نام برای به دست آوردن هویت و شخصیت، نقش تعیین کننده‌ای را ایفا می‌کند.
نام یک کودک را از کودکان دیگر متمایز می‌سازد و جنس او را نشان می‌دهد، به همین دلیل کودکان چندان میل ندارند، نامی داشته باشند که بین دختر و پسر مشترک است.
انتخاب نام مناسب برای فرزند هنر می‌خواهد. این نیست که فقط یک اسم متفاوت انتخاب کنید و دیگر بقیه چیزها مهم نباشند.
در گذشته اسم‌ها از اسامی ائمه بود یا با حرف اول نام پدر و مادر شروع می‌شد. تقریبا همه فرزندان نامی داشتند که یا آوای یکسان، یا حرف اول یا سه حرف آخر مشابه هم داشت. مثل فرهاد و فروغ که با فاطمه جور شده‌اند.
اما این روزها زوج‌های جوان فقط می‌خواهند نام عجیبی برای فرزند خود انتخاب کنند که تک باشد. هیچ کس دیگر هم آن اسم را نداشته باشد. یک‌دانه باشد. مثل تعداد فرزندان خود که عموما تک هستند.
انتخاب نام نیک برای کودک نشانگر شخصیت دینی، فکری و اجتماعی والدین است
بهناز زال کارشناس ارشد روانشناسی در خراسان جنوبی در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه انتخاب نام نیک برای کودک نشانگر شخصیت دینی، فکری و اجتماعی والدین است، گفت: یکی از مهم‌ترین معیارهای نام خوب معنای آن است.
وی با اشاره به اینکه والدین باید توجه کنند نامی که برای فرزند خود انتخاب می‌کنند، چه مفهومی دارد، افزود: برخی از نام‌ها به افراد خاصی در طول تاریخ منتسب هستند که در پذیرش آنها و رابطه‌ای که فرد با اسمش برقرار می‌کند، تاثیرگذار است.
این کارشناس ارشد روانشناسی گفت: شاخص مهم دیگری که برای انتخاب نام وجود دارد، فضای فرهنگی و عرفی جامعه است، چراکه برخی اسامی در برخی دوره‌ها بیشتر استفاده می‌شوند و استفاده از اسامی که سالیان دور مورد توجه بودند، در حال حاضر مورد استقبال واقع نمی‌شوند.
زال اظهارکرد: نام خوب نامی است که سخت و ثقیل نباشد و ساده و راحت تلفظ شود. همچنین کودک به خاطر داشتن آن اسم متحمل فشار نشود.
نام هر فرد در شکل‌گیری شخصیت او تاثیر دارد
وی با بیان اینکه نام هر فرد در شکل‌گیری شخصیت او تاثیر دارد، ادامه داد: اسم افراد آشناترین کلمه‌ای است که افراد می‌شنوند. اگر کسی اسم نامناسب داشته باشد همیشه از شنیدنش احساس شرم و حقارت می‌کند، چراکه هرروز با کابوس شنیدن اسمی که از آن متنفر است، روبرو می‌شود.
این کارشناس ارشد روانشناسی افزود: نام، بخشی از هویت فرد را تشکیل می‌دهد، بنابراین داشتن اسمی که موجب تمسخر دیگران می‌شود و یا مورد تحقیر قرار می‌گیرد منجر به کاهش اعتماد به نفس فرد می‌شود، در حالی‌که داشتن نام مناسب باعث می‌شود فرد دارای هویت مشخص باشد و خود را جزیی از اجتماع بداند.
زال با بیان اینکه افراد با نامشان شناخته می‌شوند، گفت: اسامی که تداعی کننده اشخاص دارای شخصیت منفی هستند یا اینکه معنای خوبی ندارند باعث می‌شوند فرد دارنده آن نام با همان معنا و همان شخصیت‌ها شناخته شود.
وی ادامه داد: ذکر مکرر نام فرد در طول زندگی، یاد و خاطره و ویژگی‌های شخص در ذهن و روان کودک تاثیر دارد و پیوند خاصی بین آن دو ایجاد می‌شود چرا که هر فرد با نامش ارتباط برقرار می‌کند.
این کارشناس ارشد روانشناسی گفت: عدم علاقه به نام باعث می‌شود این رابطه خدشه دار شده و احساس منفی ناشی از ان همیشه همراه فرد باشد.
نامگذاری مطابق با فرهنگ، هویت ملی و دینی جامعه باشد
زال درخصوص بهترین نام‌ها افزود: بهترین نام‌ها، اسامی هستند که علاوه بر مطابقت با فرهنگ و هویت ملی و دینی آن جامعه، معنای مناسبی داشته و طولانی و تلفظ آن سخت نباشد.
وی تصریح کرد: اسامی بیگانه به جامعه متفاوتی متعلق هستند و همواره به فرد عدم تعلق به اجتماع خود را القاء می‌کنند.
این کارشناس ارشد روانشناسی گفت: اسامی که با نام‌های معمول جامعه متفاوت هستند همواره سوال برانگیزند و باعث می‌شوند فرد در مناسب بودن اسمش دچار تردید باشد و در معرض سوال قرار گیرد و او را متحمل فشار روانی می‌کند.
زال درخصوص نفوذ فرهنگ غربی و شبکه‌های تلویزیونی و ماهواره‌ای در نامگذاری کودکان گفت: در سال‌های اخیر شاهد نفوذ بیش ازبیش فرهنگ غربی دربین برخی خانواده‌ها و جوانان هستیم، گرایش به فرهنگ غربی منجر به ایجاد فاصله بین خانواده‌ها با فرهنگ غنی ملی می‌شود.
وی ادامه داد: یکی از دلایل این گرایش چشم و همچشمی‌هایی است که در خانواده‌ها وجود دارد و خانواده‌های امروزی تصور می‌کنند وجود عناصر فرهنگ خارجی نشانه روشنفکری است و موجب ارتقاء جایگاه اجتماعی آنها شده، در حالی‌که نارضایتی از فرهنگ ملی موجب سرخوردگی و عدم تعادل افراد می‌شود.
این کارشناس ارشد روانشناسی گفت: رسانه‌های ارتباط جمعی نقش موثری در ایجاد فاصله بین افراد و فرهنگ جامعه و گرایش به فرهنگ بیگانه دارند.
زال ادامه داد: استفاده از اسامی خوب در برنامه‌های صدا و سیما، کتب و نشریات و معرفی اسامی با ریشه‌های ملی و دینی می‌تواند در رفع این معضل کمک کننده باشد.
سیره عملی ائمه(ع) راهنمایی برای ترویج فرهنگ صحیح نامگذاری
محمد مختاری یک کارشناس دینی در خراسان جنوبی نیز درخصوص معیارهای نامگذاری گفت: نام باید پیام مثبت داشته باشد، چراکه انرژی مثبتی به فرد می‌دهد.
وی با بیان اینکه نامگذاری باید براساس اعتقدات دینی و ملی باشد، افزود: نام، باید به گونه‌ای باشد که موجب خجالت و شرم‌سازی فرد در دنیا و آخرت نباشد.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه نحوه نامگذاری والدین نشانه آرمان‌ها و ایده‌های آنان است، گفت: والدین توجه کنند چه نامی را برای کودک خود انتخاب می‌کنند، چراکه فرزندشان با این نام یک عمر زندگی خواهد کرد، بنابراین باید اسمی انتخاب کنند که باعث سرافرازی او باشد.
مختاری ادامه داد: نام نیکو، نماد هویت و شخصیت آینده هر فرد است و تاثیر روانی مثبتی در فرد ایجاد می‌کند.
وی افزود: در اسلام توصیه شده از اولین روزی که کودک به دنیا می‌آید تا سه روز باید برایش نام گذاشته شود و حتی در برخی موارد می‌بینیم که سیره و روش بزرگان دین ما نامگذاری فرزندان از قبل از تولد بوده است.
مختاری خاطرنشان کر: سیرة عملی ائمه معصومین(ع) راهنمای خوبی است که می‌توان با توجه به آن فرهنگ نامگذاری صحیح را در جامعه ترویج کرد.
آداب و آیین نام‌گزینی در خراسان جنوبی
در خراسان جنوبی مراسم نامگذاری معمولا شب ششم تولد فرزند صورت می‌گیرد و نام فرزند را پدر و مادر بچه یا پدر بزرگ و یا از روی قرآن انتخاب می‌کنند.
نحوه اسم‌گذاری در این روزگار نسبت به گذشته تفاوت دارد، به این صورت که بعضی خانواده‌ها ترجیح می‌دهند میان نام و نام خانوادگی کودک هماهنگی وجود داشته باشد.
در بعضی خانواده‌ها نام فرزند با اقتباس از نام مادر، پدر یا هر دو انتخاب می‌شود و برخی نیز تمایل دارند که فرزندانشان اسامی هم‌آوا یا هم‌معنا داشته باشند یا اینکه ابتدای نام تمامی فرزندان یک حرف مشخص بوده یا به یک حرف واحد ختم شود.
اما این نامگذاری در آداب و رسوم گذشته بدین صورت بود که معمولا در شب ششم تولد نوزاد که جشن و شب‌نشینی برپا بود، همه اقوام به ویژه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و سران خانواده گردهم آمده و با تبادل نظر نامی را برگزیده و در حاشیه قرآن، دیوان حافظ یا هر کتاب ارزشمند دیگری همراه با سال، ماه، روز و ساعت تولد نوزاد ثبت می‌کردند.
همچنین در بعضی از روستاهای استان برای نامگذاری فرزندانشان آداب و رسوم خاصی دارند که تا‌کنون توانسته‌اند این آداب و رسوم را حفظ کرده و بر پایه اعتقادات خویش راسخ بمانند.