به گزارش دریچه فناوری اطلاعات باشگاه خبرنگاران؛ سالی که در بدترین شرایط بودجه ای قرار داشت بدین صورت که خبر صفر شدن بودجه در ابتدای سال به گوش می رسید و روح نا امیدی فضای گیم ایران را احاطه کرده بود. گرفتن حق هولوگرام از بنیاد ملی بازی های رایانه ای یکی از بزرگترین ضربه هایی بود که بر این حوزه وارد شد چرا که پشتوانه محکمی برای بازی های ایرانی و تامین بودجه گیم به حساب می آمد. خیلی از پروژه هایی که حتی ناشر سراغ آنها هم نمی رفت با تخصیص هولوگرام رایگان با رقم های بالایی فروخته می شد و بازی های ایرانی به خوبی در بازار پخش می شدند حال شاهد به صف ایستادن بازی های خوب ایرانی برای پیدا کردن ناشر و پخش کننده هستیم.
بودجه ای کمتر از دو میلیارد تومان در سال 92 آن هم به صورت قطره چکانی خیلی ها را از این حوزه راند و خیلی ها را به سمت تولید بازی های کوچک و بعضا موبایلی پیش برد. البته نباید از چند پروژه فاخر تولید شده و در حال تولید سال 92 چشم پوشید. پروژه هایی که اکثرا با بودجه ای مستقل تولید شدند و یا با بودجه ای اندک به بقای خود ادامه می دادند.
ایران، صدرنشین بازی سازی کوتاه مدت در دنیا
مشکل اساسی بازی سازی بلندمدت در ایران، عدم سرمایه گذاری مناسب
از قدیم الایام گفته اند: "شنیدن کی بود مانند دیدن". بله این اواخر هر چه می گوییم بازی سازی ایران پیشرفت کرده است و مسئولین محترم لطفا توجه کنند، خیلی ها می گویند این ها حرفی بیش نیست و ما توان بالایی در ساخت بازی نداریم. خدا را شاکریم تا جوانان مستعد ایران در یک سال اخیر چنان افتخار آفرینی هایی کرده اند که جای هیچ حرف و حدیثی باقی نمانده است.
افتخارات بازی سازان ایرانی
در صدر افتخار آفرینان ایرانی می توان به مهدی بهرامی، اشاره کرد که انصافا در مجامع بین المللی خوش درخشیده است و بازی های "بو" و فرش از تولیدات سرآمد مستقل ایران است که حتی در IGF هم توانست افتخار آفرینی کند و نشان دهد بازی سازان مستقل ایرانی توان رقابت با غول های جهانی را دارا هستند.
آسمان دژ دو ایران را در صدر سازندگان بازی های MMO قرار داد چرا که در سال 2013 توانست در میان انبوه بازی های هم سبک خود در دنیا عنوان بهترین بازی مستقل سال را از آن خود کند. به گفته فرزام ملک آرا، به نوعی اسکار گیم محسوب می شود که در آلمان برگزار شد.
وقتی نگاهی به گیم کانکشن آسیا می کنیم و از میان 67 کشور مطرح رتبه نخست در بازی های کژوال نصیب ایرانیان می شود، آن هم توسط یک تیم مستقل که بازی عشق و نفرت را ارائه کرده بودند به نتایج خیلی خوبی خواهیم رسید. تیمی که در مرکز رشد بنیاد واقع بود و با حمایت اندک معنوی توانست خوش بدرخشد.
سیاووش، شبگرد و ارتش های فرازمینی طلایه داران گیم ایران در انتخاب بهترین بازی های مستقل دنیا در indiedb 2013 بوده اند و رتبه های اول، دوم و چهارم را نصیب خود کرده اند و بازی روباه و کلاغ مکار هم توانست جزو 5 بازی مورد انتظار جای بگیرد. که برای نخستین بار در تاریخ گیم ایران رخ داده است.
وقتی گیمر ایرانی در بزرگترین و معتبرترین مسابقات دنیا یعنی WCG 2013 در چین قهرمان می شود و در سکوت خبری باقی می ماند! بله، کیوان جوادی نوجوان 16 ساله اصفهانی توانست در بازی فیفا 14 با پوشش زنده تلویزیونی بیش از 15 شبکه همراه بود اما دریغ از یک خبر کوتاه در ایران! بزرگترین افتخار گیمری ایران و دنیا در سکوت خبری و بدون هیچ حمایتی به تاریخ پیوست!
برای نخستین بار در دنیا سبک بازی سازی 24 ساعته توسط دانشگاه مازندران برگزار شد! مسابقات جهانی دانشجوی بازی ساز با شرکت بیش از 23 کشور مطرح دنیا در اسفند ماه 92 به کار خود پایان داد و تیم سپیتا از ایران توانست رتبه نخست را کسب کند. در ادامه به شرح بیشتری از این مسابقات خواهیم پرداخت.
نتیجه گیری منصفانه از افتخارات
به نظر شما قله ای مانده است که بازی سازان مستقل آن را فتح نکرده باشند؟ دولت و بخش خصوصی چقدر به این حوزه بها می دهند؟ آیا افتخارات کسب شده متناسب با حمایت ها بوده است؟ آیا بودجه های تخصیص یافته از شروع تا به حال به اندازه یک بازی معمولی خارجی بوده است؟ این ها سوال نبود بلکه پاسخ هایی بود تا کمی تلنگر را احساس کنیم. بزرگترین رسانه دنیا در بخش مستقل در تسخیر ایران قرار گرفته است و نباید این فرصت ارزنده را از دست داد. سال 93 بهترین زمان برای تثبیت جایگاه گیم ایران در منطقه، آسیا و دنیاست. با بی توجهی به آن و بودجه های اندک تنها به آن صدمه خواهیم زد. در ادامه به ارائه راهکارها می پردازیم.
بازی سازی ایران در سالی که گذشت
قبل از شروع سال 92 جو ایجاد شده در بین بازی سازان سرشار از امید و انگیزه بود چرا که بودجه ای ده میلیاردی برای آن در نظر گرفته شده بود اما با آغاز سال و خبر هایی مبنی بر صفر شدن بودجه، موج نگرانی و اضطراب در ایران حاکم شد تا جایی که احتمال لغو و یا تاخیر در برگزاری نمایشگاه گیم تهران هم به گوش می رسید. تاخیر در اعلام فراخوان جشنواره گیم تهران از سویی دیگر فشارها را دو چندان می کرد. نامه ها و بیانیه های بازی سازان و فعالان این حوزه پی در پی به مجلس و وزارت ارشاد و نهادهای دیگر ارسال می شد اما توجه چندانی به آن نشد. البته بودجه ای مختصر برای برگزاری نمایشگاه و جشنواره گیم تهران اختصاص یافت و خوشبختانه مردادماه سال جاری شاهد استقبال بیش از یک میلیون و پانصد هزار نفر در پنج روز نمایشگاه بوده ایم.
بنیاد تنها حامی گیم در سال 92
سال 92 سپری می شد که نهادهای حامی گیم کم کم با روی کار آمدن دولت جدید خود را کنار کشیدند و تنها ناظر فعالیت های بنیادی بودند که با حساب های خالی و تقاضاهای حمایت مواجه شده بود. شورای عالی فضای مجازی در دوران دکتر اخوان، به عنوان یکی از حامیان اصلی و مطرح گیم در کشور فعالیت می کرد اما دیری نگذشت که با روی کار آمدن مهندس انتظاری کلیه حمایت ها و فعالیت های این حوزه بسته شد به طوری که حتی شاهد یک مصاحبه هم از ایشان در این باره نبودیم و حتی افتخار دیدار و نشست با ایشان! مرکز رسانه های دیجیتال با روی کار آمدن دکتر نجفی، امیدی تازه در دل بازی سازان منتقل کرد اما زمان زیادی نگذشت که ایشان هم به کل از حمایت در حوزه گیم سر باز زدند و آن را تنها وظیفه بنیاد دانستند.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت قبل به صورت جدی وارد صحنه شده و مبحث پارک های بازی های رایانه ای و ... را در دستور کار خود قرار داده بود اما نمی دانیم این چه آفتی بود که به دل دولتمردان ما افتاد که چشم دیدن گیم را نداشتند و این وزارت خانه هم کنار کشید. در این میان سپاه و بسیج هم به صورت محدود حمایت هایی را انجام دادند که در نوع خودش قابل تقدیر است. وزارت ورزش و جوانان با راه اندازی بخش ورزش های الکترونیک گام هایی برداشت که بیشتر در خفا بوده است. خود را بانی گیمرها معرفی کرد اما واقعا حمایتی انجام داد؟ نمیدانیم شاید این گیمر قهرمان جهان ما از دید آنها مخفی ماند و یا بودجه که به او رسید، ته کشید. در اواخر سال 92 شاهد حمایت هایی از جانب سازمان فضای مجازی سراج هم بوده ایم که به گفته مسئولین آن در سال آینده شاهد حرکت ها و خبرهای خوب حمایتی توسط آن ها خواهیم بود.
فروش خارجی بازی های ایرانی
در این اوضاع و احوال سال 92 که بی پولی و توقف خیلی از پروژه ها را شاهد بودیم، چند بازی ایرانی توانستند در بازارهای جهانی خوش بدرخشند و از فروش نسبتا خوبی برخوردار باشند. بعضی از شرکت ها هم به خاطر بحث تحریم ها بازی های خود را به کشوری دیگر عرضه کردند و البته موفق هم بودند. این ها همه توان بالای تولید گیم در ایران را مشخص می کند و سرمایه گذاران باید از این بازار بکر نهایت استفاده و به این سمت گرایش پیدا کنند.
جشنواره ها و مسابقات در سال 92
از ابتدای سال 92 شاهد دومین دوره مسابقات ملی بازی سازی 48 ساعته در دانشگاه آزاد کاشان بودیم که تیم های مستقل از سراسر ایران گرد هم آمدند و با توجه به موضوع ارائه شده ظرف 48 ساعت بازی مرتبط با آن را طراحی کردند. فراخوان سومین دوره هم منتشر شده است و اردیبهشت سال 93 شاهد برگزاری آن خواهیم بود. بعد از آن نوبت به جشنواره و نمایشگاه گیم تهران می رسد که با استقبال بی نظیر مخاطبان و فعالان این حوزه مواجه شد و بار دیگر اهمیت این حوزه را برای همگان نمایان ساخت. دومین دوره جشنواره ملی دانشجوی بازی ساز نیز در دانشگاه مازندران مهرماه سال جاری به کار خود پایان داد و شاهد آثار مختلف و با کیفیتی در حوزه های مختلف بودیم. جشنواره رسانه های دیجیتال هم به صورت مبهم فراخوانش اعلام شد و هنوز هم اطلاعات دقیقی از اختتامیه موجود نیست. در ادامه به یکی از مهمترین مسابقات تاریخ گیم ایران اشاره می کنیم.
مسابقات جهانی دانشجوی بازی ساز
برای نخستین بار در دنیا آن هم توسط ایرانیان مسابقات بازی سازی 24 ساعته برگزار شد و 500 شرکت کننده در قالب 142 گروه از 23 کشور مطرح دنیا شرکت کردند که از این بین 62 بازی ارسال شد. حدود 70 درصد شرکت کنندگان تیم های خارجی بودند و جالب اینجاست ایران با شرکت 30 درصدی توانست 50 درصد تیم های کاندیدای مسابقات را به خود اختصاص دهد و همچنین رتبه نخست مسابقات از آن ایران شد. شاید جالب تر از آن برگزاری این مسابقات در دانشگاه مازندران واقع در بابلسر باشد که توان شهرستانی ها را به رخ جهانیان کشیده است. آری ایرانی می تواند و در عمل ثابت می کند نه در حرف! این دقیقا کاری است که بازی سازان ایرانی انجام داده اند و ملقب به هنرمندان گمنام گشته اند.
جشنواره بازیسازان مستقل ایران
بی شک جامع ترین جشنواره در حوزه گیم ایران آن هم مستقل همین عنوان است. برای نخستین بار طرح جامع ساماندهی بازیسازان مستقل ایران هم در دستور کار این جشنواره قرار دارد. محفلی خودمانی مختص مستقل کاران که سرمایه گذاران و شرکت های بزرگ نیز استعداد یابی و سرمایه گذاری ها را از نخبگان این حوزه انجام خواهند داد. فراخوان از بهمن ماه 92 آغاز شد و تا پایان فروردین ماه 93 ادامه دارد. به نوعی سنت شکنی در این جشنواره رخ داده است و کلیه آثار به صورت آنلاین ارسال می شوند و امتیازات و نظرات داوران و کاربران در صفحه های جداگانه هر اثر قابل مشاهده خواهد بود و دیگر نتیجه ای پشت درهای بسته صادر نمی گردد. پیش بینی می شود اختتامیه این جشنواره مردادماه 93 در تهران برگزار شود. این نخستین جشنواره در سطح ملی و به این جامعیت است که به صورت خصوصی برگزار می شود.
چشم اندازی برای سال 93
در سال 93 بی شک شاهد آثار فاخری خواهیم بود که در متن بالا هم به آنها اشاره شد و بازی های دیگری که در سال آینده رونمایی خواهند شد. شرکت های ایرانی و بازی سازان ایرانی بیشتر به سمت بازی های کوچک گرایش پیدا کرده اند چون بودجه مناسب جهت تولید بازی فاخر وجود ندارد و شاهد این ضربه ای بزرگ و جبران نشدنی برای ایران در سال آینده باشد در حالی که کشور های منطقه سرمایه گذاری های میلیاردی بر روی پروژه های ساخت بازی کرده اند. نگرانی ما از جهت منویات مقام معظم رهبری است که به اهمیت این حوزه بارها اشاره کرده اند اما مسئولین جز در حرف کار خاصی انجام نداده اند. با این شرایط بعید است به چشم انداز در نظر گرفته شده برای این حوزه در سال 1404 نزدیک شویم.
همبستگی نهاد های حمایتی که روزی حامی این حوزه بوده اند و حال بنیاد را با بودجه اندک سه میلیاردی تنها گذاشته اند، می تواند نقطه شروع جهشی عظیم در ای حوزه باشد. در رأس آن شورای عالی فضای مجازی با بودجه صد میلیاردی قرار دارد که توقع ما از آن شورا و شخص مهندس انتظاری حمایت هر چه بیشتر است. عزل و نصب ها شاید تاثیر اندکی در پیشبرد گیم ایران داشته باشد اما الگو قرار دادن منویات مقام معظم رهبری و عمل به آن می تواند چاره راه باشد چرا که در آن صورت همگی در راستای رسیدن به هدف که ارتقا جایگاه گیم ایران در دنیاست تلاش می کنند. وقت آن است تا خانه تکانی در سیاست ها رخ دهد و شاهد روابط حسنه نهادهای مختلف در این راستا باشیم. سال 93 را سال می توان سال شکوفایی در حوزه گیم ایران تصور کرد. به امید پیشرفت روز افزون ایران و ایرانی به خصوص در حوزه بازی های رایانه ای.