دیودونه از 2003 به طور جدی وارد عرصه نوع خاصی از طنز اخلاقی -سیاسی شد که مهمترین انگیزه این هنر، به گفته «ماریا پومیه» استاد دانشگاه فرانسوی، «آموزش و پرورش» است. پس از اجرای نمایش تقریبا 3 دقیقهای دیودونه درباره «استعمار اسرائیل» در تلویزیون فرانسه، او 22 بار به دادگاه فراخوانده شد. اخیرا هم وزیر کشور فرانسه نسبت به کار او حساسیت نشان داده و در نامهای به همه شهرداران مناطق مختلف کشور فرانسه، از آنها خواسته تا مانع فعالیت آزاد این هنرمند ضدصهیونیسم فرانسوی شوند.
دیودونه
آخرین نمایش دیودونه «دیوار» نام دارد، این اثر همان کاری است که توسط «والس» وزیر کشور فرانسه ممنوع شده و وزیر فرانسوی را به واکنش واداشته است. «دیوار» دیودونه نمادی از مفاهمی مختلفی است که او در جهان سلطه میبینید، از سویی نماد دیوار حائل صهیونیستها است و از سوی دیگر بیانگر شرایط خاصی در کشور این کمدین است؛ همچنین به نظر میرسد دیودونه میخواهد در قالب یک اثر هنری مخاطب را نسبت به این موضوع بیدار کند که یک طرف دیوار بانکدارها، رسانهها، سیاستمدارانِ سیستم، صهیونیسم و امپرالیسم وجود دارد و در طرف دیگرش مردم، حقیقت، آزادی و رسانههای جایگزین.
آنچه در ادامه میآید گفتوگوی تسنیم با «ماریا پومیه» استاد دانشگاه فرانسوی است که خودش به خاطر آراء ضدصهیونیستیش از دانشگاه این کشور اخراج شده است. او همچنین نویسنده، پژوهشگر و مستندساز شناخته شدهای است که به عنوان داور و کارشناس در بسیاری از جشنوارهها و کنگرههای هنری و سینمایی جهان حضور داشته است:
حتی صهیونیستهای فرانسه میگویند «داریم به سمت دیکتاتوری میرویم»
*تسنیم: خانم پومیه، میخواستیم با شما درباره دیودونه کمدین شناختهشده فرانسوی صحبت کنیم و البته موضوعاتی که او آنها را دستمایه کارهای طنز خود قرار میدهد. موضعگیری دولت و رسانههای فرانسه نسبت به این کمدین چیست؟
چند وقت پیش مستندی در تلویزیون فرانسه میدیدم که مبنای آن این بود که مسئله هولوکاست و نمایشهای بحث برانگیز دیودونه چیز جدیدی نبوده و نیست و رسانهها نمیخواستند از آن صحبت کنند تا موجب ایجاد تبلیغات نشوند. ولی از زمانی که رئیس جمهور «اولاند» و وزیر کشور «والس» درباره این موضوعات اظهار نظر کرده و حساسیت نشان دادند، میبینیم که همه چیز تغییر کرده و موجب تبلیغات وسیع برای دیودونه شده است.
ماریا پومیه
اتفاق سادهای هم نیست، تفسیر شما از نامهای که یک وزیر کشور برای ممنوعیت یک هنرمند به شهردارهای فرانسه میفرستد و برخی شهردارانی که زیر بار امر تحمیلی وزیر نمیروند چیست؟ حتی افراد صهیونیستی مانند «اریک زمور» میگویند که داریم به سمت یک دیکتاتور میرویم.
مخالفت وزیر کشور فرانسه با «دیودونه» احمقانه است
*تسنیم: نظرتان درباره نمایش دیوار در فرانسه چیست؟
من نمایش دیوار را دیدهام. دیودونه از ابعاد مختلفی درباره «دیوار» صحبت میکند. یکی از مفهومهایی که دویودنه در نظر دارد، ساخت دیوار حائل در سرزمینهای اشغالی فلسطین است. اینکه «والس» نسبت به نمایش دیودونه عکسالعمل نشان میدهداز حماقت او است. جناب وزیر فکر کردهاند اگر از این نمایش خوشش نیامده، چون وزیر کشور است قدرت ممنوع کردن همه چیز را دارد!
*تسنیم: فکر میکنم شما با دیودونه آشنایی دارید و همکاریهایی هم داشتهاید. به طور کلی درباره ژانر هنری و آثار اخلاقی سیاسی او چه نظری دارید؟
دیودونه از سال 2003 یک پروسه آموزشی و پرورشی ضدصهیونیستی را شروع کرده است که همواره در حال وسعت پیدا کردن است و یک کار اطلاع رسانی و تحلیلی انجام میدهد. همه میدانند که او حرفهای ترین استاد طنز در فرانسه است، ولی خیلیها در کشور ما نمیتوانند به این حقیقت اعتراف کنند. مثلا رسانههای فرانسه چون مجبور هستند، یا میگویند او یک کمدین بینمک است یا میگویند سیاستمداری است که حرفایش در شان یک اروپایی و یک انسان غربی نیست.
دیودونه
نکتهای که درباره او وجود دارد این است که دیودونه آدمی جدی و متفکر است که میتواند در هنرش با این دقت و قوت پیش برود و شاید یکی از دلایل موفقیت او همین باشد. دیوودو به عنوان یک کمدین باید هم بهترین باشد، زیرا او به عنوان یک مربی در تحلیل مسائل مختلف، دقیق عمل میکند و شدیدا هم ضدصهیونیست است. تحلیل دیودونه تحلیلی دقیق است، او حرفهای چرند و بیمعنی نمیزند.
دیودونه، ابدا یهودستیز نیست
*تسنیم: یکی از راههای تخریب چنین چهرههایی توسط صهیونیستها، این است که آنها هنرمندان و متفکرانی را که در برابرشان ایستادهاند به یهودیستیزی متهم میکنند، آیا دیودونه رویکردهای ضدیهودی دارد؟
ابدا. او یک یهودستیز نیست، این نظر درباره او، مطلقا غلط و دروغ است. ولی دیودونه مجبور است، شوخی کند، زیرا افرادی که برای تماشای او میروند، برای گوش دادن سخنرانی به دانشگاه نرفتهاند که بخواهند یادداشت بردارند، آنها برای خندین به دیدن یک نمایش کمیک میروند و خنداندن و طنزپردازی امکان ندارد، مگر اینکه گاهی از برخی مزرهای متعارف، عبور کنیم. بویژه اگر این طنزپردازی در خصوص موضوعاتی باشند که تابو شده است. دیودونه این کار را انجام میدهد. او به یهودیت یا یهودیان ستیزی ندارد، بلکه با صهیونیستها و نژادپرستی آنها مقابله میکند.
لابی صهیونیسم خواهان مرگ دیودونه است
*تسنیم: فکر میکنید دیودونه با محبوبیت زیادی که بین مردم فرانسه دارد و البته با مخالفتهایی که سیاست رسمی دولت فرانسه در برابر او نشان میدهد، تا چه وقت اجازه کار در این کشور را داشته باشد؟
حقیقت این است که لابی صهیونیسم در فرانسه به شدت از دیودونه خسته شده است و میخواهد او را شکست دهد. اگر بخواهم شفاف صحبت کنم باید بگویم که آنها مرگ دیودونه را میخواهند، تنها نه فقط مرگ اجتماعی و هنری دیودونه را، بلکه حتی مرگ فیزیکی او را. نمیتوانم به طور دقیق درباره آینده کاری او اظهار نظر کنم.
صهیونیستها میگویند انسانها یا صهیونیستند یا یهودستیز
*تسنیم: دپروش، کمدین دیگر فرانسوی به طعنه و طنز میگوید که «خداوند پس از خلقت انسانها، آنها را به 2 بخش تقسیم کرده است: «یهودیها» و «یهودستیزها» (پومیه میخندد). منظورم از بیان این شوخی این است که بگویم در دهه 80 و 90 اینجور طنزها در غرب رواج داشت و طنزپردازها میتوانستند با این موضوعات هم شوخی کنند، فارغ از اینکه در این شوخی شاید بهتر بود به جای «یهودیت»، «صهیونیسم» را بگنجانیم. اما به هر حال به نظر میرسد که اوضاع امروز فرق کرده است. آیا منافع لابی صهیونیسم در فرانسه تغییر کرده است که تا این حد نسبت به اشخاصی چون شما و دیودونه حساسیت وجود دارد؟
دپروش درست میگوید؛ این تصور صهیونیستها است که اگر صهیونیست نباشیم، پس یهودستیز هستیم. البته مقاومت علیه صهیونیسم هم قوی است. ما میدانیم که اسرائیل میخواهد یهودیان را به فلسطین اشغالی ببرد. برای اینکه فرانسویهای یهودی به اسرائیل مهاجرت کنند، باید در فرانسه آنها را ترساند. بنایراین واضح و روشن است که مقامات صهیونیست به دنبال این هستند که به مردم و بویژه به یهودیان فرانسه القاء کنند که در کشور ما یهودستیزی وجود دارد.
خاخامهای صهیونیست خودزنی میکنند، تا بگویند یهودستیزی وجود دارد
از سوی دیگر ایجاد باور در مردم به وجود یهودستیزی یک منبع درآمد برای رهبران جامعه سازماندهیشده صهیونسیم است. در فرانسه خاخامهایی هستند که بر علیه خودشان حملات ساختگی ترور انجام دادهاند. خاخامهایی که بدن خودشان را با چاقو پاره کردند تا بگویند یهودستیزها به ما حمله کردند. بنابراین آنها دنبال ساختن فضای یهودستیزی هستند و هروقتی این فضار ا پیدا نمیکنند، دست به اداعات و خلاقیتهای عجیب و غریب میزنند.
ماریا پومیه در ایران
*تسنیم: اتفاقا به نظر میرسد فضا در فرانسه برعکس چیزی است صهیونیستها قصد دارند ایجاد کنند! یکی از شاهد مثالهای این ادعا پرونده سعید بوآرش در فرانسه است. چند جوان افراطگرای یهودی سعید بوآرش را کشتند، قطعه قطعه کردند و به دریاچه انداختند. دیودونه هم درباره این رویداد به طعنه میگوید «در فرانسه امروزی با داشتن یک پاسپورت اسرائیلی میتوانیم، شهروندان فرانسوی را بکشیم!» آیا این را قبول دارید؟
کاملا. نمونههای زیادی هم وجود دارد. شما با یک پاسپورت اسرائیلی در فرانسه هرکاری که بخواهید، میتوانید انجام دهید. میتوانید کسی را به قتل برسانید و با آرامش سوار هواپیما شوید و سفر کنید.
چند ماه پیش «جکی»، که یکی از همکاران دیوودونه است و در نمایشهای دیودونه نقش صهیونیستها را بازی میکند، وسط روز، در مقابل شهرداری منطقه 19 پاریس، توسط 3 نفر مورد حمله قرار گرفت و آنها حسابی جکی را کتک زدند و فرار کردند. این افراد هیچگاه پیدا نشدند در حالیکه این ضرب و شتم در برابر دوربینهای حفاظت شهرداری اتفاق افتاده بود. من فکر میکنم آنها هرگز پیدا نخواهند شد و احتمالا در تلآویو مشغول خوشگذرانی هستند! (میخندد). دیودونه درست میگوید، شرایط فرانسه امروز چنین است.