیای نیت امپراتوری ایران یادآوری کرده بودند. بنابراین آنها کشتی "شوش" را به اروند رود بردند تا از خلیج فارس دور شود. در اتحادیه عرب نیز برای نخستین بار به وسیله کویت این نام جعلی مطرح شد نکته جالب اینکه در آن زمان کویت اساساً تحت‌الحمایه انگلستان بود و هنوز استقلال نداشت. برخی کشورهای عربی در رابطه با جعل واژه خلیج فارس، به دلیل فقدان هویت مستقل به دنبال هویت سازی برای خود هستند و در «پوزیشن پیپرهای» سازمان ملل که منتشر می‌کنند، معتقدند که در طول تاریخ دارای حاکمیت بوده‌اند، در صورتیکه حضوری در طول تاریخی نداشتند و همین امارات متحده که امروز به نام امارات شناخته می‌شود، نام «جلفاره» داشت.

بنابراین عنوان و حضورشان جدید و بقایشان مدیون انگلستان است. به این ترتیب با نامگذاری خلیج فارس به نام جعلی خلیج ع. ر. ب. ی تلاش دارند سرخوردگی خود را فرو پوشانند.

آبراه جنوبی بین ایران و عربستان سعودی بر اساس اسناد تاریخی خلیج فارس نام دارد که مورخان غربی و عربی و نیز سیاستمداران عرب همچون جمال عبدالناصر بر آن تأکید داشته‌اند.

اما جنگ‌های رخ داده بین اعراب و رژیم صهیونیستی و شکست و سرخوردگی اعراب در این جنگ‌ها باعث تلاش آْنها برای سرپوش نهادن بر این سرخوردگی از طریق انحراف افکار عمومی جهان عرب به سویی دیگر و ساختن دشمنی جدید شد تا به زعم خود راحت‌تر می‌توان شکستش داد. این موضوع با اهداف خبیثانه غرب به خصوص انگلیس برای فشار بر ایران و جلوگیری از ظهور مجدد امپراتوری پارسی در منطقه منطبق شده و استفاده از واژه جعلی خلیج ع ر ب ی به سرعت در محافل غربی و عربی رواج یافت، تا هم مرهمی باشد برای زخم سرخوردگی و احساس بی هویتی اعراب و هم تلاشی غربی برای فشار بر ایران تا مانع قدرت گیری مجدد این تمدن باستانی شوند.

تلاش مذبوحانه اعراب و غرب در حالی است که نام خلیج فارس چون نگینی در منابع تاریخی می‌درخشد و مورخان عرب در اسناد گوناگون نام واقعی خلیج فارس را ذکر کردند. این دریا تا قبل از ورود آریاییان به فلات ایران در منابع آسوری از خلیج فارس با عنوان « نارمرتو Narmarratu» نام برده شده است که به معنای رود و یا آبراه تلخ است و این قدیمی‌ترین عنوانی است که بر خلیج فارس داده شده است.

در کتیبه‌ای از داریوش بزرگ شاه هخامنشی واژه یا عبارت « درایه تیه هچا پارسه آئی تی Draya tya hacha Parsa aity» بر آبراه خلیج فارس اطلاق شده است که معنای آن « دریایی که از پارس می‌رود» است.

فلاویوس آریانوس (Flavius Arrianus) مورخ یونانی که در قرن دوم میلادی می‌زیسته است در کتابش آنابازیس برای نام خلیج فارس واژه « پرسیکون کاای تاس Persikon Kaitas» را به کار می‌برد که معنا و مفهوم آن قرابت نزدیکی با عبارت « خلیج فارس» دارد.

« استرابون Strabon» جغرافی‌دان معروف یونانی هم که در نیمه قرن اول میلادی زندگی می‌کرد در کتاب خود مکرراً از همین واژه برای معرفی خلیج فارس بهره برده و به ویژه تصریح می‌کند که اعراب در کنار دریای سرخ و خلیج فارس (پرسیکون کا ای تاس) روزگار می‌گذرانند.

کلودیوس پتوله ما اوس (Claudius Ptalemaeus) معروف و مشهور به بطلمیوس بزرگترین جغرافیادانان عالم در قرون اولیه پس از میلاد در قرن دوم میلادی از آبراه خلیج فارس تحت نام « پرسیکوس سینوس Persicus Sinus» ذکر کرده است که دقیقاً به مفهوم « خلیج فارس» است. در برخی منابع لاتین این واژه به صورت سینوس پرسیکوس و « ماره پرسیکوم Mare Persicum» هم ذکر شده است که معنای عبارت اخیر دریای پارس است.

لازم به یادآوری است که در بسیاری از زبان‌های زنده دنیا نیز همین واژه سینوس پرسیکوس برای معرفی نام خلیج فارس وارد شده است.

چنانکه در زبان‌های: فرانسه به صورت : Golfe Persique؛ انگلیسی Persian Gulf؛ آلمانی Persischer Golf؛ ایتالیایی Golfo Persico؛ روسی Persidskizaliv؛ ژاپونی Perusha Wan؛ و ترکی Farsi Korfozi ثبت شده است.

کوین توس کورتیوس روفوس (Quintus Curtius Rufus) مورخ رومی هم در قرن اول میلادی نام لاتین « آکوارم پرسیکو Aquarum Persico» را برای نام خلیج فارس به کار برده است که به معنای آبگیر پارس است.

در منابع تاریخی و جغرافیایی دوره اسلامی نیز به طور مکرر برای شناسایی و معرفی آبراه خلیج فارس از واژه‌ها و عبارات « بحر فارس ـ البحر الفارسی ـ الخلیج الفارس ـ خلیج فارس» استفاده شده است.

ابوبکر احمد بن محمدبن اسحاق بن ابراهیم الهمدانی مشهور و معروف به ابن الفقیه در اثر جغرافیایی‌اش مختصر کتاب البلدان که در سال 279ق تألیف شده است درباره خلیج فارس چنین آورده است : « و اعلم ان بحر فارس و الهندهما بحر واحد لاتصال احدهما بالاخر. یعنی : بدان که دریای پارس و هند از برای پیوستگی به یکدیگر هر دو یک دریا هستند.»

ابوعلی احمدبن عمر بن رسته در کتابش الاعلاق النفیسه و در سال 290ق درباره خلیج فارس چنین نوشته است: فاما البحر الهندی یخرج منه خلیج الی ناحیه فارس یسمی الخلیج فارس ... و بین هذین الخلیجین (یعنی خلیج احمر و خلیج فارس) ارض الحجاز و الیمن و سایر بلاد العرب. یعنی : اما دریای هند، از آن خلیجی به سوی ناحیت پارس بیرون آید که خلیج فارس نام دارد... و بین این دو خلیج یعنی خلیج احمر و خلیج پارس سرزمین حجاز و یمن و دیگر بلاد عرب واقع است.

ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله بن احمد بن خرداد به خراسانی (وفات 300ق) در کتاب خود المسالک و الممالک در این باره می‌نویسد: « گروهی از این رودها به سوی بصره و گروهی به سوی مذار [شهری بین واسط و بصره] روانند و سپس همه آنها به دریای پارس می‌ریزند.»

بزرگ بن شهریار الناخذاه هرمزی (ناوخدای هرمزی) در کتابش عجایب الهند بر و بحر و جزایره که در سال 342ق آن را تألیف کرده است از واژه « بحر فارس» برای معرفی خلیج فارس بهره برده است. ابواسحاق ابراهیم بن محمد الفارسی الاصطخری (وفات 346ق) هم در کتاب خود مسالک الممالک از همین عبارت « بحر فارس» برای معرفی نام خلیج فارس استفاده می‌کند.

مورخ نامدار ابوالحسن علی بن الحسین بن علی مسعودی (وفات 346ق) نیز در اثرش « مروج الذهب و معادن جوهر» در ذکر خلیج فارس عبارت « بحر فارس» را به کار برده است. مسعودی در کتاب دیگرش « التنبیه و الاشراف» هم واژه « البحر الفارسی» را برای شناساندن خلیج فارس به کار گرفته است.

ابوریحان محمد بن احمد البیرونی الخوارزمی (وفات 440ق) نیز در آثار خود واژه‌های « دریای پارس ـ خلیج پارس ـ بحر پارس» را برای معرفی خلیج فارس ذکر کرده است.

ابن حوقل در اثرش « صورﺓ الارض» و بشاری در کتابش احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم که به ترتیب در سالهای 367ق و 375ق تألیف شده‌اند، واژه « بحر فارس» را به جای خلیج فارس به کار برده‌اند در کتاب « حدودالعالم من المشرق الی المغرب» هم در معرفی خلیج فارس از عبارت « خلیج فارس» بهره گرفته شده است.