مشخص نیست این پدیده‌ها در لیگ چهاردهم چه خواهند کرد و آیا به روند رو به رشد خود ادامه خواهند داد یا خیر، اما به هر حال در شرایطی که فوتبال ایران با ضعف پدیده و فقر بازیکن جوان روبه‌روست، این بازیکنان با درخشش در این فصل امیدواری‌های زیادی را به‌وجود آوردند. در شرایطی که تیم‌هایی مانند استقلال بازیکنان جوان و آتیه‌داری را به فوتبال ایران معرفی نکردند، تیم‌هایی مثل پرسپولیس، گسترش فولاد تبریز و تراکتورسازی از بازیکنان زیر 23 و زیر 21 سال متعددی در ترکیب تیم خود استفاده کردند. شاید همه این بازیکنان پدیده نبودند، اما قرار دادن آنها در ترکیب تیم بزرگسالان و بازی دادن در دیدارهای لیگ برتری هنری بود که از برخی تیم‌ها بهتر برآمد. با هم نگاهی به قابل توجه‌ترین پدیده‌های لیگ برتر می‌اندازیم.
تراکتور و یک پدیده تکراری
تراکتورسازی در لیگ سیزدهم سردمدار استفاده از بازیکنان جوان بود. این تیم از سه بازیکن زیر 21 سال و هفت بازیکن زیر 23 سال در ترکیب خود استفاده می‌کرد که البته سهم بازی کردن برخی از این بازیکنان بیش از بقیه بازیکنان جوان تیم بود. از جمع جوانان تراکتورسازی میلاد فخرالدینی، مدافع این تیم را می‌توان پدیده معرفی کرد که البته این بازیکن قبلا هم در فوتبال برتر ایران توانایی‌های خود را نشان داده بود. این مدافع خشن در جریان لیگ سیزدهم شش بار با کارت زرد داوران روبه‌رو شد. او از سال 90 برای این باشگاه تبریزی بازی می‌کند و تاکنون 46 بازی برای این تیم انجام داده است. فخرالدینی نشان داد می‌تواند در آینده به عضو ثابت خط دفاعی تیم ملی هم تبدیل شود، البته اگر سعی کند بازی خشن را در دستور کار خود قرار ندهد.
بایرامی، آقای گل آینده
در این
فصل تبریزی‌ها بیش از هر تیم دیگری علاقه‌مند به استفاده از بازیکنان جوان
بودند. پس از تراکتورسازی تبریز که ده بازیکن جوان در اختیار داشت، دیگر
تیم تبریزی یعنی گسترش فولاد تبریز نیز با هشت بازیکن جوان دیگر تیم قابل
توجه لیگ برتری بود. از جمع بازیکنان کم‌سن و سال گسترش فولاد یک بازیکن
زیر 19 سال و بقیه سهمیه‌های زیر 23 و 21 بودند. اما از این جمع مهرداد
بایرامی را می‌توان به عنوان پدیده معرفی کرد.
این مهاجم اردبیلی گاهی
اوقات برای تیمش یک ستاره تمام‌عیار بود، از جمله دیدار با راه‌آهن که او
چهار گل از پنج گل تیمش را به ثمر رساند. در آن دیدار گسترش فولاد تبریز با
نتیجه خیره‌کننده 5 بر صفر حریفش را شکست داد. بایرامی که یکی از مدعیان
کسب عنوان آقای گلی بود، با زدن 12 گل و قرار گرفتن در جایگاه سوم برترین
گلزنان لیگ به کار خود در لیگ سیزدهم پایان داد. بایرامی تا یک قدمی کسب
عنوان آقای گلی پیش رفت، اما در نهایت به این افتخار نرسید.
از این مهاجم گلزن قطعا در آینده و بخصوص در لیگ چهاردهم بیشتر خواهیم شنید. بایرامی از هم‌اکنون هواخواهان زیادی دارد. به احتمال زیاد این پدیده اردبیلی را که خودش گفته علاقه‌مند به بازی کردن در تیم‌های علی دایی است، دیگر در گسترش فولاد تبریز نمی‌بینیم. او می‌تواند آقای گل آینده فوتبال ایران باشد.
شریفی، جوان اول اصفهانی‌ها
از جمع بازیکنان جوان و آینده‌دار سپاهان مهدی شریفی چیز دیگری است. این مهاجم بیست و دو ساله اصفهانی در سال 91 به سپاهان پیوست؛ بازیکنی که فوتبال خود را از تیم‌های پایه سپاهان آغاز کرده و در این فصل از گلزنان تیمش و البته لیگ برتر بود. شریفی در این فصل هشت گل در 19 بازی برای تیمش به ثمر رساند تا بهترین گلزن تیمش باشد. پدیده این فصل سپاهان قطعا در فصل‌های آینده به بازیکن کامل‌تر و گلزن‌تری تبدیل خواهد شد. این پدیده جوان سپاهان هنوز در ابتدای راه قرار دارد.
بیرانوند، شاید گلر شماره یک آینده
نفت
تهران تا یک‌قدمی فتح لیگ پیش رفت، اما در نهایت همه چیز به سود فولاد رقم
خورد. شاگردان یحیی گل‌محمدی اما در این فصل از رقابت‌های لیگ برتر عملکرد
بسیار خوبی از خود نشان دادند. گل‌محمدی بارها به این اشاره کرد که تیمش نه
ستاره که مجموعه‌ای از بازیکنان خوب را در اختیار دارد. نفت تهران تیم
نسبتا جوانی است که با اتکا به همین بازیکنان جوان نتایج خوبی به دست آورد و
در رده سوم لیگ قرار گرفت. یکی از بازیکنان قابل توجه نفت در این فصل وحید
امیری بود اما شاید نتوان وی را به عنوان پدیده مطرح کرد،زیرا وی 25 سال
دارد و علاوه بر آن قبلا هم در فوتبال ایران خود را معرفی کرده بود.
به هر حال این ستاره نفت تهران یکی از گلسازان برتر لیگ این فصل بود؛ اما پدیده واقعی نفت تهران را می‌توان علیرضا بیرانوند دانست، دروازه‌بان بیست و دو ساله‌ای که به تیم ملی هم دعوت شد. بیرانوند می‌تواند در آینده‌ای نه‌چندان دور حتی گلر شماره یک ایران باشد. عملکرد خوب نفت که با عملکرد خوب این پدیده دروازه‌بانی همراه بود باعث شد تا او هم شانسی برای حضور در جام جهانی 2014 برزیل داشته باشد. بیرانوند در 22 بازی برای نفت به میدان رفت و از عوامل اصلی رسیدن نفت به مقام قابل توجه سومی بود.
ستاره اول پرسپولیس
پرسپولیس
این فصل را با شعار جوانگرایی علی دایی آغاز کرد، شعاری که با بستن
قراردادهای میلیاردی با بازیکنانی نظیر رضا حقیقی یا جلال حسینی هر چند
زیاد با معنا نبود، اما به هر حال پرسپولیس را می‌توان در زمره تیم‌هایی
قرار داد که به بازیکنان جوان و استفاده از آنها اهمیت می‌دهد. امید
عالیشاه، حمیدرضا علی‌عسگری، پیام صادقیان، محمد عباس‌زاده و محسن مسلمان
سهمیه‌های زیر 23 سال پرسپولیس بودند. در این میان سهم درخشش صادقیان از
همه بیشتر بود.
سهمیه‌های زیر 21 سال سرخپوشان پایتخت هم حسین کنعانی، امیر
عابدزاده و فرشاد قاسمی بودند که البته موفق به خودنمایی در ترکیب
پرسپولیس و مجاب کردن علی دایی برای بازی کردن در ترکیب ثابت نشدند. از
دیگر بازیکنان خوب و جوان پرسپولیس می‌توان اشاره‌ای هم به مهرداد کفشگری
داشت که البته با 27 سال سن دیگر جزو پدیده‌ها محسوب نمی‌شود؛ او در فصلی
که گذشت 13 بازی برای پرسپولیس انجام داد و فقط یک گل به ثمر رساند، اما
نباید این نکته را فراموش کرد که این هافبک فرصت چندانی برای بازی کردن
نداشت.
همان طور که اشاره شد پدیده برتر پرسپولیس کسی نبود جز پیام صادقیان که ستاره اول تیمش بود. اگر کاری به حاشیه‌هایی که در این فصل برای این بازیکن ایجاد شد نداشته باشیم، می‌توانیم او را یکی از مستعدترین و آینده‌دارترین بازیکنان جوان فوتبال ایران معرفی کنیم. صادقیان دراین فصل 26 بازی برای تیمش انجام داد و سه گل به ثمر رساند.
مدافع پدیده
ذوب‌آهن در این فصل بد نتیجه گرفت، ضعیف بازی کرد و تا آستانه سقوط به دسته اول رفت تا بسیاری از هواداران اصفهانی و حتی غیراصفهانی بشدت نگران سقوط این تیم ریشه‌دار و باسابقه به دسته پایین‌تر شوند، اما این اتفاق در نهایت نیفتاد و فیروز کریمی سرمربی جدید ذوبی‌ها این تیم را در لیگ برتر حفظ کرد. هر چند ذوب‌آهن در این فصل بد بازی کرد، اما دلیل نمی‌شود که پدیده یا حداقل یک جوان قابل توجه نداشته باشد.
محمدرضا خانزاده بیست و سه ساله مدافع ذوبی‌هاست که حتی به تیم ملی هم دعوت شد. او در مجموع 19 بار برای تیم اصفهانی به میدان رفت و نشان داد که از مدافعان خوب و آینده‌دار فوتبال ایران است.