امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 2 اردیبهشت 1393 خورشیدی برابر با 22 جمادی الثانی 1435 هجری و 22 آوریل 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرمان حضرت امام خمینی (ره) (1358 ش)
در نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357، بنا به فرمان حضرت امام خمینی (ره) به جوانان غیور و انقلابی ایران اسلامی، عده‌ای از دلسوختگان راستین و پیروان صدیق ولایت فقیه گرد هم جمع شدند و نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را پی‌ریزی کردند. پس از مدتی حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی در دوم اردیبهشت ماه 1358 طی فرمانی به شورای انقلاب، رسماً تأسیس نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را اعلام کردند و شورای انقلاب نیز با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گامی اساسی در جهت سازماندهی این نهاد انقلابی برداشت.
سپاه نهادی نظامی در جهت اهداف و آرمان‌های والای انقلاب اسلامی است که حفاظت و نگهبانی از نظام و حکومت اسلامی مهمترین رکن آن را تشکیل می‌دهد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در افقی فرازمند، دارای آرمان‌های مکتبی، انسانی و جهان شمول است که باید همیشه حرکت خود را به آن سو جهت دهد.
ترور "میرزا مصطفی افتخارالعلماء آشتیانی" در جریان نهضت مشروطه (1288 ش)
میرزا مصطفی افتخار العلماء آشتیانی متخلص به صهبا در حدود سال 1245 ش برابر با 1282 ق در تهران، در بیت علم و فقاهت و جهاد به دنیا آمد. پدرش آیت‌اللَّه میرزا محمد حسن آشتیانی، رهبر نامدار نهضت تنباکو در تهران و مورد اعتماد میرزای بزرگ شیرازی در پایتخت بود. میرزا مصطفی پس از اتمام تحصیلات نزد پدر و دیگر اساتید، به اخذ اجتهاد نائل آمد و در جریان نهضت مشروطیت، به این قیام مردمی پیوست. وی از رهبران مسلم انقلاب مشروطه و مجتهدی مبارز بود. میرزا مصطفی تلاش می‌نمود تا بتواند بین مشروطه و مشروعه را جمع کند لذا از هر دو گروه کناره گرفت. سرانجام در جریان تحصن علما در حرم حضرت عبدالعظیم (ع) در ری که او نیز یکی از پیشتازان آن بود، توسط عده‌ای ناشناس، در نیمه شب دوم اردیبهشت 1288 ش، در چهل و سه سالگی به قتل رسید و در جوار حضرت عبدالعظیم (ع) به خاک سپرده شد.
رحلت استاد برجسته و عالم محقق آیت اللَّه "میرزا مهدی آشتیانی" (1332 ش)
میرزا مهدی آشتیانی، حکیم، عارف و دانشمند شیعی در حدود سال 1266 ش در تهران متولد گردید. آیت‌اللَّه میرزا مهدی آشتیانی در سال 1325 ش برابر با سال‌های 1366 - 1365 هجری قمری، به استدعای فضلا و طلاب حوزه علمیه قم چندی به قم مهاجرت کرد و به تدریس و افاضه پرداخت و استاد شهید مرتضی مطهری در آن مدت قلیل توفیق استفاده از محضر او را داشت. میرزا مهدی آشتیانی بی‌گمان یکی از متبحرترین شارحان و مدرسان فلسفه بود ولی ذوق عرفانی او بر مشرب عقلی‌اش غلبه داشت و این همه در آثار و شروح و حواشی او که البته از حد شرح و تفسیر بسیار فراتر می‌روند و خود، آثار مستقلی به شمار می‌روند، به خوبی هویداست. از این عالم برجسته و محقق توانا آثار متعددی بر جای مانده که: حاشیه شرح منظومه منطق و حکمت، اساس التوحید درباره قاعده "الواحد" در وحدت وجود از آن جمله است. میرزا مهدی آشتیانی سرانجام در دوم اردیبهشت 1332 ش در 66 سالگی درگذشت و در حرم حضرت معصومه (س) مدفون گردید.
درگذشت "سیدعبدالعلی علوی" محقق معاصر (1359 ش)
سیدعبدالعلی علوی که در شعر به "پرتو" تخلص داشت در سال 1281 ش در تهران به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلات به دانشسرای عالی رفت و در علوم عقلی کارشناسی گرفت. پرتو علوی در 1300 ش به عراق و از آن جا به مصر سفر کرد و مدت دو سال در دانشگاه الأزهر به تحصیل علوم نقلی پرداخت. او مدتی در اروپا نیز ساکن بود و سپس به ایران مراجعت نمود. پرتو چون با زبان‌های عربی، آلمانی و انگلیسی آشنایی داشت به عنوان مترجم رسمی وزارت دادگستری انجام وظیفه می‌کرد. تألیفاتی از پرتو به یادگار مانده است که: زندگی علی بن ابی طالب، دستور زبان آلمانی و بانگ جرس از جمله آنهاست. سیدعبدالعلی علوی در سال‌های ملی شدن صنعت نفت به مبارزه علیه شرکت‌های استعماری پیوست و در این راه به زندان افتاد. او در شعر بیشتر به مسائل اجتماعی روزگار خود می‌پرداخت. سید عبدالعلی علوی سرانجام در دوم اردیبهشت سال 1359 در 79 سالگی درگذشت.
سالروز اعلام انقلاب فرهنگی (1359 ش)
در 28 فروردین 1359، تعدادی از دانشجویان مسلمان کنترل دانشگاه تبریز را به دست گرفتند و فردای آن روز، منافقین و گروهک‌ها، دانشگاه تربیت معلم را تصرف کردند. به دنبال اولتیماتوم سه روزه از طرف شورای انقلاب به منافقین، مردم مسلمان، در دوم اردیبهشت 1359 موفق به شکست آنان شدند و این حرکت مورد تأیید امام قرار گرفت. پس از آن، ضرورت ایجاب می‌کرد تا دانشگاه‌ها برای مدتی تعطیل باشد تا تغییر و تحولی اساسی در تمام نظام آموزشی کشور انجام شود، از این رو دانشگاه‌ها از آن روز تعطیل شدند تا با مطالعه و دقت و فرصت کافی، تحولی بنیادین و اساسی در نظام دانشگاهی کشور پدید آید. این وظیفه به عهده ستاد انقلاب فرهنگی محوَّل گردید تا این که دانشگاه‌ها در 27 آذر 1361 در سالروز وحدت حوزه و دانشگاه، بازگشایی شدند. این حرکت با هدف اسلامی کردن دانشگاه‌ها و خارج ساختن عوامل طاغوتی بود که به انقلاب فرهنگی موصوف گردید.
درگذشت "سیدمحمود فرّخ خراسانی" ادیب و شاعر معاصر (1360 ش)
سیدمحمود فرّخ خراسانی متخلّص به فرّخ، در سال 1276 ش در مشهد به دنیا آمد. وی از نوجوانی مقدمات فارسی و عربی را آموخت و در آنها مهارت یافت. سیدمحمد فرخ، سال‌ها تصدّی امور آستان قدس رضوی را بر عهده داشت و در دوره‌های دوازدهم و سیزدهم مجلس شورای ملی، نماینده قوچان بود. در سال‌های آخر عمر، در مشهد انزوا گزید و به تأسیس انجمن ادبی فرّخ اقدام کرد. در سال 1353، دانشگاه مشهد به محمود فرّخ مقام استادی افتخاری دانشکده ادبیات و علوم انسانی آن دانشگاه را اعطا کرد. تاریخ مجمل فصیحی خوافی در سه جلد، سفینه نوح، دیوان اشعار، روضه خلد و... از جمله آثار اوست. استاد فرخ خراسانی سرانجام در دوم اردیبهشت 1360 در 84 سالگی درگذشت.
درگذشت "ابوبکر ابی‌قحافه" (13 ق)
هنوز جسد مطهر پیامبر اکرم (ص) رابه خاک نسپرده بودند که بر سر جانشینی او بین اصحاب اختلاف افتاد. ایشان در محلی به نام "سقیفه‌ی بنی‌ساعده" گرد آمده و درباره‌ی جانشینی رسول خدا به گفت‌وگو پرداختند. سرانجام آن افراد، علی‌رغم آن همه تأکید و سفارشی که پیامبر اسلام (ص) درباره‌ی وصایت و جانشینی امام علی (ع) بیان کرده بود، با ابوبکر بن ابی قحافه که از یاران قدیمی پیامبر (ص) و پدر همسر رسول خدا بود، بیعت کردند. از آن پس او را به خلافت انتخاب کرده و به وی، لقب خلیفه‌ی رسول اللَّه یعنی جانشین رسول خدا دادند. پس از به خلافت رسیدن ابوبکر، وی به فکر گسترش اسلام و لشکرکشی به خارج از سرزمین اسلامی افتاد. در جنگ‌های این دوره، سربازان اسلام بر نیروهای روم و ایران غلبه کرده و مناطق زیادی را به تصرف خود درآوردند. ابوبکر بن ابی قحافه سرانجام پس از حدود 2 سال و 4 ماه خلافت و پس از پانزده روز بیماری، در سن 63 سالگی درگذشت و عمر بن الخطاب را به خلافت پس از خود تعیین نمود. به ابوبکر و عمر و عثمان و امام علی (ع) که پس از پیامبر به خلافت رسیدند، خلفای راشدین یعنی جانشینان پیغمبر می‌گویند.
حمله مزدوران صهیونیست به بندر حیفا در فلسطین اشغالی (1948 م)
در آستانه تشکیل رژیم نامشروع اسرائیل و در ادامه ایجاد و رعب و وحشت در میان فلسطینیان، عوامل مزدور و تروریست صهیونیستی در 22 آوریل 1948 م، به شهر بندری حیفا در شمال غربی فلسطین یورش بردند و 500 فلسطینی را کشته و 200 تن را زخمی کردند. صهیونیست‌ها همچنین به زنان و کودکانی که از بیم جنایات آنها گریخته بودند، حمله کردند و 100 فلسطینی را کشته و 200 تن دیگر را زخمی نمودند. علت افزایش این گونه کشتارهای بی‌رحمانه فلسطینی‌ها توسط صهیونیست‌های مسلح، نزدیک شدن زمان اعلام تأسیس رژیم اشغال‌گر قدس در 14 ماه مه 1948 م بود.
قیام مردم کوبا علیه استعمار اسپانیا (1895 م)
کشور کوبا در امریکای مرکزی از اواخر قرن پانزدهم میلادی به عنوان مستعمره اسپانیا تلقی می‌شد. اما نهضت آزادی‌خواهی و استقلال‌طلبی از قرن نوزدهم در این جزیره شکل گرفت و هر بار ناکام می‌ماند. بنابراین سومین قیام مردم کوبا برای رهایی از استعمار اسپانیا در اواخر نیمه دوم قرن نوزدهم در 22 آوریل 1895 م شکل گرفت و این بار کوبایی‌ها به رهبری خوزه دومارتی علیه استعمار اسپانیا قیام کردند. اسپانیا برای مقابله با انقلابیون، 300 هزار سرباز به کوبا اعزام کرد. در این هنگام، در حالی که افکار عمومی در امریکا به نفع انقلابیون بود اما دولت ایالات متحده بارها تمایل خود مبنی بر انضمام کوبا به خاک خود را اعلام نمود. در اوج این ناآرامی‌ها، امریکا از فرصت استفاده کرد و به بهانه انفجار یک کشتی جنگی خود در نزدیکی سواحل کوبا در سال 1898 م وارد جنگ با اسپانیا شد و ناوگان جنگی این کشور را در آب‌های کوبا نابود ساخت و این کشور امریکای مرکزی را اشغال کرد. در نهایت براساس معاهده پاریس در دهم دسامبر 1898 م کوبا و مناطقی دیگر نیز به امریکا واگذار گردید. به این ترتیب، امریکا جای‌گزین استعمار اسپانیا در کوبا شد و مردم این کشور از آن پس، قیام خود را علیه‌امریکا، سازمان دادند.
تولد "رابرت اُپنْهایْمِر" دانشمند معروف امریکایی و سازنده بمب هسته‌ای (1904 م)
رابرت جولیوس اُپِنْهایْمِر، در 22 آوریل 1904 م در شهر نیویورک به دنیا آمد. وی قبل از جنگ جهانی دوم، درباره اتم و چگونگی شکافتن هسته و آزاد نمودن آن و نیز درباره انرژی عظیم حاصل از این فرایند، مطالعاتی انجام داد. او در جریان جنگ جهانی دوم، به سرپرستی دایره تحقیقات وزارت جنگ امریکا منصوب شد و تحت نظر او، سه بمب هسته‌ای اولیه ساخته شد. درنهایت و با تلاش اپنهایمر بود که نخستین بمب هسته‌ای دنیا در امریکا ساخته شد و او به عنوان سازنده واقعی بمب هسته‌ای معرفی گردید.
با وجود این، هنگامی که امریکا در سال 1945 م با بمباران هسته‌ای ژاپن، هزاران انسان را به یک‌باره نابود کرد، اپنهایمر از کرده خود پشیمان شد و خواستار استفاده از انرژی هسته‌ای در امور صلح جویانه گردید. وی در این حال در برابر کنگره امریکا اظهار داشت که انرژی هسته‌ای باید انقلابی در زمینه امور عمرانی بشر فراهم آورد نه آنکه دنیا را ویران سازد. اپنهایمر همچنین به علت مخالفت با تهیه بمب هیدروژنی توسط امریکا، از ریاست کمیته مشاورین کمیسیون انرژی هسته‌ای امریکا برکنار شد. رابرت اُپِنْهایْمر سرانجام در 18 فوریه 1968 م در 64 سالگی درگذشت.
کشتار مردم استقلال‌طلب الجزایر توسط استعمارگران فرانسوی (1961 م)
همزمان با جنگ جهانی دوم و به ویژه پس از آن مسئله استقلال و رهایی از استعمار فرانسه در کشور الجزایر اوج گرفته بود، قیام مردمی و سراسری الجزایر از سال 1954 م آغاز گردید. پس از روی کار آمدن ژنرال‌دوگل در فرانسه، وی سخن از حق مردم الجزایر در تعیین سرنوشت خود به میان آورد. گرچه به آن امید بود که بتواند گروه کارگزاران خود را در الجزایر به مسند قدرت بنشاند. اما در این میان تعدادی از نظامیان افراطی فرانسوی با شکل دادن گروهی تحت عنوان سازمان ارتش سری، ایجاد هراس در دل مردم الجزایر و همچنین فرانسویان محافظه‌کار را در برنامه کاری خود قرار دادند. تلاش ارتش سری فرانسه که خواستار ادامه سلطه دولت پاریس بر الجزایر بود، شورشی را در 22 آوریل 1961 م رقم زد که به مرگ 1200 تن از مردم الجزایر انجامید. به دنبال مبارزات پیگیر مردم این کشور و اعطای خودمختاری توسط دوگل رئیس جمهور فرانسه، نیروهای آزادی‌خواه که خواستار استقلال کامل الجزایر بودند، به مبارزه خود ادامه دادند تا اینکه استقلال این کشور در سال 1962 م اعلام شد. از سوی دیگر نیروهای وابسته به ارتش سرّی که دست به جنایات متعددی زده و افراد زیادی را به قتل رساندند، پس از ارتکاب این اعمال وحشیانه دستگیر و محاکمه شدند، با این حال پس از چند سال از زندان آزاد گردیدند.
پیمان امنیت مشترک ایران، افغانستان و ترکیه
در چنین روزی میان ایران، ترکیه و افغانستان یک پیمان دوستی و امنیت مشترک به امضا رسید که مورخان نوشته‌اند سیاست انگلستان پشت سر آن بود که در آن زمان یک قدرت بزرگ جهانی و استعمارگر شماره یک به شمار می‌رفت. این پیمان در تهران و در خانه محمدعلی فروغی نخست‌وزیر وقت توسط نمایندگان 3 کشور امضا شد. فروغی (ذکاءالملک) ماه بعد (پانزدهم خرداد 1305) از نخست‌وزیری برکنار شد ولی در کابینه بعدی او را وزیر جنگ کردند! در هفته‌ای که پیمان دوستی 3 کشور امضا شد، رضاخان سرگرم برگزاری مراسم تاجگذاری خود بود. به‌نظر مورخانی که درباره پیمان امنیت مشترک ایران- ترکیه و افغانستان تحقیق کرده‌اند. هدف انگلستان از تشویق 3 کشور به امضای این پیمان، ایجاد یک سد در برابر سرایت تفکر سوسیالیسم روسیه شوروی به جنوب و در پی آن سلطه و نفوذ مسکو بود. همچنین دولت لندن که همواره نظر خاص به افغانستان داشته است می‌خواست که با امضای این پیمان، از دعاوی احتمالی دودمان سلطنتی تازه ایران نسبت به آن سرزمین پیشگیری کرده باشد. ایجاد افغانستان از تجزیه ایران، عمدتا با بازی‌های انگلستان در دوران سلطنت قاجاریه صورت گرفته بود.
ابتکار برزیل در ساخت یک پایتخت تازه
50 سال پیش در روزی چون امروز ادارات مرکزی 3 قوه حکومتی برزیل در پایتخت تازه این کشور- برازیلیا کار خود را از سر گرفتند. انتقال این ادارات دولتی به این شهر «تازه ساخت» و مرکزی چند ساعت پیش از آن پایان یافته بود. برازیلیا پایتخت تازه برزیل ظرف 41 ماه (از 1956 تا 1960) ساخته شده بود. دولت برزیل نخستین کشور جهان به شمار می‌آید که برای حل مسئله جمعیت و مشکلات ناشی از آن از جمله ترافیک، در مرکز کشور شهر تازه‌ای ساخته و پایتخت قرارداده که این ابتکار دارد جهانی می‌شود و مشکلات محیط‌زیستی سبب شده است که برخی از دولت‌ها به اندیشه انتقال پایتخت‌ها به شهری کوچک یا تازه‌ساز در مرکز کشور خود بیفتند. دولت برزیل برای سکونت در برازیلیا و جلوگیری از تبدیل آن به شهری بزرگ، محدودیت‌هایی وضع کرده است.
جنگ شیمیایی
ارتش آلمان 22 آوریل 1915 و در دومین سال جنگ جهانی اول، در جبهه بلژیک برضد 2 لشکر فرانسوی (عمدتا مرکب از افراد الجزایری و مراکشی)، 2 لشکر انگلیسی و یک لشکر کانادایی سلاح شیمیایی (گاز کلر) به کار برد که بر اثر آن، ظرف یکی- 2 ساعت 6 هزار نفر جان سپردند. در این عملیات که در یک جبهه 6 کیلومتری انجام شد 168 تن گاز کلر رها شده بود و این گاز ریه نظامیان را از کار انداخته بود. این دومین بار بود که ارتش آلمان در جنگ از سلاح شیمیایی استفاده می‌کرد. این ارتش 3 ماه پیش از آن در جبهه شمال برضدروس‌ها از این سلاح استفاده کرده بود.
روز زمین پاک
روز جهانی زمین پاک هر ساله در 22 آوریل در تمام دنیا برگزار و به همه مردم روی زمین یادآوری می شود که نباید سیاره خود «زمین» را فراموش کنند و به فکر حفظ آن باشند. روز زمین پاک مناسبت سالانه ای است که با هدف افزایش آگاهی و تجلیل از محیط زیست کره زمین نامگذاری شده است. در سال 1969، جان مک مونل فرزند یک مبلغ دینی مستقل و علاقمند به عرصه دین، علم و صلح، ایده برگزاری یک روز جهانی به نام روز زمین پاک را در همایش یونسکو درباره محیط زیست مطرح کرد و در همان سال پرچم زمین پاک را طراحی کرد.
یوتانت دبیر کل سازمان ملل (1962- 1971) از ایده مک کونل استقبال کرد و این روز به یک روز جهانی در تقویم های سراسر دنیا تبدیل شد. در ایران نیز همزمان با دیگر کشور های جهان هفته زمین پاک از روز دوم اردیبهشت ماه به مدت یک هفته در سراسر کشور برپا می‌شود و نخستین روز این هفته (دوم اردیبهشت ماه) به نام روز زمین پاک نامگذاری شده‌است.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید