ایران مدت‌ها است که دسترسی به افغانستان، منطقه آسیای میانه و مناطق آن سوی اقیانوس هند را برای کشورهای دیگر تضمین کرده است، این در حالی است که این کشورها اشتیاق زیادی برای ایجاد مسیر تجاری در منطقه از طریق ایران نشان داده‌اند، و البته یکی از علل آن این بود که پاکستان دیگر به عنوان یک گزینه مطلوب در این زمینه محسوب نمی‌شود. با وجود این یکی دیگر از مسیرهای بسیار استراتژیک برای انتقال کالا از اقیانوس هند تا اروپا و روسیه، از طریق ایران و آسیای مرکزی و منطقه قفقاز ایجاد شده است که متولی آن نیز کشورهای هند، ایران، عمان و روسیه بوده‌اند.
بنابراین به نظر می‌رسد هند بندر چابهار را به عنوان یک مکان باارزش استراتژیک و اقتصادی برای خود در نظر گرفته است و این در حالی است که این بندر نه‌تنها نخستین بندر آب عمیق ایران است، بلکه تنها بندر این کشور است که به طور مستقیم با اقیانوس هند ارتباط دارد. چابهار تنها با بندر گوادار پاکستان که توسط چین توسعه یافته است، 72 کیلومتر فاصله دارد.
مقامات ایران با حمایت دولت هند تاکنون توانسته‌اند ارتباط میان بندر چابهار با جاده منتهی به شهر زرنج افغانستان را ایجاد کنند و به این ترتیب وابستگی این سه کشور به پاکستان از بین رفته و فرصتی عالی برای گسترش تجارت هند از طریق ایران با ایجاد یک راه ارتباطی مستقیم از طریق بندر چابهار ایجاد شده است.
درباره هند باید اشاره شود که ایجاد جاده‌ای با این شرایط بسیار هزینه‌بر و زمان‌بر بوده است. پس از گذشت 10 سال از پیشرفت بسیار کند که به دلیل ایجاد تاخیر از سوی دولت‌های هر دو کشور هند و ایران رخ داد، تفاهم‌نامه‌ای که بسیار به آن نیاز بود، سال گذشته در حاشیه اجلاس جنبش عدم تعهد در تهران مورد بحث قرار گرفت و هر سه کشور بر سر تشکیل یک گروه کاری مشترک برای تسریع در روند این طرح به توافق رسیدند.
تاکنون هند تامین حدود 100 میلیون دلار اعتبار مالی مورد نیاز برای نوسازی تاسیسات بندر چابهار را متعهد شده است و 135 میلیون دلار دیگر نیز برای ساخت جاده 200 کیلومتری دلارام در غرب افغانستان تا شهر مرزی زرنج سرمایه‌گذاری شده که ساخت آن از سال 2009 آغاز شده است. علاوه بر این طرح ساخت جاده ریلی به طول 900 کیلومتر از منطقه حاجی‌گاک در ولایت بامیان افغانستان که منطقه‌ای غنی از آهن است تا بندر چابهار ایران مورد بررسی قرار گرفته و البته پروژه استخراج معدن در این منطقه اکنون متوقف است.
اوائل سال جاری میلادی بود که مقامات هند بر تمایل خود برای ایجاد یک خط کشتیرانی مستقیم از بندر چابهار به بنادر این کشور که از دوبی بگذرد و در نتیجه کاهش هزینه‌های انتقال کالا برای تمامی کشورهای شامل این طرح، تاکید کردند. در نشستی که میان عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی ایران و اسریواستاوا، سفیر هند در تهران در این زمینه برگزار شد، دو طرف اعلام کردند که 147 میلیون دلار اعتبار برای ساخت یکترمینال کانتینریبه منظور تسهیل درپروژه مورد نیاز است.
اکنون با توجه به اینکه توافق رسمی درباره احداث جاده ترانزیتی در مراحل پایانی است، به نظر می‌رسد هند شکست نخواهد خورد و این در حالی است که پیش از این خطر شکست در این زمینه بسیار بیشتر بود. با وجود این با در نظر گرفتن انتخاباتی که هند در پیش دارد، دولت بعدی هند باید درباره تفاهم‌نامه جدید تصمیم‌گیری کند. تا یک ماه آینده هند یک نخست‌وزیر جدید خواهد داشت و البته احتمال اینکه حزب ملی باراتیا جاناتا هند به رهبری نارندرا مودی که یک دوست قدیمی ایران است، در این انتخابات پیروز شود، بسیار زیاد است.
در سال 2003 این حزب که در هند در قدرت بود، نخستین بار مسئله توسعه بندر چابهار را در دیدار محمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت ایران مطرح کرد و این مسئله باعث ایجاد همکاری نزدیک میان این دو کشور و افغانستان و همچنین تقویت روابط دفاعی میان ایران و هند در زمینه مقابله با تروریسم شد. این در حالی بود که حسن روحانی، رئیس‌جمهور فعلی ایران که در آن زمان رئیس شورای عالی امنیت ملی این کشور بود، روند این توافق را هدایت می‌کرد.
سال 2014 سالی چالشی در روابط ایران و هند خواهد بود و تامین امنیت جاده ترانزیتی مزبور در افغانستان با توجه به خروج نیروهای نظامی خارجی از این کشور و همچنین نگرانی‌ها درباره گسترش اقدامات تروریستی در پاکستان، نگرانی‌های مشترک سه کشور است که با توجه به این مسئله، تقویت اقتصاد و راه‌های ارتباطی تجاری افغانستان از طریق ایجاد ارتباط این کشور با اقیانوس هند یک گام اساسی و ضروری برای تامین امنیت منطقه محسوب می‌شود.
فارغ از اینکه چه کسی نخست‌وزیر آینده هند می‌شود، محافل سیاسی در این کشور روزبه‌روز بیشتر بر ضرورت ایجاد تعامل با ایران به منظور ایجاد فرصت برای فراهم کردن راه‌های استراتژیک و اقتصادی مطلوب برای دهلی‌نو تاکید می‌کنند. چنین سیاستی از سوی دولت ایران که این روزها برای از بین بردن فشارهای بین‌المللی علیه خود تلاش می‌کند، مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
اگرچه توافق موقت هسته‌ای منجر به از بین بردن نگرانی‌ها درباره روابط اقتصادی و انرژی با ایران نشده است، اما مقامات هند به خوبی اوضاع تحت نظر دارند و به نظر می‌رسد که نسبت به اینکه روابطشان با ایران در یک بازه زمانی میان‌مدت بهبود خواهد یافت، خوش‌بین هستند. ایجاد یک توافق سه‌جانبه حمل و نقل پس از یک دهه انتظار ممکن است نشانه خیلی خوبی در این زمینه باشد که البته اجرای آن بسیار مورد نیاز است.