به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، روزنامه "نیویورک تایمز" در مقاله‌ای به قلم "مارک لندلر" و "جودی رادورن" می‌نویسد: روز پنجشنبه، باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در دو پروژه بسیار مهم سیاست خارجی خود، با شکست مواجه شد. این موضوع درحالی اتفاق افتاد که وی در دستیابی به یک توافق تجاری که محوریت راهبردی وی در آسیا و روند صلح خاورمیانه را تقویت می‌کرد، ناکام ماند.
*** مقاومت سرسختانه کشاورزان ژاپنی در اعتراض به بازدید اوباما از ژاپن
اوباما امیدوار بود که از سفر خود به توکیو، برای رسیدن به یک توافقنامه تجاری که در نتیجه آن، ژاپن بازارهای خود را در برنج، گوشت گاو، طیور و خوک باز می‌کرد، استفاده کند. این توافقنامه، گام مهمی در جهت همکاری‌های ترانس پاسیفیک به شمار می‌رفت. اما «شینزو آبه»، نخست‌وزیر ژاپن نتوانست بر مقاومت سرسختانه کشاورزان ژاپنی در اعتراض به بازدید اوباما از ژاپن، غلبه کند.
به همین نحو در بیت المقدس نیز، اسرائیل اعلام کرد که مذاکرات به بن‌بست رسیده صلح با فلسطین را به حالت تعلیق در می‌آورد. این مسئله مانع بزرگ دیگری برای آغاز مجدد روند دشوار صلح، که جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا تلاش زیادی صرف آن کرده است، به شمار می‌رود.
*** نیروهای خارجی که برنامه‌های اوباما را یکی پس از دیگری نقش بر آب می‌کنند
این دو شکست سیاسی، هر چند که در دو دنیای متفاوت از نظر جغرافیایی و تاریخی اتفاق افتاده، حاکی از چالش مشترکی است که اوباما در تبدیل ایده‌ها و جاه‌طلبی‌های خود به سیاست‌هایی بادوام، با آن دست و پنجه نرم می‌کند. وی شاهد این است که نیروهای خارجی، برنامه‌های وی را از تنظیم مجدد روابط با روسیه گرفته تا کنترل تغییرات سیاسی مهم و تاریخی در جهان عرب، یکی پس از دیگری نقش بر آب می‌کنند. روز پنجشنبه، همزمان با آغاز مانور نظامی روسیه در مرز با اوکراین، جان کری اعلام کرد که کرملین تعهدات خود را زیر پا گذاشته است اما وی در رابطه با این موضوع، هیچ اقدام خاصی انجام نداد.
*** توافق هسته‌ای با ایران، یکی از متظاهرانه‌ترین برنامه‌های سیاست خارجی اوباما
اما به نظر می‌رسد که اوباما هنوز دلسرد نشده است. در حقیقت، مشاوران وی اعلام کردند که آنها در طول مذاکرات طولانی که درست تا قبل از آنکه اوباما توکیو را به مقصد سئول ترک کند، ادامه داشت، برای حل و فصل نکات مورد اختلاف در خصوص این توافق تجاری، به یک مسیر مشترک دست پیدا کرده‌اند. در خصوص روند صلح نیز، جان کری هنوز هم در تلاش است که از طریق مکالمات تلفنی، طرفین اسرائیلی و فلسیطینی را پای میز مذاکره برگرداند.
از طرف دیگر، یکی از متظاهرانه‌ترین برنامه‌های سیاست خارجی اوباما، توافق هسته‌ای با ایران است که هنوز بر روی میز مذاکره باقی مانده و دیپلمات‌های ایرانی و غربی برای نهایی کردن آن مشغول مذاکره هستند.
*** تاکید آمریکا بر حمایت ژاپن در برابر چین
به عبارتی، اوباما از آخرین اخبار خاورمیانه، به این نتیجه رسیده است که باید به اقتصاد رو به رشد آسیا توجه ویژه نشان دهد. در عین حال که مشکلات به وجود آمده در مذاکرات صلح، تقریبا هیچ کس را شگفت زده نکرد، آمریکا هنوز امیدوار است که گفت و گوهای تجاری‌اش با ژاپن، در نهایت به یک معامله تاریخی ختم شود.
اوباما مجبور است که در هر حال برای رسیدن به هرگونه توافق تجاری، بر موانع بزرگی غلبه کند. چرا که وی در داخل آمریکا نیز موفق نشده است تا حمایت کنگره را برای این توافقنامه کسب کند.
وی در طول این دیدار اعلام کرد که به پیمان دفاعی با ژاپن متعهد است و به توکیو اطمینان داد که اگر چین، جزایر مورد مناقشه با ژاپن را اشغال کند، ایالات متحده به تعهداتش برای دفاع از ژاپن عمل می کند. اما او در مورد اینکه مالکیت این جزایر به کدام طرف تعلق دارد، هیچ اشاره‌ای نکرد و به دقت مراقب این بود که در اظهارات خود، از سخنان تحریک کننده علیه چین استفاده نکند.
*** واکنش رژیم صهیونیستی به صلح حماس و فتح
در بیت المقدس نیز، وقتی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در جواب اقدام محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، که توافق آشتی بین تشکیلات خودگردان فلسطینی و جنبش حماس در غزه را امضا کرد، مذاکرات صلح با فلسطینی ها را به سرعت به حالت تعلیق درآورد، ضعف سیاسی مشابه، مشهود بود.
نتانیاهو در مصاحبه‌ای تلویزیونی با شبکه خبری «ان بی سی» گفت: «آقای عباس یک انتخاب پیش رو داشت: صلح با اسرائیل یا پیمان با سازمان تروریستی حماس. این اقدام وی، به روند صلح ضربه می‌زند و من امیدوارم که وی نظرش را تغییر دهد.»
*** کارشکنی تعمدی اسرائیل در مذاکرات صلح
روز پنجشنبه، جان کری از این اتفاق ابراز ناامیدی کرد. «جن ساکی»، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واشنگتن به خبرنگاران گفت: «هر دو طرف باید انتخاب خود را انجام دهند و همه ما در روزهای آینده شاهد این اتفاق خواهیم بود.»
«صائب ارکات»، مذاکره کننده ارشد فلسطینی با اشاره به خودداری رژیم صهیونیستی از توقف شهرک‌سازی، گفت که اسرائیل «به طور تعمدی، با توقف مذاکرات، در روند مذاکرات صلح کارشکنی کرد.» وی در مصاحبه‌ای تلفنی، اظهار داشت که آشتی [با حماس]، «یکی از امور داخلی فلسطین است که اسرائیل هیچ حقی برای مداخله در آن ندارد» و اینکه این رژیم «نباید از آن به عنوان دست‌آویزی برای طفره رفتن از مذاکرات استفاده کند.»
*** واکنش شدید مقامات اسرائیلی نسبت به توافق حماس و فتح مبنی بر تشکیل دولت وحدت ملی در فلسطین
اما وزرای ارشد رژیم صهیونیستی در روز پنجشنبه پس از جلسه‌ای 6 ساعته، در واکنش به صلح دو حزب حماس و فتح و توافق آنها بر سر تشکیل دولت وحدت ملی در فلسطین، به اتفاق آراء، به توقف مذاکرات و تحمیل یک سری اقدامات تنبیهی نامشخص علیه فلسطینی‌ها رای دادند. مقامات اسرائیلی گفتند که این مذاکرات تنها زمانی از سر گرفته خواهد شد که محمود عباس، از توافق با حماس دست کشیده و یا ــ طبق پیش‌بینی برخی از تحلیلگران ــ در آن شکست بخورد.
«شلومو برام»، یکی از محققان موسسه مطالعات امنیت ملی در تل‌آویو گفت: «چیزی که قرار است اتفاق بیافتد، روال همیشگی خواهد بود: اسرائیل سعی می‌کند فلسطینی‌ها را مجازات کند و در نتیجه فلسطینی‌ها شکایت می‌کنند. بنابراین، این اتفاق نیز قسمتی از این داستان بی‌پایان خواهد بود.»
*** مردم ژاپن، مخالف لغو تعرفه گمرکی محصولات کشاورزی
مقامات آمریکایی و ژاپنی گفتند که در مذاکرات طولانی این هفته، آمریکا ژاپن را تحت فشار قرار داد تا امتیازات مهمی چون لغو تعرفه‌های گمرکی محصولات کشاورزی مانند پنیر و گوشت خوک، اعطا کند.
«نوبوهیرو سوزوکی»، استاد کشاورزی دانشگاه توکیو گفت: «بسیار از مردم ژاپن می‌پرسند که آیا ژاپن باید فقط به خاطر اینکه اوباما اینجا است، به او امتیاز بزرگی بدهد؟» وی در ادامه گفت: «نخست وزیر ژاپن باید به این مردم توجه کند تا مانند احمقی که فریب آمریکایی‌ها را خورده، به نظر نرسد.»
سایر تحلیلگران نیز با مقصر دانستن اوباما می‌گویند، عدم تلاش وی در داخل برای اخذ مجوز قانونی جهت تصویب معاملات تجاری عمده، قدرت نفوذ وی بر ژاپنی‌ها که تمایلی به اعطای این امتیاز ندارند، کاهش داده است.
«مایکل جی. گرین»، یکی از مشاوران جورج دبلیو بوش در امور آسیا گفت: «استراتژی آنها این بود که ژاپنی‌ها را وادار به انجام این معامله کنند و سپس به کنگره بروند و بگویند: «ببینید این چه معامله بزرگی است، حالا مجوز این کار را به ما بدهید.»
*** مخالفت شدید دولت چین با موضع اوباما در خصوص جزایر مورد منازعه
یکی از مقامات ارشد دولت اوباما در هواپیمای ویژه رئیس‌جمهور که عازم سئول بود، به خبرنگاران گفت که آقای اوباما و «شینزو آبه»، پس از این دیدار، به کارکنان خود دستور دادند که برای از بین بردن شکاف‌های باقیمانده، راه حلی پیدا کنند. این مقام ارشد آمریکایی گفت: «تا زمانیکه بر سر تمام مسائل توافق حاصل نشود، هیچ موافقتی صورت نمی‌گیرد. اما ما اکنون در مرحله‌ای قرار داریم که می‌دانیم برای رسیدن به نتیجه، چه باید کرد.»
اظهارات اوباما در مورد تعهدات آمریکا در قبال ژاپن، از آن جهت حائز اهمیت بود که این اولین باری به شمار می‌رفت که وی به صراحت، در خصوص جزایر مورد منازعه ژاپن و چین، از توکیو حمایت کرد.
*** آسیب‌پذیری اتحاد آمریکا و ژاپن در برابر ضعف‌های سیاسی هر دو طرف
به گفته «یوئیچی هوسویا»، کارشناس روابط آمریکا و ژاپن در دانشگاه «کیئو» در توکیو: «این یک نقطه عطف مهم برای اتحاد آمریکا و ژاپن به شمار می‌رود؛ زیرا این بدان معناست که دوره بی‌هدفی اوباما سرانجام به پایان رسید. حقیقت این است که اظهارات اخیر رئیس‌جمهور آمریکا، تاثیر روانی زیادی بر مقامات و مردم ژاپن خواهد داشت.» اما دولت چین با اعلام اینکه «شدیدا مخالف» موضع اوباما است، در برابر اظهارات وی، به سرعت واکنش نشان داد.
نتیجه نهایی این دیدار، در یک کنفرانس خبری که در آن رهبران این دو کشور، به سختی یکدیگر را «باراک» و «شینزو» خطاب می‌کردند، به وضوح حاکی از آن است که اتحاد آنها نسبت به گذشته، در وضعیت بهتری قرار دارد اما هنوز هم در برابر ضعف‌های سیاسی هر دو طرف، آسیب‌پذیر است.
انتهای پیام/