به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران؛ ضرب
المثل ماست و دروازه در مواردی به کار می رود که دو مطلب متناقض و متغایر
را بخواهند با یکدیگر تلفیق دهند. فی المثل گفته شود: من از حسن طلبکار
هستم به دلیل اینکه حسین از او طلبی ندارد. که در این صورت گفته می شود:
فلانی ماست و دروازه صحبت می کند یعنی مطالبی را بهم تلفیق می دهد که هیچ
ارتباطی با یکدیگر ندارد.
اکنون ببینیم ماست و دروازه چه ارتباطی با یکدیگر دارند که ترکیب آن دو، صورت ضرب المثل پیدا کرده است؟
به
طوری که می دانیم ماست از شیر بوجود می آید به این طریق که شیر گرم را
مایه می زنند و در شرایط و حرارت مناسبی قرار می دهند تا تدریجاً ببندد و
به صورت ماست در بیاید. به همین جهت ماست درست کردن را در اصطلاح عمومی
ماست بندی می گویند.
درب بزرگ شهر یا قریه یا قلعه را سابقاً دروازه
می گفتند و امروزه هم هنوز در بعضی از قراء و قصبات ایران وجود دارد که
شبها به منظور حفاظت شهر و قریه و قلعه آنرا که دری بسیار بزرگ و قطور و
سنگین وزن است می بستند و نگاهبان و دروزاه بانی در کنار آن حراست می کرد
تا اگر آشنایی دیروقت بیاید دروازه را باز کنند ولی بیگانه را اجازۀ دخول
ندهند.
با این توضیح مختصر به طوری که ملاحظه می شود: ماست را می بندند، دروازه را هم می بندند ولی این بستن کجا و آن بستن کجا.
به
همین جهت اصطلاح ماست و دروازه صورت ضرب المثل پیدا کرد و در موارد لازم
که جنبۀ تناقضه و تغایر داشته باشد مورد استفاده و استناد قرار می گیرد.