«حيدرآباد نهبندان»، مقصد گردشگران ماجراجو

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، در اين پهنه کويري ومنطقه اي از جنوب شرق ايران و در بخشي از کوير لوت، گاهي درجه دماسنج در گرم ترين روزهاي سال به 75 درجه مي رسد وقتي گرماي هوا به اين درجه مي رسد، يعني اين که رکورد صحراي آريزونا با 4 هزار ساعت آفتاب در طول سال شکسته شده است.

بر اساس مطالعات ناسا، «حيدرآباد» نهبندان از سال 2005 تاکنون گرم ترين نقطه کره زمين بوده است در حالي که لايه ازن در آسمان اين منطقه سوراخ نيست.

با وجود اين گرماي طاقت فرسا ديگر نبايد چشمت به موجود زنده اي بيفتد اما کوير لوت رکورددار برخورداري از بسياري از جاذبه هاي گردشگري طبيعي بياباني در جهان است وتاکنون 42 گونه جانوري در اين منطقه کشف شده است. گرما چنان است که لاشه حيوانات تجزيه نمي شود، قدرت تبخير آب به گونه  اي است که پيش از تجزيه شدن، لاشه توسط باکتري ها خشک مي شود. وجود 42 گونه جانوري اين گمانه زني را که بياباني عاري از زندگي است براي هميشه منتفي کرده است.

اگرچه مرتفع ترين هرم هاي دنيا با حداکثر 300 متر ارتفاع در ليبي شناسايي شده اند اما در کوير لوت ارتفاع اين هرم هاي ماسه اي به 480 متر مي رسد. جريان زنده رود شور در اعماق اين کوير که با گذشتن از چاله کوير آنچنان بر غلظت نمک آن افزوده مي شود شگفتي ديگري است که قبل از رسيدن به معدن نمک مانند ماست مي شود و غلظت املاح آن به حدي مي رسد که تا چند کيلومتر اطراف آن هيچ گياهي ديده نمي شود، اين رود هنوز هم با وجود خشکسالي هاي اخير به جريان مداوم و زنده اش در دل کوير ادامه داده است و از کوه هاي شمال غربي بيرجند سرچشمه مي گيرد .

وجود درختچه هاي گز به بلندي 10 متر يکي ديگر از شگفتي هاي کوير لوت به شمار مي رود و وجود کلوت هاي شهداد که مانند يک دژ از کوير محافظت مي کند و شاهکاري از ساز و کار خاک، آب و باد و فرسايش زمين به شمار مي رود اين کوير را از ديگر بيابان هاي کشور و جهان با ارتفاع 56 متر و مساحت 199هزار کيلومتر مربع متمايز کرده است .

امروزه شناسايي کوير دهسلم در 85 کيلومتري غرب نهبندان در مسير جاده نهبندان، شهداد و حيدر آباد در 70 کيلومتري جنوب غربي اين شهرستان ودر دشت لوت، اين کوير را از ديگر کويرهاي دنيا به دليل وجود تپه هاي شني غول آسا با قابليت هاي زياد گردشگري متمايز کرده است. اگرچه ميليون ها سال از وجود اين تپه ها در اين دو مکان مي گذرد اما محققان حدود 3 سال پيش به جذابيت غول هاي شني کوير دهسلم پي برده اند.

کارشناس گردشگري و طبيعت گردي ميراث فرهنگي استان مي گويد: با شناخته شدن اين قابليت حالا تپه هاي ماسه اي کوير حيدر آباد در دسترس است، اين منطقه در 70 کيلومتري جنوب غربي نهبندان قرار دارد.

«عبداللهي»اين نکته مهم را يادآوري مي کند که تاکنون کمتر کسي براي تحقيق به حيدرآباد سفر کرده است.

وي پيدايش اين منطقه کويري را بيشتر تحت تاثير وضعيت زمين ساختي و جغرافيايي مي داند و از ايجاد اکوکمپ کويري در حيدر آباد خبر مي دهد و مي گويد: بايد رايزني براي ايجاد اکوکمپ کويري به منظور رفع نيازهاي اوليه گردشگران شامل چشمه سرويس بهداشتي، طراحي سنتي خانه با گز و طاق براي اقامت کوتاه مدت گردشگران انجام شود. به گفته وي توجه زياد به مسائل زيست محيطي و حفظ طبيعت ،توسعه پايدار کوير نوردي و صنعت گردشگري استان از اهداف مهم بر پايي اين کمپ به شمار مي رود .

مدير عامل شرکت توسعه بيابان  گردي ايران و فعال عرصه گردشگري در نهبندان هم با اشاره به اين که کوير نهبندان نگين کوير ايران شناخته شده است مي گويد: وجود جاذبه هاي گردشگري بي شمار در کوير لوت و در مناطقي مانند دهسلم و حيدر آباد توجه بيشتر مسئولان را مي طلبد. رونقي مي افزايد: بحث اکوتوريست و طبيعت گردي با تشکيل کميته اکو توريست در ايران فعال شده و استان خراسان جنوبي گرچه يکي از پيشگامان در شناسايي جاذبه هاي گردشگري به شمار مي رود اما مشکلات زيادي سد راه شناساندن جاذبه هاي گردشگري اين منطقه است.

وي در توضيح اين مشکلات به هزار و 100 صفحه مطالعه در زمينه ژئو توريست و اکوتوريست اشاره مي کند که مورد توجه مسئولان قرار نگرفت و از بي مهري برخي مسئولان در حوزه سرمايه گذاري اداره کل ميراث فرهنگي و گردشگري استان صحبت به ميان مي آورد ومي گويد: 8 سال پيش طرح ايجاد اکو کمپ گردشگري دهسلم را به مسئولان ارائه دادم اما با وجود پي گيري هاي زياد هنوز نتوانسته ام موافقت اصولي يا اعتباري براي اين کمپ دريافت کنم .

رونقي در ادامه مي افزايد: با وجود تاکيدهاي مسئولان مبني بر حساسيت سرمايه گذاران در جذب سرمايه گذار براي توسعه گردشگري اين منطقه همچنان با بي مهري و بي توجهي مسئولان مواجه ايم. بايد ديد مشکل مسئولان با سر مايه گذاران دراستان چيست و چرا در اين زمينه سهل انگاري ديده مي شود .

مدير عامل شرکت توسعه بيابان گردي ايران با بيان اين که جاذبه هاي گردشگري نهبندان حتي در خود استان هم بي نظير است مي افزايد: وجود نخلستان رويايي دهسلم و جنگل هاي طبيعي بنه و شکل ساخت خانه هاي اهالي دهسلم که به صورت کاملاً ارگانيک و با مصالحي سنتي و مقاوم در برابر سرما و گرماي هوا امروزه الگوي بسياري از محققان در ساختمان سازي شده است و همچنين پهناورترين ريگزار با نام ريگ يلان در 70 کيلومتري جنوب نهبندان درحيدر آباد با حدود 200 متر وسعت و 60 متر طول از جاذبه هاي گردشگري اين منطقه است که نبايد از ديد مسئولان گردشگري خراسان جنوبي غافل بماند.

«رونقي» مي گويد: تپه هاي شني ديگري هم به جز دهسلم و حيدر آباد در ليبي و مغولستان وجود دارد که به دليل جنگ در ليبي و سرماي هوا در مغولستان تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. به نظر مي رسد بايد کمپ گردشگري در سلم آباد و حيدر آباد تشکيل شود و اين غول هاي شني که در جهان بي نظير است ثبت شود.

به گفته وي، منطقه حيدرآباد نهبندان در کوير لوت به عنوان يکي از 12 نقطه هيجان انگيز جهان معرفي و بر اساس نظرات محققان گردشگري و بيابان گردي سفر به لوت در حد سفر به کره ماه ارزيابي شده است.

وي مي گويد: سفر فضايي به کره ماه جزو گران ترين سفرهاي گردشگري است که درآمد زيادي ايجاد مي کند بنابراين مي توان از اين فرصت کوير نهبندان استفاده کرد.

وي با اشاره به خشکسالي هاي اخير و رونق نداشتن صنعت و معدن و کشاورزي در خراسان جنوبي توضيح مي دهد:بايد به جاي صرف هزينه در زمينه کشاورزي و صنايع استان که از ديد برخي کارشناسان آينده اي مطلوب ندارد به رشد و پر رنگ کردن صنايع دستي و گردشگري پرداخت .به عقيده وي صنايع ممکن است به محيط زيست و منابع طبيعي ضربه اي وارد کند اما با رشد صنعت گردشگري، ساکنان مناطق مختلف هدف گردشگري از بوته کني و تخريب منابع طبيعي و ... جلوگيري و حتي حراست مي کنند.

وي با بيان اين که بايد زيرساخت هاي پذيرش گردشگر فراهم باشد تا ميزبان خوبي براي گردشگران باشيم مي گويد: تورهاي زيادي براي گردشگري به نهبندان آمده اند اما متاسفانه زير ساخت هاي خدماتي مناسبي براي پذيرايي از آنها وجود ندارد. بنابراين بايد همه ادارات و سازمان ها براي رونق صنعت گردشگري تلاش کنند .

وي تقويت ورزش هاي بياباني از قبيل اسکي شني و سافاري را نمونه هايي براي جذب گردشگر و رونق گردشگري در نهبندان بر مي شمارد و مي افزايد: مدتي پيش يک گروه از محققان استاني و کشوري نيز براي دست يافتن به جاذبه هاي گردشگري به کوير حيدرآباد سفر کردند و هم اکنون با توجه به اقدام هاي انجام شده توانسته ايم مجوز راه اندازي اولين اکوکمپ اقامتگاه بوم گردي را در اين منطقه دريافت کنيم.

رئيس ميراث فرهنگي ،صنايع دستي و گردشگري نهبندان هم با اشاره به طبيعت بکر تپه هاي ماسه اي دهسلم درجنوب غربي نهبندان تنها راه دسترسي به اين تپه ها را از منطقه دهسلم و حيدرآباد مي داند و مي گويد: ارتفاع برخي از اين تپه ها به بيش از 400 متر مي رسد که 2 سال پيش شناسايي شده است.

شباني مي گويد: روستاي دهسلم نيز به عنوان يک روستاي هدف گردشگري است که براي جذب گردشگران، احداث کمپ هاي گردشگري در اين روستا در حال اجراست.

وي مي افزايد: تا کنون ۳ تور گردشگري براي معرفي اين منطقه اعزام شده است اما از آن جا که با کمبود اعتبار براي احداث کمپ در اين کوير مواجه بوديم اقدام ها آن طور که بايد و شايد انجام نمي شود.

به گفته اين مسئول، فقط مبلغ 200ميليون تومان با همکاري اداره هاي نهبندان در سال 90 براي احداث کمپ مصوب شد اما تاکنون هيچ مبلغي تخصيص نيافته است.

وي انجام اسکي شني ،تيوب سواري و مسابقات رالي و سوفاري را از قابليت هاي اين کوير معرفي مي کند و مي گويد: حتي وجود کاني هاي معدني وآهن موجود در تپه ها خواص درماني داشته و براي بدن بسيار مفيد است.

وي معرفي نشدن قابليت هاي کوير حيدرآباد را از دلايل کمرنگ حضور گردشگران در منطقه اعلام مي کند و مي گويد: بايد با برنامه ريزي و تامين اعتبارات لازم از اين قابليت ها براي جذب گردشگران استفاده شود. همچنين وي از شناسايي 30 سنگ نگاره مربوط به دوره اشکاني با اشکالي حرفه اي در دهنوي دهسلم هم خبر مي دهد.

گل انبري هم که از استادان رشته گردشگري در دانشگاه مازندران است و با آخرين تور گردشگري به کوير حيدر آبادسفر کرده است از نتايج و دست يافته هاي اين سفر در دل کوير مي گويد : با مطالعه روي گسل نهبندان به اين نتيجه رسيديم که يکي از عوامل گسترش کوير لوت و شن زارها، گسل نهبندان است که به صورت کوه از سمت شمال غرب به جنوب غرب در کوير حيدر آباد قرار دارد که اين موضوع موجب نفوذ شن هاي روان به سمت حيدر آباد و مناطق شرقي آن مي شود .

وي مي افزايد :با توجه به پوشش جانوري غني در منطقه و بر خلاف تصور همه روباه شني و عقاب طلايي هم در اين منطقه مشاهده شده است و اميدواريم در سفرهاي بعدي، پوشش جانوري بيشتري به ثبت برسد .

از نظر وي، کوير حيدر آباد جاذبه هاي گردشگري زيادي دارد و براي انجام مطالعات، منطقه اي بکر است.

وي دسترسي به کوير حيدر آباد از سمت جنوب شرقي و شمال شرقي کشور را يکي از نقاط قوت منطقه مي داند.

به گفته وي، حيدرآباد نقطه اي براي ورود به کوير لوت است.

وي مي گويد: نياز به ايجاد اکو کمپ گردشگري مطابق با معماري بومي منطقه با مشارکت اهالي به وضوح در حيدر آباد احساس مي شود.

وي تصريح مي کند : کوير لوت به عنوان مقصد گردشگري ماجراجويانه براي گردشگران خارجي و داخلي با وضع قوانين و مقررات خاص حفاظت محيط زيست قابليت هاي زيادي براي معرفي دارد که بايد به آن پرداخته شود .

به گفته وي دور بودن استان خراسان جنوبي از پايتخت به عنوان يک مرکز گردشگري، فرصت و تلاش اندک مسئولان استان براي جذب سرمايه گذار در بخش گردشگري ،تبليغات اندک و بهره بردن کم از نيروهاي بومي از مشکلاتي است که در حوزه گردشگري اين استان ديده مي شود و بايد با برنامه ريزي مناسب به ايجاد گردشگري پايدار در استان توجه شود.